تفسیر عناصر اقتصادی بحران ها

نه روبینس و نه نوگارو سعی نکرده اند که به مناسبت بحران 1930«انگاره عمومی» برای بحرانها ترتیب بدهند و نه توضیحی راجع به «برگشت همیشگی» آنها عرضه نمایند. با تمرکز دادن توجه خود به تمام جنبه های رویدادهای بزرگ و هنوز نزدیک که در تاریخ اقتصادی عهد نمایانی تشکیل داده است، آنان مسلماً خدمات ارزنده ای انجام داده اند. ولی رمز و سحر دوره های اقتصادی و نظم ظاهری آنها بیش از آن جالب است، که اذهانی را به مناسبت بحرانهای قرن بیستم برنینگیخته باشد تا افزاربندی «دوره ها» و یا اگر ترجیح بدهیم، محرک پنهانی آنها را جستجو نمایند، محرکی که می پندارند چون مکشوف گردید در اختیار آدمی و تحت اراده سنجیده او قرار خواهد گرفت.
نمایان ترین این مساعی به اسامی آقایان هاوتری، افتالیون، واسپیتهوف(1) مربوط می شود، نه اینکه شمار بزرگ دیگری از نویسندگان شایسته نام بردن نباشند. اما در چنین موضوعی ممکن نیست به حد استقصاء رسید بی آنکه ذهن خواننده را به وجه نامطلوبی مشوش ساخت. هر یک از این اقتصادشناسان نماینده ی گرایش مهمی از افکار اقتصادی هستند: هاوتری در تأکیدش بر نقش اعتبارات، افتالیون در توجهش به جذر و مد تولیدات، اسپیتهوف (و به دنبال وی کاسل) در تأثیر صرفه جوئی و پس انداز. بنابراین آنان بیانگر اندیشه های نوعی خاصی هستند که باید جا و مقامی در تاریخ عقاید اقتصادی داشته باشند، اندیشه هائی که غالب نویسندگان دیگر هم، با اندکی گوناگونی الوان، کم و بیش به آنها مربوط می شوند.

پی نوشت ها :

1. Spiethoff, Aftaliom, Hawtrey.

منبع: ژید، شارل؛ ریست، شارل؛ (1380)، تاریخ عقاید اقتصادی(جلد دوم: از مکتب تاریخی تا جان مینارد کینز)، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ سوم.