رابطه بین حج و وحدت مسلمانان
پرسش :
با توجه به اهمیت و جایگاه حج در قرآن چه رابطه‌اى بین حج و وحدت مسلمانان برقرار است؟
پاسخ :
مناسک بزرگ «حج» داراى ابعاد مختلفى است که یکى از این ابعاد، بُعد سیاسى و ارتباط مسلمانان از نقاط دور دست جهان با یکدیگر و آشنایى با یکدیگر و در نتیجه برقرارى وحدت و هم‌دلى میان آنان است و در حقیقت مراسم حج و خانه خدا و قبله مشترک تمام مسلمانان پیوند دهنده مسلمانان به یکدیگر و بهترین وسیله وحدت بین آنان است؛ روح عبادت، (توجّه به خدا) روح سیاست، (توجّه به خلق خدا) یک رنگى و یکسان بودن پوشش، حرکت منظم و دسته جمعى و انجام اعمال و عبادات به سوى یک نقطه (قبله و خانه خدا) آن چنان به هم آمیخته‌اند که گویا مسلمانان اعضاى یک پیکرند و در این میان دل‌هاى مسلمانان بیشتر از هر زمانى به یکدیگر نزدیک‌تر بوده و حج عامل بسیار مؤثرى براى وحدت دل‌هاى مسلمانان از نژادها و طبقات مختلف است.
«حج» تعصب‌هاى ملى، قومى و نژادپرستى را شکسته و محدودیت مرزهاى جغرافیایى را طى کرده و هر ساله مسلمانان در کنار هم در یک محل و با اعمالى مشترک گرد هم مى‌آیند و با شعارها و انجام مراسم عبادى و سیاسى به ریسمان الهى چنگ مى‌زنند و از اجتماع عظیم «حج» بهره‌هاى فراوانى را مى‌برند؛ چنان که خداوند متعال مى‌فرماید:«و اذِّن فِى النّاسِ بِالحَجِ‌ّ یَأتوکَ رِجالًا وعَلىٰ کُلِ‌ّ ضامِرٍ یَأتینَ مِن کُلِ‌ّ فَجٍ‌ّ عَمیق * لِیَشهَدوا مَنافِعَ لَهُم...؛1 و در میان مردم براى اداى حج بانگ برآور تا ] زایران [ پیاده و ] سوار [ بر هر شتر لاغرى - که از هر راه دورى مى‌آیند - به سوى تو روى آورند، تا شاهد منافع خویش باشند...»2 امام خمینى درباره رابطه حج و وحدت مى‌فرماید: «حج بى روح و بى تحرک و قیام، حج بى برائت، حج بى وحدت و حجّى که از آن هدم کفر و شرک بر نیاید، حج نیست.»3
شرط همه مناسک و مواقف براى رسیدن به آرزوهاى فطرى و آمال انسانى، اجتماع همه مسلمانان در این مراحل و مواقف و وحدت کلمه تمامى طوایف مسلمین است بدون اعتنا به زبان و رنگ و قبیله و طائفه و مرز و بوم و عصبیت‌هاى جاهلى و هماهنگ خروشیدن بر دشمن مشترک است....4
پی‌نوشت‌ها:
(1). حج/ 27 و 28
(2). ر. ک: المیزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 3، ص 544؛ تفسیر جامع آیات الاحکام، زین‌العابدین قربانى‌لاهیجى، ج 4، ص 332-333
(3). صحیفه نور، ج 20، ص 229
(4). همان، ج 20، ص 19
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
مناسک بزرگ «حج» داراى ابعاد مختلفى است که یکى از این ابعاد، بُعد سیاسى و ارتباط مسلمانان از نقاط دور دست جهان با یکدیگر و آشنایى با یکدیگر و در نتیجه برقرارى وحدت و هم‌دلى میان آنان است و در حقیقت مراسم حج و خانه خدا و قبله مشترک تمام مسلمانان پیوند دهنده مسلمانان به یکدیگر و بهترین وسیله وحدت بین آنان است؛ روح عبادت، (توجّه به خدا) روح سیاست، (توجّه به خلق خدا) یک رنگى و یکسان بودن پوشش، حرکت منظم و دسته جمعى و انجام اعمال و عبادات به سوى یک نقطه (قبله و خانه خدا) آن چنان به هم آمیخته‌اند که گویا مسلمانان اعضاى یک پیکرند و در این میان دل‌هاى مسلمانان بیشتر از هر زمانى به یکدیگر نزدیک‌تر بوده و حج عامل بسیار مؤثرى براى وحدت دل‌هاى مسلمانان از نژادها و طبقات مختلف است.
«حج» تعصب‌هاى ملى، قومى و نژادپرستى را شکسته و محدودیت مرزهاى جغرافیایى را طى کرده و هر ساله مسلمانان در کنار هم در یک محل و با اعمالى مشترک گرد هم مى‌آیند و با شعارها و انجام مراسم عبادى و سیاسى به ریسمان الهى چنگ مى‌زنند و از اجتماع عظیم «حج» بهره‌هاى فراوانى را مى‌برند؛ چنان که خداوند متعال مى‌فرماید:«و اذِّن فِى النّاسِ بِالحَجِ‌ّ یَأتوکَ رِجالًا وعَلىٰ کُلِ‌ّ ضامِرٍ یَأتینَ مِن کُلِ‌ّ فَجٍ‌ّ عَمیق * لِیَشهَدوا مَنافِعَ لَهُم...؛1 و در میان مردم براى اداى حج بانگ برآور تا ] زایران [ پیاده و ] سوار [ بر هر شتر لاغرى - که از هر راه دورى مى‌آیند - به سوى تو روى آورند، تا شاهد منافع خویش باشند...»2 امام خمینى درباره رابطه حج و وحدت مى‌فرماید: «حج بى روح و بى تحرک و قیام، حج بى برائت، حج بى وحدت و حجّى که از آن هدم کفر و شرک بر نیاید، حج نیست.»3
شرط همه مناسک و مواقف براى رسیدن به آرزوهاى فطرى و آمال انسانى، اجتماع همه مسلمانان در این مراحل و مواقف و وحدت کلمه تمامى طوایف مسلمین است بدون اعتنا به زبان و رنگ و قبیله و طائفه و مرز و بوم و عصبیت‌هاى جاهلى و هماهنگ خروشیدن بر دشمن مشترک است....4
پی‌نوشت‌ها:
(1). حج/ 27 و 28
(2). ر. ک: المیزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 3، ص 544؛ تفسیر جامع آیات الاحکام، زین‌العابدین قربانى‌لاهیجى، ج 4، ص 332-333
(3). صحیفه نور، ج 20، ص 229
(4). همان، ج 20، ص 19
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
