زندگي علمي رابرت سولو

Robert M.Solow ( متولّد 1924 )

سولو در سال 1987 به خاطر " پژوهش هاي متعدّد و فعّاليت هاي مستمري که در زمينه مباحث نظريه رشد اقتصادي داشت "، جايزه نوبل اقتصاد را دريافت کرد.
وي در بروکلين، نيويورک متولّد شد. اولين فرزند خانواده بود؛ خانواده اي که به آمريکا مهاجرت کرده بودند و سه فرزند به ترتيب يک پسر و دو دختر داشتند. سولو بلافاصله پس از اتمام دوره تحصيلات راهنمايي براي کمک به مخارج خانواده مشغول به کار شد. همراه خواهران و دو پسرعموي خود، نخستين افراد از جمع بستگان بودند که به دانشگاه راه يافتند. با وجود تحصيل در مدارس دولتي، وي از همان ابتدا در زمره بهترين دانش آموزان بود، به واسطه همين خصوصيت، پس از پايان دوره دبيرستان موفق به دريافت بورس تحصيلي دانشگاه هاروارد شد. در سال هاي 1947، 1949 و 1951 از دانشگاه هاروارد به ترتيب ليسانس، فوق ليسانس و دکتراي خود را دريافت کرد.
در پايان سال 1942، با ترک دانشگاه به ارتش ايالات متحده آمريکا پيوست و در شمال آفريقا و سيسيل خدمت کرد و تا پايان جنگ و تا زماني که در سال 1945 مدّت خدمتش به پايان رسيد در ايتاليا بود. سولو از اين 3 سال به عنوان مهم ترين ايام جواني خود و دوراني ياد مي کند که شخصيت او پايه گذاري شد. وي با شروع مجدد تحصيلات به شوراي مشاوران اقتصادي والتر هلر (1) پيوست سپس براي ادامه تحصيل به دانشکده اقتصاد انستيتوي فني ماساچوست رفت. در سال 1945 به هاروارد بازگشت و تحت نظر لئون تيف به تحصيل پرداخت. در همين زمان وي به آمار و مطالعه الگوهاي احتمالات علاقه مند شد. بد نيست بدانيد در آن دوران تدريس آمار در هاروارد امري غيرعادي بود لذا سولو به توصيه فردريک مستلر (2) از سال 1949 تا 1950 به دانشگاه کلمبيا رفت و تحت نظر اساتيدي چون آبراهام والد (3) و ياکوب وولفوويتز (4) به تحصيل ادامه داد.
در سال دوم تحصيل در دانشگاه هاروارد فعاليت بر روي رساله مقطع دکتراي خود پيرامون " بررسي تغييرات نحوه توزيع درآمد با استفاده از روند تقابل اشتغال و بيکاري و نرخ دستمزدها " را آغاز کرد که در نهايت در سال 1951 برنده جايزه اي به مبلغ 500 دلار و امتياز چاپ رساله در قالب کتاب شد.
سولو همانند ديگر کودکاني که در خانواده هاي کم درآمد بزرگ شده بودند، علاقه مند بود بداند چه چيزي عامل ازدحام جامعه است. از اين رو اوّلين مطالعات وي در زمينه جامعه شناسي تالکوت پارسونز (5)، مردم شناسي کلايد کلاکهان (6) و نيز اقتصاد مقدّماتي بود. اولين استاد وي پل سوئيزي (7) اقتصاددان راديکال و نئومارکسيست بود. وي به تشويق همسرش به مطالعه اقتصاد پرداخت و به توصيه وي رياضيات آموخت و به اقتصاد دلبستگي پيدا کرد.
در سال 1952 سولو به عنوان استاديار گروه انستيتوي فني ماساچوست انتخاب شد و به تدريس آمار و اقتصاد آماري پرداخت و تمام دريافت ها و همّ خود را براي تربيت دانشجويان سپري کرد.
سولو، فعّاليت هاي پژوهشي متعدّدي در زمينه سياست هاي رشد، اشتغال و نظريّه ي سرمايه انجام داده است. امّا شهرت خاصّ وي به خاطر کار در زمينه نظريه ي رشد اقتصادي و تأليف اثر مهمّي درباره نظريه ي سرمايه و نظريه ي رشد در دهه 1950 و 1960 مي باشد. ( بلاگ، ص 214 )
سولو نظير کالدور (8) به مباحث رشد و پيشرفت تکنولوژي علاقه داشت. وي اظهار داشته بود: " کارهاي اوّليه من در زمينه نظريه ي رشد، تلاشي است براي تعيين يک مسير رشد پيرامون اينکه چگونه نوسانات اقتصاد آسيب شناسي به عنوان نتايج شکست بازار منجر مي شود". ( Blaug,1986,p.796)
