نکاتی مهم در ارتباط غیرکلامی

حالت چهره یکی از روش های ارتباط غیرکلامی است.
 

چکیده: ارتباط غیرکلامی، شیوه ای از ارتباط است که خود به شیوه های گوناگونی صورت می گیرد. در این نوشتار برخی از نکات مهم برای ارتباط گیری بهتر در حوزه ارتباط غیرکلامی بیان شده است. با ما همراه باشید.
 
تعداد کلمات 824 / تخمین زمان مطالعه 4 دقیقه

در ارتباط غیر کلامی توجه به موارد ذیل مهم است:

1. مجاورت ها: منظور از مجاورت تأثیر فضا بر رفتار است که شامل مجاورت، جهت یابی و قلمرویابی می باشد.

2. مجاورت: منظور میزان فاصله فیزیکی افرادی است که با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند

3. جهت یابی: منظور ادراک افراد از موقعیت خود در رابطه با سایر افراد و اشیاءاست. مثلاً نحوه آرایش کلاس به صورت صندلی ومیزهای ردیف شده روبروی مربی نشان می دهد که آموزش به شیوه سنتی برگزار می شود. در حالی که صندلی هایی که به صورت دایره چیده شده اند نشاندهنده آموزش به صورت غیر رسمی ومشارکت جویانه است.

4. قلمرو یابی: یعنی رفتارهایی که در رابطه با قلمرو فضای شخصی یا همان فضای اطراف بدن خود انجام می دهد.

5. سطح: اشاره به تفاوت در میزان ارتفاع بین برقرار کنندگان ارتباط دارد. به طور کلی ارتباط هنگامی راحت تر خواهد بود که افراد دریک سطح باشند. برقراری ارتباط بین دو نفر در دو سطح متفاوت می تواند دریکی از طرفین یا هردو طرف، احساس بی ثمر بودن رابطه را پدید آورد و گاهی این کار به منظور خاص صورت می گیرد: عدم دعوت فرد به نشستن هنگام ورود وی به یک اتاق کار، این پیام را القاء می کند که او باید به زودی آنجا را ترک کند.

6. جلوه ظاهری و وضعیت آراستگی: پیام هایی همچون وضعیت اجتماعی فرد، شخصیت، عادات پاکیزگی و ...ممکن است به وسیله جلوه فیزیکی منتقل شود.

7. ظاهر عمومی بدن: در مورد بیماران مشاهده تغییرات در ظاهر، یکی از مسئولیت های مهم پرستار جهت شناخت بیماری و یا ارزشیابی تأثیرمراقبت است. مثلاً کسی که مایعات کافی دریافت نکرده پوست خشکی دارد و چشم ها گود افتاده است.

8. حالت چهره: احساساتی همچون غمگینی، شادی، خشم ،تعجب و سردرگمی و… رانشان می دهد.

9. حرکات دست و حرکات سر: تکان دادن سرودست به طور واضحی توافق و عدم توافق را بدون نیاز به کلمات منتقل می کند. مشت های گره کرده و دست های بی قرار و پاهایی که به زمین کوبیده می شود، استرس و تنش را آشکار می سازد. در حالی که دست های باز وآرام نشانگر یک زمینه ذهنی آرام می باشد. مشکلات عاطفی از قبیل گیجی یا نگرانی، اغلب با گذاشتن دست روی سر و بازی با مودست کشیدن روی ریش یا مالش پیشانی نشان داده می شود.

10. تماس چشمی: به عنوان یک قاعده کلی وقتی گوینده روی آنچه می گوید تمرکز دارد، چشمانش تمایل به چرخیدن دارد. هنگامی که انتظار دریافت پاسخی را داشته باشد، مستقیماً به شنونده نگاه خواهد کرد. اگر به شنونده نگاه نکند ممکن است به این علت باشد که یا با شنونده یا با آنچه می گوید راحت نیست. درمورد شنونده نیز قاعده کلی آن است که وقتی به آنچه می گوید توجه داشته باشد به طور مستقیم در چشمان گوینده نگاه خواهد کرد، اما اگر توجهش منحرف شده باشد به جای دیگر نگاه می کند. اگر خدمت گیرنده خدمات بهداشتی دریابد که کارمند بهداشتی به جای دیگری غیرازاو نگاه می کند قضاوت خواهد کرد که اودرحال توجه به وی نیست این موضوع به خصوص برای فرد مضطربی که نیاز دارد احساس کند متخصص بهداشتی تمام توجهش به اوست ، مهم است. دربعضی از فرهنگ ها تماس مستقیم چشمی نشانه بی احترامی است.

البته بایستی توجه داشت که خیره شدن زیاد به فرد دیگر نیز تأثیر ارتباط را کاهش خواهد داد. مقتضیات فرهنگی نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد. چنانکه دردین مبین اسلام نیز نگاه کردن مستقیم در چشمان زنان به هنگام صحبت با ایشان برای مردان نامحرم توصیه نشده است.

11. حالت  بدن(ژست ): یک علامت غیرارادی است که اطلاعات مهمی را درباره نگرش ها، نسبت به خودمان و دیگران منتقل می کند. مثلا یک ژست آسوده معمولا می تواند هم گویای حالت خویشتن پنداری حاکی ازاعتماد به نفس و هم حاکی از اطمینان درفردی باشد که با او در حال برقراری ارتباط هستیم.

12. لمس: لمس به عنوان یکی از موثرترین راههای غیر کلامی جهت بیان احساسات مانند آسودگی و عشق و دلبستگی و امنیت و عصبانیت و محرومیت و پرخاش و هیجان و … می باشد. لمس در بچه ها جهت تکامل «من» لازم است ودر افراد مسن نشانه توجه است

13. طرز راه رفتن: راه رفتن با وقار و هدف دار معمولاً حامل پیام سلامتی است. و برعکس بدون هدف، نشانه غمگینی و یا دلسردی است.

14. صداها: گریه کردن نشانه هیجان و یا غم و ناله کردن و نفس نفس زدن نشانه ترس و یا درد ویا متعجب شدن و آه کشیدن همراه با صدا نشانه عدم تمایل در انجام کارها یا نشانه تسکین.

15. سکوت: ممکن است نشانه درک کامل یکدیگر و یا نشانه عصبانیت آنها از یکدیگرباشد.

 
منبع: درسنامه مهارت های زندگی با رویکرد مهارت های دهگانه
نویسنده: گروه نویسندگان پورتال فرهنگی راسخون