حدیث «علی مع القرآن» از لسان پیامبر (ص)

پرسش :

آیا حدیث «علی مع القرآن» از پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) نقل شده است؟

پاسخ :
از رسول خدا (صلى الله علیه و آله) بارها این حدیث شریف «عَلِیٌّ مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنُ مَعَ عَلِیٍّ، لَن یَفتَرِقا حَتّى یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ»(1). نقل شده است.

در اینجا به چند نمونه اشاره می کنیم:

در کتاب المستدرک على الصحیحین ـ به نقل از ابو ثابت، آزاد شده ابوذر ـ آمده: در جنگ جمل، با على (علیه السلام) بودم. چون دیدم عایشه (در آن سوى جبهه) ایستاده است، مانند دیگر مردم در دلم تردید افتاد؛ امّا خداوند، آن را هنگام نماز ظهر از دلم برد، و همراه امیر مؤمنان جنگیدم؛ چون جنگ تمام شد، به مدینه نزد اُمّ سلمه رفتم و گفتم: به خدا سوگند نیامده ام خورد و خوراکى درخواست کنم. من آزاد شده ابوذرم.

گفت: خوش آمدى. آنگاه ماجرای به تردید افتادنم را برایش گفتم.

گفت: هنگامى که دل ها متزلزل شدند، تو کجا بودى؟

گفتم: به همراه علی (علیه السلام) بودم.

گفت: خوب کردى (زیر) شنیدم که پیامبر خدا مى فرمود: «على با قرآن است و قرآن با على است. هرگز از هم جدا نمى شوند، تا در کنار حوض (کوثر) بر من در آیند».(2)

همچنین درکتاب الصواعق المحرقة آمده: «إنَّهُ (صلى الله علیه و آله) قالَ: أیُّهَا النّاسُ، یوشِکُ أن اُقبَضَ قَبضاً سَریعاً فَیُنطَلَقَ بی، و قَد قَدَّمتُ إلَیکُمُ القَولَ مَعذِرَةً إلَیکُم، ألا إنّی مُخَلِّفٌ فیکُم کِتابَ رَبّی عزّوجلّ و عِترَتی أهلَ بَیتی. ثُمَّ أخَذَ بِیَدِ عَلِیٍّ فَرَفَعَها فَقالَ: هذا عَلِیٌّ مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنُ مَعَ عَلِیٍّ، لا یَفتَرِقانِ حَتّى یَرِدا عَلَیَّ الحوض.»

(پیامبر (صلى الله علیه و آله) فرمود: «اى مردم! نزدیک است که قبض روح شوم و مرا ببرند؛ و پیش از این، آنچه را شرط بلاغ بوده است، با شما گفته ام. بدانید که من، کتاب پروردگارم و خاندانم (اهل بیتم) را در میان شما برجاى مى نهم». سپس دست على (علیه السلام) را گرفت و بالا برد و فرمود: «این على، با قرآن است و قرآن، با على؛ از هم جدا نمى شوند، تا در کنار حوض ) کوثر (بر من وارد شوند).(3)

و نیز به نقل از ام سلمه در کتاب فرائد السمطین آمده: «قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): عَلِیٌّ مَعَ الحَقِّ وَ القُرآنِ، وَ الحَقُّ وَالقُرآنُ مَعَ عَلِیٍّ، و لَن یَتَفَرَّقا حَتّى یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ.»(4)

(پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: «على با حق و قرآن است و حق و قرآن هم با على اند و هرگز از هم جدا نمى شوند، تا در کنار حوض (کوثر) بر من در آیند).

پی‌نوشت‌ها:
(1). المعجم الأوسط: ج 5 ص 135 ح 4880؛ المعجم الصغیر: ج 1 ص 255؛ الصواعق المحرقة: ص 124؛ الطرائف: ص 103 ح 152؛ کشف الغمّة: ج 1 ص 148؛ المناقب للخوارزمی: ص 177 ح 214؛ المستدرک على الصحیحین: ج 3 ص 134 ح 4628؛ الجمل: ص 417؛ الأمالی للطوسی: ص 460 ح 1028 و ص506 ح 1108.
(2). المستدرک على الصحیحین، ج 3، ص 134، ح 4628؛ الجمل، ص 417؛ الأمالی للطوسی، ص 460، ح 1028 و ص 506، ح 1108 کلّها نحوه.
(3). الصواعق المحرقة: ص 126؛ الأمالی للطوسی: ص 478، ح 1045، عن اُمّ سلمة وزاد فیه «خلیفتان بصیران» بعد «مع علیّ».
(4). ربیع الأبرار: ج 1 ص 828؛ فرائد السمطین : ج 1 ص 177 ح 140 کلاهما عن اُمّ سلمة.

منبع: دانش‌نامه امیرالمومنین علیه السلام، محمد محمدی ری شهری، ناشر: سازمان چاپ و نشر دار الحدیث، چاپ اوّل، ج 2، ص 189.