دیدترین دستاورد موشکی کشور
موشک زلزال با سرجنگی تکی و موشک زلزال بارشی دو نمونه از جدیدترین محصولات صنعت موشکی کشور هستند که برای اولین بار در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه رسما به مردم و دشمنان ایران اسلامی ارائه شدند.
این موشکها همنام خانوادهای از مهمترین و مشهورترین راکتهای ایرانی بوده که در دهه 1370 تولید شده، دارای چند گونه مختلف با بردهای اعلام شده 125 تا 270 کیلومتر و سرجنگی 450 تا 900 کیلوگرم هستند. از این رو دوربردترین و مخربترین راکتهای ایرانی نیز محسوب میشوند.
راکتهای سوخت جامد زلزال مانند تمام راکتها فاقد سامانههای هدایت و کنترل بوده و خطای ذاتی محسوسی دارند. اساساً این گونه سلاحها طراحی و ساخته میشوند تا حجم آتش و قدرت تخریب بالا را با هزینه چندین برابر کمتر از موشکها ایجاد کنند.
موشک زلزال در زمینه تصویر مشاهده میشود
البته برای کاهش خطای ناشی از ورودیهای اغتشاشی در طی پرواز نظیر شرایط جوی و برای پایدارسازی راکت از روشهای فعال و غیرفعالی استفاده میشود که ایجاد دوران حول محور طولی ویا تعبیه بالک در انتها از جمله این دو روش هستند.
در نتیجه حذف سامانههای پردازشگر، حسگرها و سامانههای هدایت و کنترل و عملگرها جدا از بحث کاهش وزن برای یک طراحی مشخص، مزیت بزرگی به نام ارزانقیمت بودن راکت و سرعت و سادگی تولید ایجاد میشود که برای انهدام و آسیبزدن به اهداف غیر نقطهای آن را به سلاح مناسب و شاید ایدهآلی تبدیل مینماید که از هزینههای کلی درگیری با دشمن میکاهد ضمن اینکه طول مدت انبارداری راکت را افزایش و هزینههای این دوره را نیز کاهش میدهد زیرا نیاز به بررسی سامانههای فوق از بین میرود.
به نظر میرسد فعالیتهای مختلفی برای کاهش خطای راکتهای زلزال در نیروهای مسلح صورت گرفته است. یکی از این موارد طراحی پرتابگر جدید تکفروندی در وزارت دفاع بود که باعث کاهش خطای این موشکها از حدود 5 درصد در بیشینه برد به مقادیر کمتر از آن شد.
راکت زلزال-1 روی پرتابگر تکفروندی
یک گمانه، تبدیل راکت به موشک با افزودن سامانههای هدایت و کنترل و ناوبری و دیگری بهینهسازی کامل پرتابگر، افزایش کیفیت تولید و مونتاژ بخشهای مختلف سازه و بدنه راکت و بهبود عملکرد پیشران سوخت جامد آن که خطاهای ناشی از عملکرد آن مانند جرم سوخت قالبگیری شده یا مدت زمان سوزش آن به تنهایی توان ایجاد دستکم 2 تا 4 درصد خطا در برد را دارد.
همچنین مشخص نگردید بهسازیها بر روی راکتهای تولید شده زلزال قابل اجراء بوده یا تغییرات در خط تولید آن صورت گرفته و خطای راکتهای تولیدی جدید کاهش یافته است.
به گزارش مشرق، پس از گذشت 1.5 سال از مصاحبه فوق و در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه در اردیبهشت ماه سال جاری، موشکی با نام زلزال نمایش داده شد که ممکن است محصول پروژه فوق یا ادامه منطقی آن بوده باشد.
موشک زلزال بارشی
همچنین برد نمونههای آخر زلزال نیز با نسل سوم و چهارم فاتح-110 تقریباً یکسان و در حدود 300 کیلومتر است.
خصوصیات ظاهری
موشک زلزال از بالهای انتهایی و سطوح مثلثی یکنواخت کننده جریان در جلوی آنها بهره میبرد که مشابه طرح مورد استفاده در فاتح-110 اما با زوایای هندسی متفاوت برای لبههای حمله و فرار در این سطوح است. این تفاوتها ناشی از طراحی مجدد آنها متناسب با ویژگیهای موشک زلزال بوده زیرا در سایر گونههای فاتح-110 شامل موشک ضد کشتی خلیج فارس و موشکهای هرمز-1 و 2 این اختلاف با فاتح-110 دیده نمیشود.
