حضرت فاطمه (س) محبوب ترین مردم نزد پیامبر (ص)
پرسش :
دربارۀ اینکه حضرت فاطمه (علیها السلام) محبوب ترین مردم نزد پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) بود چه روایاتی از اهل سنت نقل شده است؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
در کتب اهل سنت روایاتی مبنی بر محبوبیت حضرت فاطمه(ع) نزد پیامبر(ص) نقل شده است. علامه مناوی می نویسد: «فاطمه محبوب ترین و گرامی ترین اولاد رسول خدا(ص) است بلکه محبوب ترین مردم نزد آن حضرت است». هم چنین امام علی(ع) به پیامبر(ص) عرض کرد: من در نظر شما محبوب ترم یا فاطمه؟ حضرت فرمود: « فاطمه در نزد من محبوب تر از تو است و تو عزیزتر از او هستی». از عایشه نیز روایت شده: «هرگاه بر پیامبر وارد می شد، آن حضرت از جای بر می خاست و به سویش می رفت و او را می بوسید و در جای خود می نشاند».
پاسخ تفصیلی:
روایات بسیاری در منابع اهل سنت به چشم می خورد که نشان از شدت محبوبیت حضرت فاطمه(علیها السلام) در نزد پیامبر(صلی الله علیه وآله) دارد، و اینکه آن حضرت محبوب ترین مردم در نزد پیامبر(صلی الله علیه وآله) بود.
علامه مناوی در کتاب فضائل خود می نویسد: «و کانت فاطمة أحب اولاده و أحظاهن عنده بل احبّ الناس الیه مطلقاً»؛ (یعنی فاطمه محبوب ترین و گرامی ترین اولاد رسول خدا(صلی الله علیه وآله) است بلکه بطور مطلق محبوب ترین و گرامی ترین مردم در نزد آن حضرت است).(1)
ما در اینجا به اختصار به نمونه هایی از آن روایات اشاره می کنیم:
1- از علی(علیه السلام) نقل شده که آن حضرت به پیامبر(صلی الله علیه وآله) عرض کرد: من در نظر شما محبوب ترم یا فاطمه؟ پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: «هی أحبّ الیّ منک و انت اعزّ علیّ منها»؛ ( فاطمه در نزد من محبوب تر از تو است و تو عزیزتر از او هستی!).(2)
2- از عایشه نقل شده که گفت: من هرگز کسی را شبیه تر از فاطمه به رسول خدا در رفتار و کردار و نحوه نشست و برخاست ندیدم. هرگاه که فاطمه بر پیامبر وارد می شد، آن حضرت بخاطرش از جای بر می خاست و به سویش می رفت و او را می بوسید و در جای خود می نشاند.(3)
3- و نیز از ثوبان نقل شده که گفت: «کان رسول الله(صلی الله علیه وآله) اذا سافر آخر عهده اتیان فاطمة، و اول من یدخل علیه اذا قدم فاطمة»؛ ( رسول خدا هرگاه می خواست به مسافرتی برود، آخرین نفری که با او وداع می کرد فاطمه بود، و هرگاه از مسافرتی باز می گشت اولین شخصی که به دیدارش می رفت فاطمه بود).(4)
4- حاکم در مستدرک به نقل از عبد الله بن عمر می نویسد: رسول خدا(صلی الله علیه وآله) هنگام خروج از مدینه برای جنگ قبل از همه به دیدار فاطمه می رفت. همچنین ذهبی در تلخیص می گوید: پیامبر قبل از جنگ، پس از همه با فاطمه دیدار می کرد و بعد از بازگشت اول به دیدار او می شتافت.(5)
5- نیز از اسامة بن زید روایت شده که پیامبر فرمود: «احبّ اهلی الی فاطمة»؛ (محبوبترین شخص در میان خانواده ام فاطمه است).(6)
6- از عبدالله بن عمر روایت شده که پیامبر(صلی الله علیه وآله) در جریانی به فاطمه فرمود: «فداک أبی و أمی»؛ (پدر و مادرم به فدایت).(7)
7- ابن حجر(8) می نویسد: احمد و دیگران نقل کرده اند که: رسول خدا(صلی الله علیه وآله) هنگام بازگشت از سفر به سوی فاطمه می آمد و مدت طولانی در نزد او می ماند. در یکی از این دیدار ها فاطمه(علیها السلام) خود را با دو النگوی نقره و گردنبند و گوشواره ای آراسته بود و پرده ای بر در خانۀ خود نصب کرده بود. پس رسول خدا آمد و بر او وارد شد و سپس در حالی که آثار غضب در چهره اش نمایان بود خارج شد و به طرف مسجد رفت... فاطمه(علیها السلام) دانست که رفتار خاص پدر بخاطر چیزهایی است که او تهیه کرده، لذا آنها را بسوی او فرستاد تا در راه خدا مصرف کند.
