مستندات روایی ولادت امام علی علیه السلام در کعبه

پرسش :

آیا ولادت امیرمؤمنان (علیه السلام) در کعبه واقعیت دارد؛ آیا روایت معتبری از شیعه و سنی در این باره وجود دارد؟

پاسخ :
سی سال پس از عام الفیل [سال شکست و نابودی فیل های لشکر ابرهه به اعجاز الهی] ولادت امیرمؤمنان (علیه السلام) در روز جمعه 13 رجب، در 30 سالگی پیامبر (صلی الله علیه و آله)، ده سال پیش از بعثت و بیست و سه سال پیش از هجرت بوده است.(1)

زمانی که فاطمه بنت اسد در حال طواف کعبه بود، در آن حال درد زایمان او را فرا گرفت و بی درنگ به سمت کعبه آمد؛ دیوار شکافته شد و او وارد کعبه و سه روز در آنجا ماند و فرزندش علی را به دنیا آورد(2)؛ ولادتی منحصر به فرد که درگذشته سابقه نداشت و پس از آن برای کسی اتفاق نیفتاد.

فاطمه بنت اسد یکی از زنان نامور صدر اسلام است که پس از حضرت خدیجه (سلام الله علیها) نخستین زنی است که اسلام آورد و با پیامبر (صلی الله علیه و آله) بیعت نمود.(3) او پیش تر افتخار خدمت کاری محمدبن عبدالله (صلی الله علیه و آله) را داشت زمانی که حضرت از سن هشت سالگی در خانه ابوطالب (علیه السلام) ماندگار شد و دوران کودکی تا جوانی را در آنجا سپری کرد؛ به‌گونه ای که ایشان، فاطمه بنت اسد را «مادر» خطاب می کرد.(4)

ولادت در کعبه واقعه بی نظیری است که به امر و نظارت خداوند به وقوع پیوست و آن را باید لطف و رحمتی الهی برای امت برشمرد؛ شکافت دیوار، حضور مادر در کعبه، ولادت شگفت در کعبه، تمامی نشان از برگزیدگی مولود کعبه است.(5)

ولادت امیرمؤمنان (علیه السلام) در کعبه از دیدگاه دانشمندان شیعی و برخی از عالمان نامور سنی به صورت قطعی بیان شده است که به تفکیک بدان اشاره می شود.
 

دیدگاه عالمان شیعه (6)

1. شیخ مفید (متوفی 413 ق) می‌نویسد:

حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) در روز جمعه سیزدهم ماه رجب پس از سی سال از عام الفیل در خانه خدا در شهر مکه به دنیا آمد، نه پیش از وی کسی در خانه خدا به دنیا آمده و نه بعد از آن حضرت. تولد امیرمؤمنان (علیه السلام) در خانه خداوند، فضیلت و شرافتی است که پروردگار بزرگ برای بزرگداشت مقام و منزلتش به آن حضرت اختصاص داده است.(7)
 

2. علامه حلی (726 ق) می نویسد:

«در روز جمعه سیزدهم ماه رجب، سی سال پس از عام الفیل در کعبه به دنیا آمد، و جز آن حضرت هیچ کس نه قبل و نه بعد از حضرتش در کعبه زاده نشد، و در آن هنگام پیامبر(صلی الله علیه و آله) سی سال داشت».(8)
 

دیدگاه عالمان اهل سنت

از دیدگاه بسیاری از علمای اهل سنت نیز، ولادت آن حضرت در کعبه قطعی است به گونه ای که برخی نیز بر انحصاری بودن این ولادت اشاره کرده اند؛ که به نام چند تن از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
 

1. حاکم نیشابوری(متوفی 405 ق) می نویسد:

«روایات متواتری وارد شده که فاطمه بنت اسد، امیرمؤمنان علی بن ابی طالب - کرم الله وجهه - را در داخل کعبه به دنیا آورده است».(9)
 

2. سبط ابن جوزی حنفی (متوفی 654 ق) می نویسد:

«روایت شده است که فاطمه بنت أسد، در حالی که باردار بود، خانه خدا را طواف می‌کرد، درد زایمان او را فراگرفت، در خانه کعبه به روی او باز شد، پس داخل خانه کعبه شد و فرزندش را به دنیا آ‌ورد».(10)
 

3. گنجی شافعی(متوفی 658 ق) می نویسد:

«امیرمؤمنان (علیه السلام) شب جمعه سیزده رجب، سی سال بعد از واقعه عام الفیل در داخل خانه خدا به دنیا آمد. کسی پیش از آن حضرت و بعد از آن در داخل خانه کعبه به دنیا نیامده است و این از فضائل اختصاصی آن حضرت است که خداوند به جهت بزرگداشت مقامش به او عطا کرده است».(11)
 