همچنین بال و سطح مثلثی جلوی آن به واسطه یک قطعه به بدنه موشک زلزال متصل شدهاند در حالی که اتصال این دو بخش به بدنه در خانواده فاتح-110 مستقل از هم است.
بال انتهایی در موشک زلزال بارشی (زمینه تصویر بالا)، موشک فاتح-110 (تصویر پائین)
تفاوت زوایای هندسی بال و سطح مثلثی در زلزال بارشی و هرمز-2
تفاوت شکل بالک کنترلی در فاتح-110 (سمت راست) و موشک زلزال بارشی
مشابه این ساختار در راکتهای زلزال نیز دیده میشود. در واقع بخش هدایت و کنترل در موشک زلزال عملاً در محلی که موتورهای راکتی دورانی در راکت زلزال قرار داشتند جانمایی شده و در مقایسه با فاتح-110 نسبت به دماغه، عقبتر قرار گرفته است.
کلاهک فاتح-110 (تصویر بالا) و موشک زلزال (تصویر پائین)
محل قرارگیری بخش هدایت در موشک زلزال بارشی
توانمندی عملیاتی
در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه اعلام شد یک موشک زلزال از نظر عملکردی با 36 راکت زلزال برابری میکند. این عدد نشاندهنده میزان کلی افزایش دقت موشک زلزال نسبت به راکت است. در واقع برای انهدام هدفی مشخص که برای آن یک موشک زلزال مصرف میشود، با در نظر گرفتن خطای راکتهای زلزال باید 36 راکت شلیک شود.
مشابه همین روند در مورد سایر پرتابههای بدون هدایت و هدایت شونده مشابه آنها نیز دیده میشود. به عنوان مثال یک گلوله توپ هدایت شونده کراسنوپل قیمتی بین 20 تا 30 برابر یک گلوله توپ معمولی با کالیبر یکسان داشته اما اثرگذاری عملیاتی آن بین 40 تا 50 برابر بیشتر عنوان میشود.
به گزارش مشرق، در نمایشگاه مذکور همچنین موشک زلزال با سرجنگی بارشی نیز نمایش داده شده بود که برای انهدام اهداف دارای مساحت بالا طراحی شده از جمله فرودگاهها، باندهای پرواز و منطقه استقرار تجهیزات و ادوات دشمن؛ سرجنگی بارشی این موشک شامل 30 بمب 17 کیلوگرمی بوده که در ارتفاع مناسب از هدف بسته به وسعت مد نظر برای تأثیرگذاری، بمبها رها شده و روی هدف فرود میآیند و از این منظر هم توانی برابر با دهها راکت زلزال دارد.
بخش هدایت و کنترل در موشک فاتح-110
موشک زلزال بارشی
در اینجا از این دوران به عنوان یک مکانیزم خودکار برای پخش بمبها بر روی هدف استفاده میشود. ظاهراً این دوران با ایجاد زاویه انحراف در هر چهار بالک کنترلی تولید میگردد.
سرجنگی موشک زلزال بارشی
نمایش گرافیکی عملکرد جدایش بمبها در موشک زلزال بارشی
پراکنده شدن بمبها پس از جدایش از موشک بر فراز هدف
مهمات هدایت شونده در کلاهک موشک
موشک زلزال و گونه بارشی آن تکمیل کننده آرایه راکتهای دوربرد و موشکهای کوتاهبرد در نیروهای مسلح ایران هستند که ضمن افزایش انعطافپذیری عملیاتی در برابر اهداف مختلف دشمن، تأثیرگذاری بالاتری نیز نسبت به راکتهای مشابه پیش از خود دارند.
این موشکها میتوانند از پرتابگرهای تک فروندی و دو فروندی متحرک کششی و قاعدتاً از پرتابگرهای 3 فروندی شلیک شده و به عنوان یک سلاح واکنش سریع، با سرعت آمادهسازی بالا، عمر انبارداری چندین سال و دقت بسیار خوب به انهدام اهداف مختلف دشمن بپردازند.
مهمات هدایت شونده، 4 بالک کنترلی و جستجوگر راداری
اما در صورتی که موشکهای زلزال حاصل تغییر در خط تولید راکتهای زلزال بوده یا اساساً موشکی جدید بر مبنای همه تجارب گذشته باشند نیز دارای ارزشی بالا در جهت توانمندسازی هر چه بیشتر نیروهای مسلح در رویایی بهینه و مؤثر با دشمن هستند.
پرتابگرهای مختلف خانواده موشک فاتح-110 و راکت زلزال
منبع مقاله : مشرق نیوز
/ج