مکان های مقدس مکه معظمه(1)

بازدید از امکنه ی تاریخی شهر مکه، جریانات زندگی پیامبر اکرم (ص) را مرور نمایند.
مکانهایی که در آنجا می توان خاطرات دوران رسالت نبی مکرم اسلام (ص) در مکه را بازخوانی کرد عبارتند از:

الف) مساجد شهر مکه

1. مسجدالحرام:

بزرگترین و با شرافت ترین مسجد در اسلام است. ساختمان آن دور تا دور کعبه می باشد. مسجدی با هفت مناره و سه ورودی اصلی ( باب ملک عبدالعزیز باب العمره و باب السلام)، مساحت تمامی فضاهای مسجد ( بنای فعلی، بنای توسعه یافته جدید و دیگر فضاها) 356800 متر مربع با گنجایش 820000 نمازگزار است. تعداد کل ورودی های مسجد 95 مورد است.

2. مسجد خیف( به معنای سراشیبی کوه):

پس از مسجدالحرام مهم ترین مسجد مکه است: این مسجد در دامنه کوهی در منی واقع شده با مساحتی بالغ بر 2366 متر مربع. پیامبر (ص) پنج مرتبه در محراب این مسجد نماز خواندند و به فرموده امام صادق (ع) هفتاد پیامبر در آن نماز خواندند.

3. مسجد جنّ (مسجد الحرس):

از مشهورترین و قدیمی ترین مساجد مکه است، این مسجد تا 600 متر مربع مساحت در شمال مسجدالحرام واقع شده و محل تلاوت سوره جن توسط پیامبر (ص) بر جنّیان است.

4. مسجد مختفی:

این مسجد سالها قبل در پشت خانه ی پیامبر (ص) و در شعب ابوطالب وجود داشته است. خانه ی ابولهب و همسرش در کنار خانه حضرت خدیجه (ع) و رسول خدا (ص) بود و آندو پیامبر (ص) را آزار می دادند. در خانه حضرت خدیجه سنگی بود که پیامبر (ص) هنگامی که دشمنان از خانه ابولهب به خانه حضرت سنگ می زدند، پشت آن مخفی می شدند و از این رو بعدها در این مکان مسجدی ساخته شد که مختفی نام گرفت، ولی الان اثری از آن باقی نیست.

5. مسجد الاجابه:

محل ورود پیامبر (ص) به مکه در هنگام فتح آن، در رمضان سال هشتم هجرت بوده است و اکنون در مکانی پایین تر از میدان معاوده قرار دارد.

6. مسجد تنعیم (مسجدالعمره):

این مسجد در راه مکه به مدینه در منطقه نعمان است با 1200 متر مربع که از میقات های عمره مفرده و به عنوان أدنی الحِلّ به شمار می رود و پیامبر اکرم (ص) برای انجام عمره از این مسجد مُحرم می شدند.

7. مسجد البیعه:

مسجدی است نزدیک جمره ی عقبه با مساحت 375 متر مربع که مردم یثرب نخستین بار در این مکان با پیامبر اکرم (ص) بیعت (بیعت عقبه) نمودند.

8. مسجد النحر (مسجد الکبش):

مسجدی بین جمره اولی و جمره ی وسطی بوده است. در این مکان حضرت ابراهیم قرار بود اسماعیل را ذبح کند ولی به جای آن میشی را که خدا فرستاد ذبح نمود. پیامبر (ص) در این مسجد نماز ظهر خواندند و قربانی خود را در کنار آن ذبح نمودند که الآن اثری از آن باقی نیست.

9. مسجد کوثر:

از مساجد مِنی بوده و گفته شده سوره کوثر در این مکان نازل شده است. این مسجد به خاطر پل هایی که در اطراف مِنی ساخته شد از بین رفته است.

10. مسجد صفایح:

این مسجد در جنوب مسجد خیف و در دامنه کوه صفایح قرار داشته است، در این مسجد غاری بوده به نام «غار مرسلات» و گفته شده سوره ی مرسلات در این مکان نازل شده است.

11. مسجد جعرانه:

این مسجد یکی از حدود حرم است که تا مکه در حدود 20 کیلومتر فاصله دارد و رسول خدا (ص) هنگامی که از غزوه حنین برمی گشتند در این مکان 15 روز اقامت نمودند و پس از تقسیم غنائم مُحرم شدند و بسوی مکه آمدند.

12. مسجد نمره:

(مسجد عرفه) این مسجد، مسجد حضرت ابراهیم است که در سمت غربی عرفات با مساحت 12 هزارمتر مربع نزدیک جبل الرحمه واقع شده است.

13. مسجد مزدلفه:

مسجدی است در 6 کیلومتری مسجد نمره و 5 کیلومتری مسجد خیف در منی

ب) میقات ها:

میقات ها مکانهایی در اطراف شهر مکه هستند، افرادی که قصد ورود به شهر مکه و بیت الحرام را دارند (چه ساکن و چه مسافر) بدون بستن احرام حق ورود به منطقه حرم ندارند. در مسیرهای ورودی مکه شش میقات وجود دارد که در آنها می توان برای عمره و حجّ تمتع و عمره ی مفرده محرم شد:

1. مسجد شجره:

میقات اهل مدینه به مکه، در 8 کیلومتری جنوب غربی مدینه.

2. جُحفِه:

میقات اهل شام، مصر، مغرب وجدّه، در 189 کیلومتری شمال غربی مکه.

3. وادی عقیق:

میقات اهل طائف به مکّه، در 94 کیلومتری جنوب مکه.

4. قُرَن المنازل:

میقات اهل طائف به مکه، در 94 کیلومتری جنوب مکه.

5. یَلَملَم:

میقات اهل یمن، در 84 کیلومتری جنوب غربی مکه.

6. فخّ:

میقات افراد نابالغ و کودکان، در 6 کیلومتری مکه.
همچنین در اطراف مکه 6 نقطه ی دیگر وجود دارد که افرادی که در مکه اند می توانند برای عمره ی مفرده در آنها محرم شوند این مکان ها عبارتند از:
1. وادی نخله، شمال شرقی حرم
2. جعرانه، شمال حرم
3. تنعیم، شمال غربی حرم
4. حدیبیه، مغرب حرم
5. أضاءه لبن، جنوب شرقی حرم
6. وادی عُرَنِه، شرق حرم
منبع: نیلی پور، مهدی؛ (1388)، شهر سپید خدا (مدیریت معنوی حج و عمره)، اصفهان: مرغ سلیمان