حکم حریم مرتعی و جنگلی موقوفات
پرسش :
حکم حریم مرتعی و جنگلی موقوفات چیست؟
پاسخ :
حریم مرتعی و جنگلی موقوفات در حکم ذی الحریم یعنی موقوفات است. اگر چنین محدوده‌ها و حریم‌های مرتعی و جنگلی، ملّی اعلام شـده بـاشند، این تشخیص و اعلام را شرعا جایز ندانستند. مقنن بنیز، به تبع فتاوی صادره، در ماده 01 آیین‌نامه اجرایی قانون ابطال اسناد و فروش رقبات آب و اراضی موقوفه سال 36، بر این موضوع تأکید و ساز و کار تحقّق آن تقنین نموده است. این ماده به تأیید فقهای شورای محترم نگهبان و نیز هیأت عمومی دیوان عدالت اداری رسیده است. به نظر می‌رسد که حریم مرتعی و جنگلی موقوفات خود موقوفه نباشند، بلکه موقوفات حق بهره‌برداری از آنها را دارند. این بهره‌برداری با ضوابط خاص ناظر بر بهره‌برداری جنگل‌ها و مراتع صورت می‌گیرد. پذیرش این نظر با توجه به آن قسمت از ماده 01 آیین‌نامه اجرایی که ملّی شدن حریم جنگلی و مرتعی موقوفات را باطل اعلام کرده است، قابل توجیه است، و این خود زمینه‌ای را فراهم می‌کند که حریم جنگلی و مرتعی موقوفات را موقوفه بدانیم و این همان نظر رایج است.
منبع: فصلنامه میراث جاویدان، شماره 61، بهار 1387.
پاسخ از آقای دکتر نادر پور ارشد، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی شهر‌کرد:
حریم مرتعی و جنگلی موقوفات در حکم ذی الحریم یعنی موقوفات است. اگر چنین محدوده‌ها و حریم‌های مرتعی و جنگلی، ملّی اعلام شـده بـاشند، این تشخیص و اعلام را شرعا جایز ندانستند. مقنن بنیز، به تبع فتاوی صادره، در ماده 01 آیین‌نامه اجرایی قانون ابطال اسناد و فروش رقبات آب و اراضی موقوفه سال 36، بر این موضوع تأکید و ساز و کار تحقّق آن تقنین نموده است. این ماده به تأیید فقهای شورای محترم نگهبان و نیز هیأت عمومی دیوان عدالت اداری رسیده است. به نظر می‌رسد که حریم مرتعی و جنگلی موقوفات خود موقوفه نباشند، بلکه موقوفات حق بهره‌برداری از آنها را دارند. این بهره‌برداری با ضوابط خاص ناظر بر بهره‌برداری جنگل‌ها و مراتع صورت می‌گیرد. پذیرش این نظر با توجه به آن قسمت از ماده 01 آیین‌نامه اجرایی که ملّی شدن حریم جنگلی و مرتعی موقوفات را باطل اعلام کرده است، قابل توجیه است، و این خود زمینه‌ای را فراهم می‌کند که حریم جنگلی و مرتعی موقوفات را موقوفه بدانیم و این همان نظر رایج است.
منبع: فصلنامه میراث جاویدان، شماره 61، بهار 1387.