آنگاه رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود: «همان کاری را کرد که می خواستم. پدرش به فدایش باد، پدرش به فدایش باد، پدرش به فدایش باد!»
8- ازعایشه روایت شده که: «أن النبى(صلى اللَّه علیه [وآله] و سلم) قبل یوما نحر فاطمة، فقلت: یا رسول اللَّه فعلت شیئا لم تفعله فقال: یا عائشة إنى إذا إشتقت إلى الجنة قبّلتُ نحر فاطمة»؛ (از عایشه روایت شده که: روزى رسول خدا(صلی الله علیه وآله) گودى گلوى فاطمه(علیها السلام) را بوسید. گفتم: اى رسول خدا(صلی الله علیه وآله)! عملى انجام دادى که قبل ازآن انجام نداده بودى. پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: اى عایشه! هنگامى که به بهشت مشتاق مى شوم، گودى گلوى فاطمه(علیها السلام) را مى بوسم).(9)
9- همچنین از عکرمه روایت شده: «کان النبى صلى اللَّه علیه و آله و سلم إذا قدم من مغازیه قبل فاطمة»، و رووا عن عائشة: «أن فاطمة کانت إذا دخلت على رسول اللَّه(صلى اللَّه علیه و آله و سلم)، قام لها من مجلسه و قبل رأسها و أجلسها مجلسه، و إذا جاء إلیها لقیته و قبل کل واحد منهما صاحبه و جلسا معاً»(10)؛ (هنگامى که پیامبر(صلی الله علیه وآله) از جنگ بر مى گشت فاطمه(علیها السلام) را مى بوسید و همچنین از عایشه نقل کرده اند که: فاطمه(علیها السلام) هنگامى که بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) وارد مى شد، پیامبر(صلی الله علیه وآله) براى او از جا بلند مى شد و سر او را مى بوسید و او را در جاى خود مى نشانید، و نیز هنگامى که پیامبر(صلی الله علیه وآله) به سوى فاطمة(علیها السلام) مى آمد، با او ملاقات مى کرد و هر کدام یکدیگر را مى بوسیدند و با هم مى نشستند).
10 - و نیز از عایشه روایت شده که: «أن النبى(صلى اللَّه علیه و آله و سلم)، کان کثیرا ما یقبل عرف فاطمة(علیها السلام)»(11)؛ (همانا پیامبر(صلی الله علیه وآله) بیشتر اوقات پیشانى فاطمه(علیها السلام) را مى بوسید).
11 – امام صادق(علیه السلام) از پدران بزرگوارش از حضرت زهرا(علیها السلام) نقل می کند که: «به هنگام نزول آیه شریفه «لاتجعلو ا دعاء الرسول بینکم کدعاء بعضکم بعضاً»(12)؛ (پیامبر را مانند صدا زدن خودتان صدا نزنید) هیبت و شکوه رسول خدا مانع از این شد که بگویم: «ای پدر» و خواستم بگویم: «یا رسول الله» حضرت رو به من کرده و فرمود: دخترم این آیه در باره تو و افراد خانواده تو نازل نشده، تو از منی و من از تو هستم، بلکه این آیه در باره کسانی است که متکبر و خود خواه و جفا پیشه هستند. تو به من بگو : «ای پدر» زیرا این کلمه در قلب من محبوب تر و در پیشگاه پروردگار پسندیده تر است. سپس حضرت پیشانی مرا بوسیده و آب دهان مبارک را بر صورتم کشید که پس از آن دیگر به استعمال عطر نیازی نداشتم».(13)
پی نوشت:
(1). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 1.
(2). فضائل فاطمة لابن شاهین.
(3). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 2.
(4). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 10.
(5). مستدرک الصحیحین، ج1، ص489.
(6). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 1.
(7). فضائل فاطمة لابن شاهین.
(8). الصواعق المحرقه، ص 109.
(9). ذخائر العقبی، ص 36.
(10). مصنّف ابن ابی شیبه، حدیث 17947.
(11). کنزالعمال، ح 18335.
(12). سوره نور، آیه 63.