سولو تأثيرات سرمايه، نيروي کار و تکنولوژي را در پيشرفت اقتصاد صنعتي تفکيک کرد سپس به اندازه گيري آنها پرداخت. سولو درباره مباحث مربوط به تجزيه و تحليل اقتصاد کلان و اقتصاد منابع غيرقابل تجديد به شکل غيرمستقيم مطالعات بسياري انجام داده است. در سال 1980 تلاش هاي وي بيشتر بر نقش پيشرفت تکنولوژي در اقتصاد و راهنمايي جهت توسعه نظريه ي رشد درون زا يا نظريه ي رشد جديد متمرکز بود.
سولو در کتاب " نظريه ي سرمايه و نرخ بازده " (1963) اظهار داشت، بسياري از مسائل قديمي نظريه ي سرمايه، داراي آن اهميّتي نيست که براي آن قائل هستند. سئوال مهمّ در نظريّه ي سرمايه آن طور که غالباً تصوّر مي شود اندازه گيري سرمايه نيست، بلکه چگونگي محاسبه نرخ بازده است که تنها به ارزش اسمي و نه ارزش واقعي سرمايه بستگي دارد. وي به دنبال تنظيم مدل هاي رشد خاصّي بود که در آن سرمايه بر اساس ترکيب و ترتيب تقويمي و تقدم سنّي آن اندازه گيري مي شود و به عنوان مثال سرمايه جديد بيشتر از سرمايه قديمي ارزش دارد. کتاب " حسابداري منابع رشد " رابرت سولو باعث شد تخمين هاي متعدّدي براي تابع توليد به وجود آيد که در هر کدام سعي مي شود سهمي نيروي کار و سرمايه را در رشد اقتصادي از سهم تغييرات فني جدا سازند. ( بلاگ، ص 215 )
سولو يکي از مهم ترين اعضاي اقتصاد کلان جامعه نئوکينزي مي باشد که به همراه پل ساموئلسون (9)، هسته مرکزي بخش اقتصادي انستيتوي فني ماساچوست را شکل داد. ساموئلسون و سولو در زمينه هاي مختلفي همکاري کرده اند نظير نظريه ي رشد جان نويمان (10) (1953)، نظريه ي سرمايه (1956)، برنامه ريزي خطي (1958) و منحني فيليپس. (1960)
سولو نظير استاد و همکار خود ساموئلسون، ارائه دهنده سنتز انديشه هاي نئوکلاسيک ها و کينز (11) است و در دوران رياست جمهوري کندي و جانسون از مشاوران اقتصادي حزب دموکرات و از مخالفان سرسخت سياست اقتصادي ريگان بود. سولو خود را کينزي و نئوکلاسيک مي داند و همواره ايده هاي سياسي دوران دانشجويي خود را که چپ بوده، حفظ کرد و به نقش ثبات آفريني مداخلات دولت در امور اقتصادي علاقه داشت. البته وي به خطرات مداخله دولت نيز توجه دارد و با اقتصاددانان جديد کلاسيک که گمان مي کنند دولت قادر به جهت دهي اقتصاد نيست مخالفت سرسختانه مي کند و در عين حال تحقيقات و کارهاي بسيار رياضي اقتصاددانان جوان را به باد استهزا مي گيرد. ( قديري اصل، 1376، ص 608 )
سولو از علمداران دخالت دولت در امور اقتصادي براي تصحيح عدم توازن هاي طبيعي بازار و نيروهاي آن است. جايزه نوبل اقتصاد به خاطر تحقيق پيشگامانه او در 1956، به وي اعطاء شد که در آن نشان داد که نرخ پيشرفت تکنولوژيکي، بيشتر از عواملي چون حجم نيروي کار يا ميزان سرمايه گذاري در صنايع و کارخانه هاي جديد، در رشد کشورهاي صنعتي تأثير دارد. در بيانيه آکادمي سلطنتي علوم سوئد چنين آمده است: " نظريه تجربي سولو تأثيري بس نمايان بر تحليل هاي اقتصادي داشته است ". انقلابي را که در هواپيماي جت و کامپيوترهاي درّه ي سيليکون (12) پديد آمده است مي توان مستقيماً به سياست هاي دولت و صرف هزينه هاي عظيم براي تحقيقات تکنولوژي مرتبط دانست. سولو که از منتقدان ريگانوميکز (13) بود، هنوز هم در تحليل ها و مقالات زنده خود بر " اقتصاد سمت مصرف " (14) مي تازد. ( پورهمايون، ص 423 )
سولو در سال 1961 در سن 37 سالگي جايزه جان بَيتس کلارک را از انجمن اقتصاددانان آمريکا دريافت کرد هم چنين در سال 1964 به عنوان رييس انجمن اقتصادسنجي آمريکا فعّاليت داشت علاوه بر اين وي مدارج افتخاري متعدّدي از دانشگاه هاي مختلف اروپايي دريافت داشته است. ( Blaug,1983,p.233 )
براي استفاده بيشتر از افکار و انديشه هاي سولو مي توان به برخي از کتاب ها و مقالات وي به شرح زير مراجعه نمود:

