از شیر گرفتن؛ چرا و چگونه؟

قابل توجه والدینی که کودکشان دارد 2 ساله می‌شود

یکی از چالش‌های پیش‌روی مادران چگونگی از شیر گرفتن فرزندشان است. در این مطلب کوشیده شده ضمن بیان مزایای شیر مادر راهکارهایی برای این موضوع ارائه شود. همه ما از مزایای شیر مادر مطلع هستیم به طوری که هر چه زمان شیر دادن به فرزند بیشتر باشد، او به همان اندازه از مواد مغذی موجود در شیر مادر بهره‌مند می‌شود. ضمن این که این مساله بعد معنوی هم دارد چون به واسطه شیر خوردن ارتباط عاطفی عمیقی بین مادر و فرزند شکل می‌گیرد. به همین دلیل در بعضی از جوامع مثل کشور خودمان توصیه می‌شود به بچه‌ها تا سن 2 سالگی هم شیر بدهند و برعکس در بعضی از کشورها بعد از 6 ماهگی دیگر بچه‌ها از شیرمادر تغذیه نمی‌کنند.
یکی دیگر از دلایل وابستگی بچه‌ها به شیر خوردن ارتباط مستقیم آنها با خوابشان است در نتیجه وقتی کودک شروع به راه رفتن می‌کند کم‌کم این علاقه‌مندی و میل به خوابیدن همزمان با شیرمادر هم از بین می‌رود و امکان دارد فرزندتان با گرایش به خوردن غذاهای معمولی به صورت مستقل شیر خوردن را هم کنار بگذارد.

بهترین زمان از شیر گرفتن

پیشنهاد اغلب پزشکان، دادن حداقل یک سال شیر دادن به فرزند است. بعد از یک سال وقتی تصمیم گرفتید که او را از شیر بگیرید خیلی آهسته این کار را شروع کنید به طوری که مطمئن باشید فرزندتان نیازهای روحی‌اش را به شیوه‌‌ای دیگر به دست می‌آورد. به آهستگی این کار را انجام دادن برای خود مادر هم مفید است چرا که باعث می‌شود حالت دردناک داخل پستان‌هایتان را بعد از شیر گرفتن کمتر احساس کنید. یکی از راهکارهای پیشنهادی محققان در آغوش گرفتن و بوسیدن بیشتر فرزندتان است.
یکی از راه‌هایی که مادران می‌توانند متوجه شوند بهترین زمان برای از شیر گرفتن فرزندشان چه زمانی است، دیدن صحنه‌های به دهان گرفتن چیزهای مختلف مانند اشیای اطراف است که حدودا از 6 ماهگی به بعد آغاز می‌شود.

راهکارهایی برای از شیر گرفتن کودک

- یکی از وعده‌هایی که به فرزندتان شیر می‌دهید ـ وعده‌ای را انتخاب کنید که از درجه اهمیت کمتری برخوردار است ـ حذف کنید.
- شروع به پیدا کردن برخی جایگزین‌های غذایی کنید. اگر کودک‌تان زیر سن 1 سال است، می‌توانید از مکمل‌های غذایی استفاده کنید واگر بیشتر از یک سال دارد پیشنهاد ما استفاده از غذاهایی مانند غذاهای خودمان است.
- محبت کردن یکی از موضوع‌های مهمی است که باید به آن بسیار توجه کنید. وقتی کودک‌تان را از شیر می‌گیرید از نظر عاطفی کمی دچار خلا می‌شود پس سعی کنید این فضای عاطفی را به وسیله بازی‌کردن با وسایل جذاب گردش و تفریح مثلا پارک رفتن یا دیدن یک تئاتر بچگانه پر کنید.
- برای از شیر گرفتن هیچ وقت با او مجادله نکنید یعنی اگر از هر راهی استفاده کردید اما باز هم کودک شما تمایل شدیدی به خوردن شیر داشت فعلا به او شیر بدهید تا پیدا کردن یک راهکار مناسب دیگر چرا که اصرار ورزیدن به این کار در زمانی که نباید باعث صدمه‌های روحی جبران‌ناپذیری در او می‌شود.
- همان‌طور که می‌دانید شیر خوردن فرزند شما یک عمل بسیار آرامش‌بخش برای او محسوب می‌شود پس اگر در طول دوران از شیر گرفتن احیانا دچار وضعیتی شد که به محبت و آرامش بیشتری احتیاج داشت ـ به طور نمونه عمل خطایی انجام داده بابت این موضوع او را دعوا کرده‌اید یا حین دویدن، می‌افتد ـ شیر دادن را از او دریغ نکنید چون تبعات شیر ندادن در این حالت بیشتر است و ممکن است از نظر روحی در آینده آسیب‌پذیر شود.
- در طول مدت زمانی که کودک‌تان را از شیر می‌گیرید امکان دارد به توصیه دیگران به با شیشه به او شیر بدهید اما ما پیشنهاد می‌کنیم شب‌ها شیشه را در دهانش نگذارید چون باعث خراب شدن دندان‌هایش می‌شود. اگر هم احساس تشنگی کرد برای آب دادن از لیوان استفاده کنید نه شیشه شیر.
- طی تحقیقات، پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که از شیر گرفتن کودکان بعد از یک سالگی آسان‌تر است چرا که غذاهای بیشتری هست که می‌توانید به عنوان جایگزین از آن استفاده کنید.
روند از شیر گرفتن کودک شما متغیر است و به عواملی مختلفی بستگی دارد اما از چند هفته در حداقلی‌ترین حالت تا 6ماه در حداکثری‌ترین حالت خواهد بود و خیلی به این مساله بستگی دارد که فرزند شما از این موضوع خسته شده باشد و بتواند خودش را با شرایط جدید تطبیق دهد. و نهایتا قانون خاصی که حتما باید در این سن خاص کودک‌تان را از شیر بگیرید نوشته نشده است. در این مورد کمی به حس‌هایتان هم اطمینان کنید.
نظر متخصص کودکان : دکتر محمداسماعیل مطلق، متخصص کودکان و دانشیار دانشگاه جندی ‌شاپور

