فلسفه ولادت امام علی علیه السلام در خانه خدا

پرسش :

چرا امام علی (علیه السلام) در خانه خدا به دنیا آمد؟

پاسخ :
امیرمؤمنان علی (علیه السلام) دارای فضیلت های موروثی و اکتسابی فراونی است که دوست و دشمن بر آن اعتراف کرده اند. یکی از مناقب و فضایل برزگ و منحصر به فرد آن حضرت،‌ تولد ایشان در خانه کعبه است، این فضیلت بزرگ را قاطبه محدثان و مورخان شیعه و دانشمندان علم انساب در کتاب های خود نقل کرده اند. در میان دانشمندان اهل تسنن نیز گروه زیادی به این حقیقت تصریح کرده، آن را یک فضیلت بی نظیر خوانده‌اند.(1)

حاکم نیشابوری می گوید: «ولادت علی (علیه السلام) در داخل کعبه به طور تواتر به ما رسیده است.»(2)

آلوسی بغداد صاحب تفسیر معروف می نویسد: «تولد علی در کعبه در میان ملل جهان مشهور و معروف است و تا کنون کسی به این فضیلت دست نیافته است.»(3)

فلسفه تولد علی(ع) در خانه خدا

در واقع این فضیلت اختصاصی، موهبتی از طرف خدای متعال برای شخص حضرت علی (علیه السلام) است، و ما به طور دقیق نمی دانیم، خداوند بر اساس چه حکمتی این فضیلت را از میان تمام انبیاء و اولیاء به آن حضرت اختصاص داده است. البته تردیدی نیست که مقام پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) از امیرالمؤمنین (علیه السلام) بالاتر است، اما چه فلسفه و حکمتی اقتضا کرد که خداوند این فضیلت را حتی برای ایشان نیز قرار نداد، خدا خود بهتر می داند.

اما این قدر می دانیم اصولا کرامت هایی که خدای متعال در این عالم به بعضی از اولیای خود عطا می فرماید بر اساس مصلحت های خاصی است و لزوما برای جلب توجه عموم مردم است که یک حادثه بزرگی و نظم نوینی در جامعه بشری پدید خواهد آمد. معمولا ولادت شخصیت های بزرگ و نقش آفرین در بنیان های اساسی جامعه بشری، همواره، همراه با حوادث خارق العاده است که نظرها را به سوی خود جلب می کند.

مثلا حضرت عیسی (علیه السلام) پس از تولد، در گهواره لب به سخن گشوده و فرمود: « انی عبدالله آتانی الکتاب و جعلنی نبیا؛ من بنده خدا هستم، خدا مرا پیامبر قرار داده و به من کتاب عطا کرده است.»(4) و در شب ولادت رسول مکرم اسلام (صلّی الله علیه و آله) حوداث مهم اتفاق افتاد: تمام بت ها به رو افتادند، ایوان کسری در ایران به لرزه آمده و از وسط شکست و چهارده کنگره از آن شکست خورد، دریاچه ساوه خشکید و وادی ساوه(بیابانی بین کوفه و تام) پر آب شد. آتشکده فارس بعد از هزار سال خاموش شد و ... .»(5)

در مورد امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز مصلحت چنین اقتضا می کرد که برتری او بر دیگران،‌ قبل از تولد ثابت شود تا توجه همه مردم به او معطوف شود و آن حضرت تا روز قیامت شاخصی در میان همه انسان ها باشد. با ظهور چنین فضیلتی برای آن حضرت، اگر کسی در جستجوی حق باشد او را راهنمایی کرده اند که به کدام سمت و سو تمایل پیدا کند.

از آن جا که حضرت علی (علیه السلام) می بایست بعد از پیامبر (صلّی الله علیه و آله) بار رسالت آن حضرت را به منزل برساند و الگوی کاملی از حکومت اسلامی را ارائه کند. حکومت الهی اقتضا می کرد که آن بزرگوار از آغاز تولد به گونه ای باشد که مورد توجه قرار گیرد و همگان بدانند که او دارای جایگاه ارزنده ای است که شایستگی برای خلافت امت اسلامی را دارد. و لذا در روایات آمده است که مثل علی (علیه السلام) در میان مردم، مثل ملکه زنبور عسل نسبت به سایر زنبورها است، گرچه همه زنبورها از یک جنس هستند، اما ملکه با دیگر زنبورها تفاوت دارد. همه زنبورها به طفیل ملکه به وجود می آیند و همه خدمت گزار او هستند.(6)

به هر صورت فضیلت های غیراکتسابی حضرت علی (علیه السلام) مانند تولد در کعبه و فضیلت های اکتسابی آن حضرت؛ بیانگر شخصیت عظیم و آسمانی آن حضرت است، تا دریابیم که رهبری او برای انسان ها به اندازه ای اهمیت دارد که خداوند تولد او را نیز به گونه ای دیگر قرار داده است.

پی‌نوشت‌ها:
1. مروج الذهب، ج 2، ص 349؛ شرح الشفاء، ج 1، ص 151
2. مستدرک حاکم، ج 3، ص 483
3. شرح قصیده عبدالباقی افندی، ص 15
4. سوره مریم، آیه 30
5. امالی صدوق، مجلس 48، ص 285؛ بحار الانوار، ج 15، ص 257
6. بحارالانوار، ج 8، باب 25، روایت 7

منبع: پرسمان