بنیانگذار رامشیر (خلف آباد) کیست؟

نگاهی به زندگی و آثارسید خلف مشعشعی
مشعشعیان در قرن نهم هجری (۸۴۵ق) حکومتی شیعی بر مبنای آموزه ها و تعالیم سید محمد بن فلاح در حویزه پایه ریزی کردند. سید مطلب مشعشعی نواده ی چهارم سید محمد فارغ از دغدغه های قدرت و حکومت و بی آنکه در فکر کسب قدرت باشد، امیری دانشمند و دانش پرور بود. او با فراخواندن علما به حویزه و تأسیس مدرسه ی علوم دینی در آن شهر موجبات تربیت نسل جدیدی از امرای مشعشعی گردید. فرزند او سید خلف و نواده ی او سید علی خان از جمله تربیت یافتگان این دوره هستند که از علمای شیعه محسوب شده و تألیفات ارزشمندی از خود به یادگار گذاشته اند.
سید مطلّب موسوی مشعشعی، پدر سید مبارک خان را باید یکی از علمای برجسته و تأثیرگذارِ اواخرِ قرن دهم هجری نامید. او فرزند سید بدران بن سید فلاح بن سید محسن بن سید محمد مشعشعی است و با چهار پشت به بنیان گذار حکومت مشعشعیان، یعنی سید محمد بن فلاح می رسد. سید مطلّب بدون آن که سودای قدرت و فرمانروایی در سر داشته باشد، به جای وارد شدن در حوزه ی قدرت و منازعات مرتبط به آن، با روی آوردن به اقدامات و فعالیت های فرهنگی، منشأ خدمات شایانی گردید و نام نیکی از خود به جای گذاشت. او جزء معدود موالیِ مشعشعی بود که پدرش سید بدران، برادرش سید سجاد و پسرش سید مبارک، همگی فرمانروا و حاکم بودند، اما او بر اریکه ی قدرت ننشست و به فکر به دست آوردن آن نبود. همین خصلت سید مطلّب سبب گردید تا دوره ی او، عصر طلاییِ مشعشعیان در عرصه ی علم و ادب باشد و پس از آن، علمای چندی از خاندان مشعشعی پا به عرصه ی وجود گذارند.
سید خلف مشعشعی فرزندِ خلفِ سید مطلّب است .وی نه تنها راه و روش پدر را در میل و گرایش به علوم آن روز دنبال کرد؛ بلکه فراتر از او، در این راه آن چنان پیش رفت که یکی از علمای شیعه گردید.۱ او فرزند سید مطلّب، با مادری از بنی تمیم بود و در جوانی در رکاب برادر بزرگ ترش سید مبارک بود. او به همراه برادرش در بسیاری از نبردها، حضور فعال داشت و رشادت ها و دلاوری ها از خود نشان داده بود.۲ علاوه بر شجاعت و مرتبه ی علمی، سید خلف دارای قریحه ی شاعری نیز بود. ریاضت پیشگی و عبادت سید خلف، سبب گردیده بود تا همواره او را در عبادت، مثال بزنند.۳ هم چنین از علاقه ی سید خلف درباره ی عمران و آبادی قریه ها و احیا و آبیاری اراضی، یاد کرده اند؛ کما این که خلف آباد به عنوان یکی از قصبه های مهم مشعشعیان با ابتکار او آباد و به نام او نام گذاری شد ۴
اما آن چه شأن و منزلت علمی سید خلف مشعشعی را بیش از هر چیز برجسته و متجلی می گرداند کتاب های او است، که مزید بر شجاعت، عبادت، علاقه به عمران و آبادانی و قریحه ی شاعری این عالِم بزرگوار است. مجموعه ی آثار گران بهای به جا مانده از سید خلف مشعشعی عبارت از: سیف الشیعة، در حدیث و در طعن دشمنان شیعه؛ برهان شیعه، در اثبات امامت؛ الحجة البالغة، در کلام و هم چنین اثبات امامت؛ فخر الشیعة، در فضایل امام علی علیه السلام ؛ المنهج القویم، در کلام حضرت علی علیه السلام و حق الیقین در سلوک و طریقت می باشند.۵
بعد از سید خلف می بایست از پسر او سید علی، معروف به سید علی خان نام برد؛ او نیز از جمله دانشمندان بزرگ شیعه است. نویسنده ی کتاب ریاض العلماء او را از «اکابر علما» می داند، که به تصوف نیز گرایش داشته است. به اعتقاد او بخش اعظم نوشته های سید نعمت الله [جزایری] شوشتری برگرفته از تألیفات این سید بزرگوار است.۶ علامه محمد بن حسن حّر عاملی نیز او را عالم، فاضل، شاعر و ادیب گرانقدری می داند که در باب اصول و امامت و... ، تألیفاتی از خود به یادگار گذاشته است.۷
م سامی

پی‌نوشت‌ها:

1. احمد کسروی، تاریخ پانصد ساله‏ی خوزستان،، ص ۷۰.
2. همان، ص ۶۲.
3. میرزا عبدالله افندی تبریزی، ریاض العلما و حیاض الفضلا، ج ۲، ص ۲۴۷.
4. محمدعلی رنجبر، مشعشعیان، ماهیت فکری ـ اجتماعی و فرایند تحولات تاریخی، ص ۳۵۰.
5. افندی تبریزی، همان، ص ۲۴۵.
6. همان، ج ۴، ص ۷۷ ـ ۷۸.
7. شبر، جاسم حسن، تاریخ مشعشعیان ،ص ۱۳۷
منابع ومآخذ:
ـ افندی تبریزی، میرزا عبدالله، ریاض العلما و حیاض الفضلا، ج ۳ (قم، ۱۴۰۱ق).
ـ رنجبر، محمد علی، مشعشعیان، ماهیت فکری ـ اجتماعی و فرآیند تحولات تاریخی ؛تهران، انتشارات آگاه، ۱۳۸۲ .
ـ شبر، جاسم حسن، تاریخ مشعشعیان تهران، چاپ‏خانه الآداب، ۱۳۸۵ ق / ۱۹۶۵م .
ـ کسروی، احمد، تاریخ پانصد ساله‏ی خوزستان (تهران، انتشارات گام ـ پایدار، ۱۳۵۶ ش .
http://www.aftabir.com منبع : آفتاب