پاسخ به شبهه ای پیرامون مدت خلقت زمین و آسمان
پرسش :
شبهه: در هفت آیه از آیات قرآن گفته شده: ما زمین و آسمان را در شش روز آفریدیم، ولی در مجموع آیات 9 تا 12 سوره فُصّلت، خداوند هشت روز را برای خلقت زمین و آسمان در نظر گرفته است. با این وصف، از دیدگاه قرآن هنوز معلوم نیست خلقت زمین و آسمان چند روز طول کشیده است!
پاسخ :
جواب شبهه:
مقدمه:
قبل از بیان جواب، نیاز است تا آن قسمت از آیات که مربوط به اشکال است را برای شما بازگو کنیم:
«خَلَقَ الْأَرْضَ فِی یَوْمَیْنِ» خداوند زمین را در دو روز خلق کرد. (1)
«وَ قَدَّرَ فِیهَا أَقْوَاتَهَا فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ» قُوت و غذای زمین را در چهار روز تقدیر کرد. (2)
«فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِی یَوْمَیْنِ» هفت آسمان را در دو روز آفرید. (3)
و امّا جواب این شبهه:
این که خداوند در آیه‌ی 10 سوره‌ی مبارکه‌ی فصّلت می فرماید: ما قُوت و غذای زمین را در چهار روز خلق کردیم، عدد چهار در اینجا عدد مستقل نیست بلکه تتمّه برای عددی است که در آیه‌ی قبل برای خلقت زمین ذکر شده است.
توضیح این که:
در زبان عرب و تعبیرات فارسی، گاهی چند عدد به صورت پشت سر هم ذکر می شود که اعداد دوم و سوم اعدادی هستند که تتمّه و کامل کننده‌ی اوّل هستند، مثلاً در مورد مسافرت به مدینه گفته می شود: «از اینجا تا مکّه ده روز طول می کشد و تا مدینه پانزده روز».
در این مثال، عدد پانزده، عدد مستقل نیست بلکه تتمّه و کامل کننده‌ی عدد قبلی (یعنی عدد ده) می باشد، به این معنا که اگر مسافر بعد از ده روز مسافرت و رسیدن به مکّه، پنج روز دیگر طیّ مسیر کند، به مدینه می رسد که جمع مسافرتش پانزده روز طول می کشد (نه این که از مکّه تا مدینه به تنهایی، پانزده روز طول بکشد.)
دقت کنید!
در آیات مورد بحث نیز این چنین است، یعنی خداوند می فرماید: خلقت زمین در دو روز بوده و با محاسبه‌ی زمانی که برای خلقت غذا و قُوت زمین مصرف شده، جمعاً چهار روز طول کشیده است (نه این که خلقتِ قُوت و غذای زمین به تنهائی چهار روز طول کشیده باشد).
حال اگر این چهار روز که برای خلقت زمین و قُوتِ آن در نظر گرفته شده را به دو روزی که برای خلقت آسمان ها است اضافه کنیم، جمعاً شش روز می شود و این مؤیّد آیاتی است که می فرمایند: «خداوند زمین و آسمان را در شش روز خلق کرده است».
بنابراین، آیات سوره‌ی مبارکه‌ی فصّلت، نه تنها مخالفتی با آیات دیگر ندارند بلکه از باب «یُفَسِّرُ بَعضُها بَعضاً» (4) آیات دیگر که به طور کلّی تر این مسأله را بیان نموده اند را تفسیر و جزییات آن را بازگو می کند. (5)
تذکر:
کلمه‌ی یوم در بحث خلقت آسمان و زمین، به معنی روزگار است یعنی خلقت آسمان ها و زمین در شش دوره و روزگار بوده است.
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره فُصّلت، آیه 9.
2- سوره فُصّلت، آیه 10.
3- سوره فُصّلت، آیه 12.
4- معنای حدیث: بعضی از آیات قرآن کریم، بعض دیگر را تفسیر می کنند./ کنزالعمال، ج 1، ص 619، حدیث 2861 .
5- تفسیر نمونه، ذیل تفسیر آیات 9 تا 12 سوره‌ی مبارکه فصّلت.