4. ابن صباغ مالکی (متوفی 855 ق) می نویسد:

«علی(علیه السلام) در مکه مشرفه در داخل بیت الحرام (کعبه) در روز جمعه سیزدهم ماه خدا یعنی ماه رجب سال سی ام عام الفیل و بیست و سه سال پیش از هجرت به دنیا آمد... پیش از او هیچ کس در کعبه متولد نشد، و این فضیلتی است که خداوند به جهت بزرگداشت و بالا بردن مقام و اظهار کرامت او مخصوص حضرتش گردانیده است».(12)
 

5. علی بن برهان الدین حلبی (متوفای 1044 ق) می نویسد:

«او در داخل خانه کعبه متولد شد و عمر رسول خدا در آن روز سی سال بود».(13)
 

6. شاه ولی الله دهلوی (1176 ق) می نویسد:

«از مناقب وی که در حین ولادت او ظاهر شد یکی آن است که در جوف کعبه معظمه تولد یافت».(14)
 

7. عباس محمود عقاد (1383 ق) می نویسد:

«علی در درون کعبه متولد شد و خداوند روی او را گرامی داشته بود از این که به بت ها سجده کند، گویی میلاد او در آن جا اعلام عهد جدیدی برای کعبه و عبادت در آن بود، علی نزدیک بود که مسلمان به دنیا آید بلکه تحقیقاً مسلمان دیده به جهان گشود. و هرگز با پرستش بت ها آشنایی نداشت، و او در خانه ای بزرگ شد که دعوت اسلامی از آن آغاز شد».(15)

پیش تر سید اسماعیل حمیری (متوفی 173 ق) یکی از بزرگترین شاعران تاریخ ادبیات عرب، این ویژگی را به شعر درآورده است:

ولدته فی حـرم الإله و أمنـه و البیت حیث فناؤه و المسجد
بیضاء طاهـرة الثیاب کریمـة طابت و طاب ولیدها و المولد
فی لیلة غابت نحوس نجومها و بدت مع القمر المنیر الأسعد
ما لُفَّ فی خرق القوابل مثلـه إلا ابـن آمنة النبـی محمـد(16)

مادرش او را در حرم امن خدا به دنیا آورد و خانه و مسجد خدا محل فرود آمدن او بود.
سفید، پاکیزه لباس و کریم بود؛ هم مادرش پاک بود و هم نوزاد و هم محل ولادت.
در شبی که نحوست ستارگان از بین رفته بود، او همراه ماه نورانی و خوشبخت پدیدار شد.
در پارچه های قابله ها، هیچ نوزدای به مانند او پیچیده نشده بود، مگر پسر آمنه، آن محمد پیامبر.

پی‌نوشت‌ها:
1. کلینی، کافی، ج 1، ص452؛ مفید، الارشاد، ج 1، ص5؛ طبرسی، اعلام الوری، ج 1، ص 306.
2. فتال، روضه الواعظین، ص 81؛ ابن شهر اشوب، مناقب، ج2، ص 173.
3. مجلسی، بحارالانوار، ج 35، ص 182؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 1، ص 6.
4. قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج 1، ص 138.
5. الصحیح من سیرة الامام علی (علیه السلام)، ج 1، ص 104.
6. جعفر مرتضی عاملی، صدوق، معانی الاخبار، ص 61؛ حسن بن محمد قمی، تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی قمی، ص191؛ طوسی، مصباح المتهجد، ص 819؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج3، ص 307.
7. مفید، الإرشاد، ج 1، ص 5.
8. حلی، نهج الحق، ص 109.
9. حاکم، المستدرک علی الصحیحین، ج 3، ص 550.
10. ابن جوزی، تذکره الخواص، ص 20.
11. گنجی شافعی، کفایة‌ الطالب، ص 407.
12. ابن صباغ، الفصول المهمة، ج 1، ص 171.
13. حلبی، السیرة الحلبیة، ج 1، ص 226.
14. دهلوی، إزالة الخفاء عن خلافة الخلفاء، ج 4، باب: مآثر امیرالمؤمنین و امام اشجعین اسدالله الغالب علی بن ابی طالب ، تصحیح و مراجعه: سید جمال الدین هروی.
15. عقاد، عبقریة الامام علی(علیه السلام)، ص 43.
16. دیوان السید الحمیری، ص 69؛ المناقب، ج 2، ص 195.

منبع: پرسمان