(13). ابن مغازلی، مناقب، ص 364.
پرسش‌های مرتبط با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
در کتب اهل سنت روایاتی مبنی بر محبوبیت حضرت فاطمه(ع) نزد پیامبر(ص) نقل شده است. علامه مناوی می نویسد: «فاطمه محبوب ترین و گرامی ترین اولاد رسول خدا(ص) است بلکه محبوب ترین مردم نزد آن حضرت است». هم چنین امام علی(ع) به پیامبر(ص) عرض کرد: من در نظر شما محبوب ترم یا فاطمه؟ حضرت فرمود: « فاطمه در نزد من محبوب تر از تو است و تو عزیزتر از او هستی». از عایشه نیز روایت شده: «هرگاه بر پیامبر وارد می شد، آن حضرت از جای بر می خاست و به سویش می رفت و او را می بوسید و در جای خود می نشاند».
پاسخ تفصیلی:
روایات بسیاری در منابع اهل سنت به چشم می خورد که نشان از شدت محبوبیت حضرت فاطمه(علیها السلام) در نزد پیامبر(صلی الله علیه وآله) دارد، و اینکه آن حضرت محبوب ترین مردم در نزد پیامبر(صلی الله علیه وآله) بود.
علامه مناوی در کتاب فضائل خود می نویسد: «و کانت فاطمة أحب اولاده و أحظاهن عنده بل احبّ الناس الیه مطلقاً»؛ (یعنی فاطمه محبوب ترین و گرامی ترین اولاد رسول خدا(صلی الله علیه وآله) است بلکه بطور مطلق محبوب ترین و گرامی ترین مردم در نزد آن حضرت است).(1)
ما در اینجا به اختصار به نمونه هایی از آن روایات اشاره می کنیم:
1- از علی(علیه السلام) نقل شده که آن حضرت به پیامبر(صلی الله علیه وآله) عرض کرد: من در نظر شما محبوب ترم یا فاطمه؟ پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: «هی أحبّ الیّ منک و انت اعزّ علیّ منها»؛ ( فاطمه در نزد من محبوب تر از تو است و تو عزیزتر از او هستی!).(2)
2- از عایشه نقل شده که گفت: من هرگز کسی را شبیه تر از فاطمه به رسول خدا در رفتار و کردار و نحوه نشست و برخاست ندیدم. هرگاه که فاطمه بر پیامبر وارد می شد، آن حضرت بخاطرش از جای بر می خاست و به سویش می رفت و او را می بوسید و در جای خود می نشاند.(3)
3- و نیز از ثوبان نقل شده که گفت: «کان رسول الله(صلی الله علیه وآله) اذا سافر آخر عهده اتیان فاطمة، و اول من یدخل علیه اذا قدم فاطمة»؛ ( رسول خدا هرگاه می خواست به مسافرتی برود، آخرین نفری که با او وداع می کرد فاطمه بود، و هرگاه از مسافرتی باز می گشت اولین شخصی که به دیدارش می رفت فاطمه بود).(4)
4- حاکم در مستدرک به نقل از عبد الله بن عمر می نویسد: رسول خدا(صلی الله علیه وآله) هنگام خروج از مدینه برای جنگ قبل از همه به دیدار فاطمه می رفت. همچنین ذهبی در تلخیص می گوید: پیامبر قبل از جنگ، پس از همه با فاطمه دیدار می کرد و بعد از بازگشت اول به دیدار او می شتافت.(5)
5- نیز از اسامة بن زید روایت شده که پیامبر فرمود: «احبّ اهلی الی فاطمة»؛ (محبوبترین شخص در میان خانواده ام فاطمه است).(6)
6- از عبدالله بن عمر روایت شده که پیامبر(صلی الله علیه وآله) در جریانی به فاطمه فرمود: «فداک أبی و أمی»؛ (پدر و مادرم به فدایت).(7)
7- ابن حجر(8) می نویسد: احمد و دیگران نقل کرده اند که: رسول خدا(صلی الله علیه وآله) هنگام بازگشت از سفر به سوی فاطمه می آمد و مدت طولانی در نزد او می ماند. در یکی از این دیدار ها فاطمه(علیها السلام) خود را با دو النگوی نقره و گردنبند و گوشواره ای آراسته بود و پرده ای بر در خانۀ خود نصب کرده بود. پس رسول خدا آمد و بر او وارد شد و سپس در حالی که آثار غضب در چهره اش نمایان بود خارج شد و به طرف مسجد رفت... فاطمه(علیها السلام) دانست که رفتار خاص پدر بخاطر چیزهایی است که او تهیه کرده، لذا آنها را بسوی او فرستاد تا در راه خدا مصرف کند.
