دوستی همسران، از بهترین آرامش بخش های روان آدمیان است.

گوهر رخشان همدل

این گوهر، یعنی رفاقت و همدلی زن و شوهر، چندان ارج دار است که در قالب قیمت گذاری نمی گنجد. هر بهایی برای تحصیل آن پرداخت شود، ارزش دارد. قربانی کردن بسیاری از هوس ها و خواهش های دل به پای آن، سزاوار است. می ارزد که همسران برای تحصیل آن و نگهداری اش، از بسیاری حقوق و امتیازهای شخصی خود بگذرند. پا نهادن بر نفس و هوس خویشتن برای تصاحب این گوهر بی بدیل، سودایی سودمند است؛ اما چنگ زدن به امیتازهای موهوم و حقوق حقیر شخصی و کوشش برای وصول به خواسته های گذرای نفسانی در نتیجه، باختن این گوهر رخشان، خسارت محض است. با بودن این گوهر، تحصیل حقوق و امتیازهای دیگر، امکان پذیر است. اما با باختن این گوهر ارجمند، بسیاری از امتیازها و حقوق دیگر نیز تباه می شود.

آرامش روانی

مودت و رحمتی که خداوند از ثمره های پیوند همسران بیان فرموده است⁽¹⁾ با رفاقت و سازگاری زن و شوهر قابل تأمین است. دوستی همسران، از بهترین آرامش بخش های روان آدمیان است. اگر میان همسران، رفاقت و همدلی نباشد، نه سکینتی حاصل می شود و نه مودتی و نه رحمتی؛ بلکه برعکس، با ناسازگاری همسران، خانه و کاشانه ایشان یا خشک و سرد و بی روح است یا معرکه کار و زار است و چندان جار و جنجال و دشمنی ورزی و کینه توزی. در این عرصه منحوس، اعصاب ها داغان می شود و روان ها پریشان و جان ها آشفته و افسرده. بسیاری از افسردگی ها و بیماری های اعصاب و روان، از این ناحیه دامن گیر آدمیان می شود؛ چه خود زن و شوهر و چه فرزندان و نزدیکان شان.
طبیعت اولی و خاصیت ذاتی ازدواج و پیوند زن و مرد و زیستن همسران در کنار یکدیگر، آرامش آور است، و محبت و مهربانی، از ثمره ها و پیامدهای این پیوند مقدس است. اگر آدمیان، این پدیده و رخداد فرخنده را به همان طبیعت اصلی اش باقی بگذارند، به یقین، سعادت آفرین خواهد بود.

آفات همدلی و رفاقت

پدیدگان این جهان را آفت هایی است درشت و ریز، پیدا و پنهان، محسوس و نامحسوس، زودهنگام و دیرهنگام، با جبران و بی جبران. از این رو، صاحبان اندیشه و شعورمندان خردمند باید که همواره مراقب آفت ها باشند و برای صیانت از داشته های خویش، در برابر هجوم آفات، سپر گیرند و غافلگیر نشوند و نگذارند به داشته های ارزشمند شان آسیبی بخورد.
و اگر آفتی توانست که به هر دلیل لطمه ای به آنها بزند، فورا به جبران برخیزند و آفت شناسی و آفت زدایی کنند و رگ و ریشه های آفت را بخشکانند و بسوزانند.
رفاقت زن و شوهر، که از ارج دارترین بن مایه های زندگی خانوادگی است، آفت هایی و دشمنان بسیاری دارد که باید مراقب شان بود؛ مراقبتی دائمی و هوشیارانه. این مراقبت، از وظایف حتمی هر دو (زن و شوهر) است. اگر یکی مراقب باشد و دیگری بی پروا، امنیت کامل حاصل نمی شود و ممکن است دشمنان سعادت و رفاقت، از غفلت آن دیگری، بهره جویند و هجوم آورند و گوهر گران سنگ و لطیف و ظریف رفاقت دو همسر را هدف گیرند و آن را ضربت زنند و بشکنند.
این آفت ها گوناگونه اند: بخشی درونی اند و بخشی بیرونی؛ یعنی برخی شان از اخلاق و احوال و کردار و گفتار خود زوج ها منشأ می گیرند و رستنگاه شان زندگی خصوصی زوج هاست و ریشه در درون جان همسران و کاشانه ایشان دارند، و برخی نیز از بیرون می آیند و عوامل بیرونی، آنها را برایشان و زندگانی شان تحمیل می کنند. هر دو بخش و همه گونه های آفات را باید شناخت و از آنها حذر کرد، آنچه در پی می آید نگاهی است گذرا به برخی از آفت های رفاقت و همدلی و شیوه درمان آنها.

1. مجادله کردن با یکدیگر

مجادله و ستیزگی زوج ها، از دانه درشت ترین آفت های رفاقت همسران است این آفت، چونان موریانه ای است که در پیکره حیات خانوادگی نفوذ می کند و آن را پوک و پوسیده می نماید، عرصه ستیزه گری، عرصه ای خسارت بار است که همه جدال گران در آن زیان می کنند. این نبرد، بی برنده است در این میدان، هر دو جبهه، بازنده اند. هیچ برنده ای برای این کارزار، قابل تصور نیست.

مبارزان میدان جدال و نزاع، عاقلان نیستند و داور این میدان، عقل نیست، تا در پایان نبرد، به نفع یکی و به زیان دیگری حکم کند؛ بلکه مبارزان این نبرد، سفیهان اند و داور آن، جهل است؛ از این روست که در چنین صحنه غبارآلود، هیچ پدیده واضح و روشنی یافت نمی شود. لجاجت های کور، خشم های بی مهار، عصبانیت های بی منطق و بیمارانه، و خودخواهی فضیلت سوز، چنان بر تارک یکدیگر می کوبند که مغز اندیشه ورز را گیج می کنند و آن را از خردورزی باز می دارند. فرجام این نبرد کور، از همان آغاز، معلوم است. شکست دوسویه! از این روست که خردمندی حکم می کند که آدمی، از همان آغاز، به چنین عرصه نامبارک، پای نگذارد.

همسران (و دیگران) نگویند که: بالاخره مسائلی در زندگی خانوادگی و در روابط زوج ها پیش می آید که برای حل آنها چاره ای جز بحث و مناقشه نیست. زیرا ما می گوییم: هیچ مسئله ای با مجادله و مناقشه، حل نمی شود؛ بلکه با مناقشه، اگر راه حلی هم برای مسئله وجود داشته باشد، گم می شود. راه های حل مسائل خانوادگی و ابزارهای گشایش گره های روابط همسران را باید در جایی غیر از میدان نبرد ستیز و جدال پیدا کرد. پاره ای از آن راه ها و ابزارها را در جاهایی از همین مقالات می نمایانیم.
اکنون با یک سخن ارج دار از پیامبر اعظم(ص) درباره نکوهیدگی مجادله و مخاصمه، این بخش کوتاه را به فرجام می بریم و تفصیل این موضوع را به مبحث «نبرد بی برنده» حوالت می دهیم:
«لا یِستکمِلُ عَبد حَقیَقة الایمانِ حَتّی یَدَعَ الِمراءَ وَ ان کانَ مُحِقّا؛⁽²⁾ آدمی به مرتبه کمال ایمان نمی رسد، تا آنکه مجادله و ستیز را وانهد، اگر چه بر حق باشد.»

ادامه دارد....

منبع : مجله، پیام زن، خرداد 1388 - شماره 207

بیشتر بخوانید :
همدلی کردن با همسر
چگونه در خانواده همدلی کنیم؟
همدلی با دیگران را بیاموزیم
افزایش رضایتمندی همسران با همدلی