عوامل پیش بینی کننده خودکشی (بخش اول)

چکیده: یکی از مهم ترین اقدامات برای اجرای برنامه پیشگیری از خودکشی، شناسایی عوامل خطر در اقدام به خودکشی است. عوامل متعددی می تواند پدیدآورنده خودکشی باشد. در این نوشتار به بیان برخی از این عوامل می پردازیم. 

تعداد کلمات 896 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

یکی از مهم ترین اقدامات برای اجرای برنامه پیشگیری از خودکشی، شناسایی عوامل خطر در اقدام به خودکشی است. از جمله عواملی که می تواند هم در شکل گیری افکار خودکشی و هم در اقدام به خودکشی نقش به سزایی داشته باشد، می توان به سبک دلبستگی، اختلالات شخصیت، افسردگی، سبک های مقابله ای و اعتیاد این دسته از افراد در پیش بینی اقدام به خودکشی اشاره کرد که در زیر به اختصار به بررسی مهم ترین عوامل شکل گیری این اقدام پرداخته می شود.
 

سبک دلبستگی یکی از مهم ترین نظریه های که به بررسی رابطه مادر کودک پرداخته، نظریه دلبستگی بالبی می باشد که اهمیت این موضوع در رشد شخصیت انسان مورد تاکید اکثر روان شناسان قرارگرفته است. دلبستگی در حقیقت عبارت است از: پیوند عاطفی عمیقی که با افراد خاص در زندگی خود برقرار میک نیم، طوری که باعث شود وقتی با آنها تعامل می کنیم، احساس نشاط و شعف کرده و به هنگام استرس از اینکه آنها را در کنار خود داریم، احساس آرامش می کنیم.
موضوع اصلی نظریه دلبستگی این است که مادرانی که نیازهای کودکانشان را برآورده می کنند، نوعی حس امنیت در آنها به وجود می آورند.
روابط دلبستگی توام با امنیت، می تواند در روابط بین فردی آتی نقشی تسهیل کننده داشته باشد که در صورت شکل گرفتن این نوع دلبستگی، فرد به نظام ارزشی و نگرشی مثبت و با روش منطقی، از خود و دیگران می رسد. بالبی می گوید، دلبستگی، رفتار انسان را از گهواره تا گور را مشخص می کند (ساتر، ۲۰۱۰). نظام دلبستگی، ساختار سازمان یافته ای است که مجموعه پیچیده هیجان ها، رفتارها و شناخت هایی را که برای حفظ راحتی احساس ایمنی شکل می دهد، توصیف می کند (میکولینسر و شاور، ۲۰۱۱). در زندگی انسان، دلبستگی تجربه بسیار مهمی می باشد و رابطه والدین با فرزندان تاثیر بسیار مهمی بر زندگی شخصی و روابط آینده او به ویژه ارتباطش با دیگران دارد (یان هوا، کیو، ژنگ-یان، هیورانی.. پینگ، ۲۰۱۲). به نظر بالبی الگوی عملی درونی، نه تنها حکم یک الگو را برای ارتباطات اجتماعی آینده دارد، بلکه تعیین اینکه فرد چه احساسی داشته باشد و با عواطف پریشان خود چگونه کنار بیاید نیز تاثیرگذار است (آلن، ۲۰۰۲). تحقیقات نشان می دهند که نقش تنظیمات دلبستگی در نوجوانی و بزرگسالی، می تواند پیش بینی مناسبی برای رفتار اقدام به خودکشی باشد، یعنی دلبستگی ناایمن در افراد اقدام کننده به خودکشی، به طور معناداری بیشتر از دیگر افراد است (گرونبام، گالنا الوی، مورتنسون، بورک، اوکیوندو و مان، ۲۰۱۰). توجه به یافته های تحقیقات اپیدمیولوژی نشان می دهد که اکثریت قریب به اتفاق (۸۸ درصد) اقدام به خودکشی در نوجوانان، حتی پس از کنترل افسردگی متاثر از سبک دلبستگی ناایمن در دوران کودکی است (لوینسون، روده و سیلی، ۱۹۹۶).

براساس پژوهش های صورت گرفته از بین سبک های دلبستگی، دلبستگی ناایمن اجتنابی، بیشترین نقش را در تبیین رفتار اقدام به خودکشی دارد. افراد اجتنابی سعی می کنند از واکنش های هیجانی به در دسترس نبودن بالفعل یا بالقوه اشکال دلبستگی جلوگیری کنند (طردکردن، جداسازی و از دست دادن). این واکنش بر نیازمند بودن و وابستگی دلالت دارد. همانند افراد ایمن، افراد اجتنابی نیز سعی می کنند تا به طور جدی هیجان های مربوط به تهدید را ساماندهی کنند. در حالی که تلاش های ساماندهی افراد ایمن، معمولا ارتباط مصالحه و حفظ کردن یا بازسازی رابطه را ارتقاء می دهند، تلاش های افراد اجتنابی، با هدف به حداقل رساندن نزدیکی به دیگران و اتکای متقابل، بدون توجه به تاثیر زیان بخش آن بر رابطه انجام می شود.
اجتناب از سامان دهی هیجان اغلب از جست وجوی حمایت، حل مساله و ارزیابی دوباره، بازداری می کند. برای افراد اجتنابی، استرس، فاصله میان فردی و اعتماد به خود و جست وجوی حمایت در مواقع لزوم به عنوان عامل ناراحت کننده و مخاطره آمیز تلقی می شود.
علاوه بر این، آنها ممکن است در حل مساله با ارزیابی دوباره مشکل داشته باشند، زیرا این شیوه های کنار آمدن بر بازشناسی تهدیدها و خطاهایی تاکید می کنند که افراد اجتناب ترجیح می دهند آن را انکار کنند. همچنین اگر حل مساله احتمال شکست داشته باشد یا مستلزم این باشد که فرد قبول کند که بعضی از مسایل غیرقابل حل هستند، حل مساله متوقف می شود که با حس خودمختاری فرد اجتنابی با تمایل او به برتری، جور درنمی آید.
ناتوانی یا بی میلی در خود مستقیم با علل هیجانات دردناک اغلب برای افراد اجتنابی تنها یک انتخابی است که می گذارد، یعنی: سرکوب هیجان یا جدا کردن خود از تاثیرات آن در تجربه و رفتار، آن چه لازاروس و فولکمن "مقابله فاصله ای" نامیدند. به همین دلیل یکی از شایع ترین اختلالات در افراد اجتنابی افسردگی است در حالی که دلبستگی ایمن در دوره نوجوانی با کمترین بیماری روانی ارتباط دارد که شامل کم ترین سطح افسردگی، اضطراب و احساس بی کفایتی شخصی است (میکواینسر و شاور، ۲۰۰۹ و ۲۰۱۱، ساتر، ۲۰۱۰).
نتایج پژوهش گرانبام (۲۰۱۰) نیز نشان می دهد که دلبستگی اجتنابی عامل پیش بین افزایش خطر اقدام به خودکشی در طول یک سال پیگیری است. دلبستگی اجتنابی در ایجاد اختلال افسردگی اساسی نقش عمده دارد و افسردگی اساسی نیز در رفتار خودکشی نقش دارد. از سوی دیگر دلبستگی ایمن ممکن است عود اختلال افسردگی عمده را کاهش دهد. در نتیجه خطر اقدام به خودکشی را نیز کاهش می دهد (لمچه و همکاران، ۲۰۰۶، گرانبام و همکاران، ۲۰۱۰، بیقولکو، ۲۰۰۹، دی جانگ، ۱۹۹۲).