برای این کار 3 هفته وقت بگذارید

تغذیه با شیر مادر می‌تواند سیستم ایمنی شیرخوار را تقویت کند بنابراین توصیه می‌شود تا آنجا که برای مادر مقدور است، مدت طولانی‌تری به کودکش شیر بدهد. تا قبل از 12 ماهگی، کودک بعضی از مواد مغذی را از طریق غذاهای جامد دریافت نمی‌کند. توصیه می‌شود برخی از موادغذایی را هم تا قبل از یک سالگی به کودکان ندهید. در هر صورت، تغذیه با شیر مادر باید تا پایان یک سالگی حتما ادامه پیدا کند. بعد از یک سالگی کودک می‌تواند با فنجان یا لیوان مخصوص مایعات بنوشد. بیشتر متخصصان کودک و حتی روان‌پزشکان به مادران توصیه می‌کنند یک و نیم تا 2 سال به بچه شیر بدهند و زمانی که تصمیم گرفتند کودک را از شیر بگیرند، این کار را به تدریج انجام دهند. بهتر است برای متوقف کردن این کار، 3 هفته وقت اختصاص دهید. ابتدا زمانی که کمترین شیر را در سینه دارید (حوالی غروب) کودک خود را با یک وعده غذایی جامد یا مایعات دلخواه مشغول کنید و وعده شیر را حذف کنید. یکی، دو روز بعد، یک وعده دیگر روزانه را حذف کنید. به مرور بدون اینکه کودک را تحت فشار بگذارید وعده‌های روزانه را طوری حذف کنید که این کار برای هر دوی شما رضایت‌بخش باشد.
نظر روان‌پزشک کودکان : دکتر کتایون خوشابی ، عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

زمانی برای ازشیرگرفتن بچه‌ها

بهترین سن برای از شیرگرفتن کودکان، دوسالگی است. برای رسیدن به نتیجه مطلوب، توصیه می‌شود کودک را به تدریج از شیر بگیرید. به این صورت که در طول روز میزان دسترسی کودک به سینه مادر کمتر شود. مثلا مادر لباس‌های بادی یا لباس‌هایی که دسترسی کودک را به سینه مادر کمتر می‌کند، بپوشد یا ساعتی از روز در خانه حضور نداشته باشد. پس از این که به تدریج در طول روز میزان شیردهی کمتر شد، بهتر است شیردهی در شب نیز کاهش یابد.
البته به طور طبیعی، کودکان شیرمادرخوار، به شدت به شیر مادر وابسته هستند و از حدود یک سالگی به بعد معمولا به محض بیدارشدن در شب، مادر سینه‌اش را که منبع اطمینان و آرامش برای کودک است، در دهان وی می‌گذارد که به نوعی نقش پستانک برای کودک پیدا می‌کند بنابراین وابستگی به سینه و شیر مادر طبیعی است. این مساله باعث می‌شود که مادر خواب راحت و کافی نداشته باشد و میزان و دفعات شیرخوردن کودک زیاد است. مادری که شیر خوبی دارد با توجه به تمامی مزایای شیر مادر، بهتر است تا سن دوسالگی شیر بدهد. این مساله در مورد فرزند دختر یا پسر فرق چندانی ندارد. مادرانی هم که به تدریج موفق نشده‌اند شیردهی را متوقف کنند باید این کار را به صورت ناگهانی انجام دهند. مثلا با سیاه کردن سینه یا چسب زدن روی آن شاید بتوانند حواس کودک را پرت کنند. مادری که تصمیم به‌این کار می‌گیرد، باید قاطعیت داشته باشد. اگر در دوره قطع شیردهی، به دلیل بی‌تابی یا از سردلسوزی در یک نوبت به کودکش شیر دهد، به هدفش نمی‌رسد. اگرچه در برخی از کودکان بعد از قطع شیردهی دوره‌های بی‌قراری و گریه کردن وجود دارد اما والدین به‌خصوص مادران عزیز نباید نگران باشند زیرا این مشکل با گذشت زمان حل می‌شود. بهتر است در مواقعی خاص برای کودک برنامه خاص بیرون رفتن و بازی کردن در خانه یا استفاده از بازی‌های آموزشی یا اسباب‌بازی برای سرگرم کردن کودک در نظر گرفت تا شیرخوردن را فراموش کند.
منبع:هفته نامه سلامت