آنگاه رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود: «همان کاری را کرد که می خواستم. پدرش به فدایش باد، پدرش به فدایش باد، پدرش به فدایش باد!»
8- ازعایشه روایت شده که: «أن النبى(صلى اللَّه علیه [وآله] و سلم) قبل یوما نحر فاطمة، فقلت: یا رسول اللَّه فعلت شیئا لم تفعله فقال: یا عائشة إنى إذا إشتقت إلى الجنة قبّلتُ نحر فاطمة»؛ (از عایشه روایت شده که: روزى رسول خدا(صلی الله علیه وآله) گودى گلوى فاطمه(علیها السلام) را بوسید. گفتم: اى رسول خدا(صلی الله علیه وآله)! عملى انجام دادى که قبل ازآن انجام نداده بودى. پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: اى عایشه! هنگامى که به بهشت مشتاق مى شوم، گودى گلوى فاطمه(علیها السلام) را مى بوسم).(9)
9- همچنین از عکرمه روایت شده: «کان النبى صلى اللَّه علیه و آله و سلم إذا قدم من مغازیه قبل فاطمة»، و رووا عن عائشة: «أن فاطمة کانت إذا دخلت على رسول اللَّه(صلى اللَّه علیه و آله و سلم)، قام لها من مجلسه و قبل رأسها و أجلسها مجلسه، و إذا جاء إلیها لقیته و قبل کل واحد منهما صاحبه و جلسا معاً»(10)؛ (هنگامى که پیامبر(صلی الله علیه وآله) از جنگ بر مى گشت فاطمه(علیها السلام) را مى بوسید و همچنین از عایشه نقل کرده اند که: فاطمه(علیها السلام) هنگامى که بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) وارد مى شد، پیامبر(صلی الله علیه وآله) براى او از جا بلند مى شد و سر او را مى بوسید و او را در جاى خود مى نشانید، و نیز هنگامى که پیامبر(صلی الله علیه وآله) به سوى فاطمة(علیها السلام) مى آمد، با او ملاقات مى کرد و هر کدام یکدیگر را مى بوسیدند و با هم مى نشستند).
10 - و نیز از عایشه روایت شده که: «أن النبى(صلى اللَّه علیه و آله و سلم)، کان کثیرا ما یقبل عرف فاطمة(علیها السلام)»(11)؛ (همانا پیامبر(صلی الله علیه وآله) بیشتر اوقات پیشانى فاطمه(علیها السلام) را مى بوسید).
11 – امام صادق(علیه السلام) از پدران بزرگوارش از حضرت زهرا(علیها السلام) نقل می کند که: «به هنگام نزول آیه شریفه «لاتجعلو ا دعاء الرسول بینکم کدعاء بعضکم بعضاً»(12)؛ (پیامبر را مانند صدا زدن خودتان صدا نزنید) هیبت و شکوه رسول خدا مانع از این شد که بگویم: «ای پدر» و خواستم بگویم: «یا رسول الله» حضرت رو به من کرده و فرمود: دخترم این آیه در باره تو و افراد خانواده تو نازل نشده، تو از منی و من از تو هستم، بلکه این آیه در باره کسانی است که متکبر و خود خواه و جفا پیشه هستند. تو به من بگو : «ای پدر» زیرا این کلمه در قلب من محبوب تر و در پیشگاه پروردگار پسندیده تر است. سپس حضرت پیشانی مرا بوسیده و آب دهان مبارک را بر صورتم کشید که پس از آن دیگر به استعمال عطر نیازی نداشتم».(13)
پی نوشت:
(1). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 1.
(2). فضائل فاطمة لابن شاهین.
(3). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 2.
(4). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 10.
(5). مستدرک الصحیحین، ج1، ص489.
(6). مناوی، اتحاف السائل بما لفاطمة من الفضائل، ص 1.
(7). فضائل فاطمة لابن شاهین.
(8). الصواعق المحرقه، ص 109.
(9). ذخائر العقبی، ص 36.
(10). مصنّف ابن ابی شیبه، حدیث 17947.
(11). کنزالعمال، ح 18335.
(12). سوره نور، آیه 63.
(13). ابن مغازلی، مناقب، ص 364.
پرسش‌های مرتبط با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