منبع: پاسخ به شبهات اینترنتی (پاسخ به شبهاتی که سایت های ضد اسلامی و ضد شیعی منتشر کرده اند)، هادی کُردان، جلد اول، تهران: انتشارات شارق، چاپ پنجم، 1389ش.
جواب شبهه:
مقدمه:
قبل از بیان جواب، نیاز است تا آن قسمت از آیات که مربوط به اشکال است را برای شما بازگو کنیم:
«خَلَقَ الْأَرْضَ فِی یَوْمَیْنِ» خداوند زمین را در دو روز خلق کرد. (1)
«وَ قَدَّرَ فِیهَا أَقْوَاتَهَا فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ» قُوت و غذای زمین را در چهار روز تقدیر کرد. (2)
«فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِی یَوْمَیْنِ» هفت آسمان را در دو روز آفرید. (3)
و امّا جواب این شبهه:
این که خداوند در آیه‌ی 10 سوره‌ی مبارکه‌ی فصّلت می فرماید: ما قُوت و غذای زمین را در چهار روز خلق کردیم، عدد چهار در اینجا عدد مستقل نیست بلکه تتمّه برای عددی است که در آیه‌ی قبل برای خلقت زمین ذکر شده است.
توضیح این که:
در زبان عرب و تعبیرات فارسی، گاهی چند عدد به صورت پشت سر هم ذکر می شود که اعداد دوم و سوم اعدادی هستند که تتمّه و کامل کننده‌ی اوّل هستند، مثلاً در مورد مسافرت به مدینه گفته می شود: «از اینجا تا مکّه ده روز طول می کشد و تا مدینه پانزده روز».
در این مثال، عدد پانزده، عدد مستقل نیست بلکه تتمّه و کامل کننده‌ی عدد قبلی (یعنی عدد ده) می باشد، به این معنا که اگر مسافر بعد از ده روز مسافرت و رسیدن به مکّه، پنج روز دیگر طیّ مسیر کند، به مدینه می رسد که جمع مسافرتش پانزده روز طول می کشد (نه این که از مکّه تا مدینه به تنهایی، پانزده روز طول بکشد.)
دقت کنید!
در آیات مورد بحث نیز این چنین است، یعنی خداوند می فرماید: خلقت زمین در دو روز بوده و با محاسبه‌ی زمانی که برای خلقت غذا و قُوت زمین مصرف شده، جمعاً چهار روز طول کشیده است (نه این که خلقتِ قُوت و غذای زمین به تنهائی چهار روز طول کشیده باشد).
حال اگر این چهار روز که برای خلقت زمین و قُوتِ آن در نظر گرفته شده را به دو روزی که برای خلقت آسمان ها است اضافه کنیم، جمعاً شش روز می شود و این مؤیّد آیاتی است که می فرمایند: «خداوند زمین و آسمان را در شش روز خلق کرده است».
بنابراین، آیات سوره‌ی مبارکه‌ی فصّلت، نه تنها مخالفتی با آیات دیگر ندارند بلکه از باب «یُفَسِّرُ بَعضُها بَعضاً» (4) آیات دیگر که به طور کلّی تر این مسأله را بیان نموده اند را تفسیر و جزییات آن را بازگو می کند. (5)
تذکر:
کلمه‌ی یوم در بحث خلقت آسمان و زمین، به معنی روزگار است یعنی خلقت آسمان ها و زمین در شش دوره و روزگار بوده است.
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره فُصّلت، آیه 9.
2- سوره فُصّلت، آیه 10.
3- سوره فُصّلت، آیه 12.
4- معنای حدیث: بعضی از آیات قرآن کریم، بعض دیگر را تفسیر می کنند./ کنزالعمال، ج 1، ص 619، حدیث 2861 .
5- تفسیر نمونه، ذیل تفسیر آیات 9 تا 12 سوره‌ی مبارکه فصّلت.
منبع: پاسخ به شبهات اینترنتی (پاسخ به شبهاتی که سایت های ضد اسلامی و ضد شیعی منتشر کرده اند)، هادی کُردان، جلد اول، تهران: انتشارات شارق، چاپ پنجم، 1389ش.
