ضرورت اعلام خطا براى نویسنده
پرسش :
هر گاه نویسنده اى بفهمد که در یکى از موضوعات خود که در کتاب، مجله و یا روزنامه اى نشرشده، اشتباه کرده است، تکلیف شرعى او چیست؟ آیا بر او شرعاً واجب است که خطاى علمى خود را اعلام کند؟ مخصوصاً اگر این خطا باعث ضرر براى دیگران شود؟
پاسخ :
اگر خطا در بررسى نظریات علمى باشد، اعلام آن واجب نیست. اما اگر خطا در مسایل عملى باشد مثل این که فقیه در فتواى خود اشتباه کند مانند این که به جواز چیزى فتوادهد که در واقع واجب یا حرام باشد، یا این که فتوا به وجوب دهد و در واقع حرام باشد و یا بالعکس؛ در این حالت لازم است که در صورت امکان، خطاى خود را براى مردم اعلام کند. ولى اگر فتوا به وجوب یا حرمت دهد و در واقع مباح باشد، اعلام واجب نیست. همچنین پزشک اگر خطا کند و بداند که خطاى او به ضرر قابل توجه و یا به هلاکت کسى منجر میشود، باید اعلام کند و خطاى خود را جبران نماید.
منبع: یکصد و یک سوال و جواب پیرامون حقوق مالکیت فکری از نگاه فقهی، محمد اسحاق فیاض، مترجم: سرور دانش، ناشر: دبیرخانه کنگره تجلیل از مقام علمی آیت الله العظمی فیاض، 1392 ش.
اگر خطا در بررسى نظریات علمى باشد، اعلام آن واجب نیست. اما اگر خطا در مسایل عملى باشد مثل این که فقیه در فتواى خود اشتباه کند مانند این که به جواز چیزى فتوادهد که در واقع واجب یا حرام باشد، یا این که فتوا به وجوب دهد و در واقع حرام باشد و یا بالعکس؛ در این حالت لازم است که در صورت امکان، خطاى خود را براى مردم اعلام کند. ولى اگر فتوا به وجوب یا حرمت دهد و در واقع مباح باشد، اعلام واجب نیست. همچنین پزشک اگر خطا کند و بداند که خطاى او به ضرر قابل توجه و یا به هلاکت کسى منجر میشود، باید اعلام کند و خطاى خود را جبران نماید.
منبع: یکصد و یک سوال و جواب پیرامون حقوق مالکیت فکری از نگاه فقهی، محمد اسحاق فیاض، مترجم: سرور دانش، ناشر: دبیرخانه کنگره تجلیل از مقام علمی آیت الله العظمی فیاض، 1392 ش.
