حفظ سلامت اندام (بخش اول)

چکیده: در مبانی دینی، بدن انسان، امانتی است که خدا به او داده است و باید برای حفظ و سلامتی آن کوشا باشد. از همین روی در طب اسلامی و نیز سنتی توصیه های بسیاری را برای سلامت اندام بیان می توان یافت. در این نوشتار به برخی از توصیه هایی که برای سلامتی قلب، گوش، چشم، مغز و دندان لازم است، می پردازیم. 

تعداد کلمات 806 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

برای داشتن بدنی سالم لازم است تدابیری اتخاذ شود که باعث سالم ماندن ایشان شود. در طب سنتی ایران علاوه بر دستورهای کلی که برای سلامت جسم و روان وجود دارد، برای حفظ و افزایش سطح سلامتی اعضای مهم بدن نیز دستورهای خاصی داده شده است که به طور مختصر به برخی از آنها اشاره می شود.

-لازم است از مصرف زیاد غذاهای بخارزا (مثل سیر، پیاز خام، تره، شاهی) پرهیز شود.
-از افراط در تفکر و اندیشه مداوم درباره مطالب دقیق و حساس دوری شود.
- بوییدن بوهای بد به مغز آسیب می رساند و برعکس بوییدن بوهای خوش و متناسب با مزاج شخص (بنفشه، نیلوفر و صندل برای گرم مزاجان و مشک، عود و نرگس برای سرد مزاجان) سبب تقویت دماغ (مغز) می شود، لذا در مواجهه و انتخاب بوها باید دقت کرد.
- از زیاده روی در خواب، بیداری و نزدیکی جنسی پرهیز شود.
-از پرخوری و مصرف چیزهای بسیار ترش اجتناب شود.
-برای حفظ سلامت مغز می توان در صورت صلاحدید پزشک، از داروهای مقوی دماغ مثل شریت ابریشم و اطریفل گشنیزی (هفته ای یکبار)، آمله پرورده و یا هلیلة پرورده با تخم گشنیز بو داده استفاده نمود که بسیار مؤثر است.
 

-از پرخوری و مداومت در مصرف غذاهای غلیظ و بخار انگیز مثل هرسه (حلیم)، عدس، کله و پاچه، پیازه سیر، تره، بادنجان و باقلی پرهیز شود.
-بسیاری خواب و بیداری و کثرت جماع به چشم آسیب می رسانند.
-از حرکت در دود و غبار پرهیز شود.
-افراط در مطالعه خط های ریز و نگاه کردن به اشیاء براق، روشنی ها و سفیدی ها مخصوصا نگاه کردن به اشیاء براق که آفتاب بر آنها تابیده باشد برای چشم مضر است.
-لازم است برای حفظ صحت چشم از خوابیدن به پشت پرهیز شود.

-از به کار بستن آنچه که در مورد سلامت چشم گفته شد، ضروری است.
- از داخل کردن اشیای خارجی به گوش (مثل گوش پاک کن و آب باید پرهیز کرد.
-از صداهای ترسناک و خیلی بلند مثل گوش دادن به موسیقی با صدای بلند باید اجتناب کرد.
-در صورت صلاحدید پزشک، چکانیدن روغن بادام تلخ نیم گرم در گوش هفته ای یک بار مفید است.
 

-از دیدگاه طب سنتی، یکی از دلایل خرابی و بدرنگی دندان ها، مشکلات گوارشی است. پس برای سلامت و سفیدی دندان ها لازم است به اصلاح دستگاه گوارش و وضعیت هضم در معده پرداخت.
-قی مکرر برای دندان ها مضر است، مخصوصا اگر آنچه با قی دفع می شود، ترش باشد.
- جویدن چیزهایی که جویدن آنها دشوار باشد برای دندان ها مضر است، مخصوصا اگر شیرین باشند، مثل آب نبات و انجیر خشک.
-لازم است از چیزهای کند کننده دندان (مثل ترشیها و میوه های خام ترش) و همچنین از خوراکی ها یا نوشیدنی های بسیار گرم یا بسیار سرد به دنبال هم پرهیز شود.
-استفاده از مسواک به اعتدال لازم است و در به کار بردن مسواک نیز نباید افراط کرد، زیرا موجب تحلیل بافت دندان و لثه می شود. بهترین مسواک گیاهی مسواکی است که با وجود تلخی، قبضی نیز داشته باشد مثل چوب اراک و چوب درخت زیتون که به سبب قوت قابضه، دندان و لثه را تقویت می کنند و به تلخی اش، فضولات را به تحلیل می برند.
-مداومت به خلال بعد از غذا به جهت دفع ریزه های غذا از خلال و فرج دندان ها به سلامتی آنها کمک می کند.
-مالیدن نمک با عسل به دندان ها آنها را تقویت می کند.
-بهتر است در وقت خواب دندان ها را چرب کرد؛ برای این عمل بهتر است از روغن گل سرخ در گرم مزاجان و از روغن ناردین در سرد مزاجان استفاده شود.
-شستن دندان با ترکیبی از زاج سوخته، جو سوخته، زغال بید و کف دریا برای سفید کردن دندان و تقویت لثه بی نظیر است.
 

-قلب شریف ترین عضو بدن، رئیس مطلق، منبع حیات و معدن روح حیوانی است و پایداری بدن وابسته به صحت قلب است، پس بر کسانی که برای حفظ سلامت کوشش می کنند واجب است که در محافظت از قلب کوشش کنند.
-هم و غم بزرگترین دشمن قلب است و برای حفظ صحت آن باید از هم، غم و امور ناخوشایند و دل آزار دوری کرد و شادی معتدل را شیوه خود ساخت.
- لازم است از هم صحبتی با مردم نادان و پست و همنشینی با کسانی که از دیدن آنها اکراه دارند، دوری شود.
- استفاده از غذاهایی که مولد خون لطیف باشند، مثل گوشت گوسفند یک ساله، کبک، دراج، تیهو، جوجه خروس و زرده تخم مرغ نیم برشت (عسلی) برای سلامت قلب مفید است.
- از مداومت به غذاهای غلیظ مثل گوشت گاو و بز و سایر حیوانات خشکی دوری کنند.
- استشمام بوهای خوش –متناسب با مزاج- مقوی قلب و نشاط آور است.