A.Book:

1. Linear Programming and Economic Analysis, with R. Dorfman and P.A. Samuelson,
1958.
2. Capital Theory and the Rate of Return, 1963.
3. Growth Theory: An exposition, 1970.
4. The Story of a Social Experiment and some Reflections, 1980.
5. Critical Essay on Modern Macroeconomic Theory, with F. H. Hahn, 1995.
6. Learning from "Learning by Doing": Lessons for Economic Growth, 1997.
7. Work and Welfare, 1998
8. Monopolistic Competition and Macroeconmic Theory, 1998
9. Inflation, Unemployment, and Monetary Policy with John Bigelow Taylor, 1998.
10. Monopolistic Competition and Macoeconomic Theory, 1999 Maurice Allais
11. Welfare: The Cheapest Country, 2000.
12. Should we Pay the Debt?, 2000.
13. Don’t Forget Keynes, 2001.
14. Party Line, 2002.
15. Mysteries of Growth, 2003.
16. How to Understand the Economy, 2006.
17. Survival of the Richest?, 2007.
18.Trapped in the New 'You’re on Your Own world", 2008.

B.Article:

1. "On the Structure of Linear Models", 1952, Econometrica.
2. "A Contribution to the Theory of Economic Growth", 1956, QJE.
3. 'Neoclassical Growth with Fixed Factor Proportions", with J. Tobin, C.C.von Weizsacker and M. Yaari 1966, RES.
4. 'The Economics of Resources or the Resources of Economics", 1974, AER.
5. "Growth Theory and After", 1988, AER
6. 'The Nature of Consumer Price Indices", 1997, FAS
7. "Welfare: The Cheapest Country", 2000, NY Review of Books
8. 'Economies of Truth: Review of Jacobs", 2000, New Republic
9. "International Productivity Comparisons Built from the Firm Level", 2001.
10. 'The most significant contributions to economics during the twentieth century: lists of the Nobel Laureates", 2001.
11. "A native informant speaks", 2001.
12. 'Rethinking Fiscal Policy", 2001.
13. 'Flexibility and Endogenous Innovation", 2005.
14. "Modigliani and Keynes", 2005.
15. 'The last 50 Years in growth theory and the next 10", 2007.
16. "Comments on Papers by Saint-Paul, Aghion, and Bhide", 2007.
17. "A tribute to Richard Abel Musgrave", 2008.

پي‌نوشت‌ها:

1. Walter W.Heller ( 1915-1987
2. Frederick Mosteller ( 1916-2006 )
3. Abraham Wald ( 1902-1950
4. Jacob Wolfowitz ( 1910-1981 )
5. تالکوب پارسونز Talcott Parsons ( 1902-1979 ) جامعه شناس آمريکايي و استاد دانشگاه هاروارد که سال هاي متمادي به عنوان بهترين جامعه شناس آمريکا و حتي دنيا شناخته شد.
6. کلايد کلاکهان Clyde Kluckhohn ( 1960- 1905 ) انسان شناس آمريکايي و متخصص علوم نظري اجتماعي.
7. Paul Marlor Sweezy ( 1910-2004 )
8. Nicholas Kaldor ( 1908-1986 )
9. Paul Samuelson ( 1915-2009 )
10. John Neumann ( 1903-1957 )
11. John Maynard Keynes ( 1883-1946 )
12. درّه ي سيليکون Silicon Valley نام دره اي در کاليفرنياي شمالي نزديک سانفرانسيسکو که از مهم ترين مراکز تحقيقات الکترونيک در آن کشور است.
13. ريگانوميکز Reganomics نَحله اقتصادي که ريگان در دوران رياست جمهوري خود ( 1988-1980 ) مبشّر آن بود و به نام او مشهور شد. اساس آن بر کاهش ماليات ها و دخالت دولت در امور اقتصادي، واگذاري امور به دست بازار و کارآفرينان و مصرف کنندگان خصوصي استوار است.
14. Supply- side economy

منبع مقاله :
قنادان، محمود؛ (1391)، جوايز نوبل اقتصاد، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول