آنچه از سوء هاضمه بارداری باید بدانید

آنتی‌اسید با خنثی کردن اسید معده و کم شدن میزان آن باعث کاهش سوزش سیستم گوارشی به خاطر تخریب پوشش محافظ آن می‌شود.
 

حدود نیمی از زنان باردار ممکن است در دوران بارداری خود به سوءهاضمه دچار شوند. بخشی از سوءهاضمه به دلیل تغییرات هورمونی بارداری و در ماه‌های آخر، به دلیل فشار آوردن رحم بر روی معده است. سوزش معده، احساس درد شدید و سوزش در قفسۀ سینه به دلیل ورود اسید معده به مری است. با ایجاد تغییری در رژیم غذایی و سبک زندگی خود می‌توانید سوءهاضمه و سوزش معده را کاهش دهید. درمان‌های بی‌خطری نیز برای رفع این عارضه در دوران بارداری وجود دارد. در این مطلب با علائم، دلایل و روش‌های بهبود این مشکل در دوران بارداری آشنا شوید.
​​​​​​

سوءهاضمه و سوزش معده، غیر از درد در قفسۀ سینه، علائم دیگری نیز دارد. برخی از این علائم شامل موارد زیر است:
- سوزش معده؛ احساس سوزش به خاطر ورود اسید از معده به مری
- احساس ناراحتی و سنگینی
- آروغ زدن
- برگشت غذا از معده به سمت بالا یا ترش کردن
- نفخ شکم
- حالت تهوع
- استفراغ

این نشانه‌ها معمولاً بلافاصله پس از خوردن یا آشامیدن بروز می‌کند، اما گاهی مدتی پس از غذا خوردن و دیرتر نیز به وجود می‌آید. سوءهاضمه در هر دوره‌ای از بارداری شما ممکن است پیش بیاید، اما نشانه‌های آن معمولاً از هفتۀ ۲۷ به بعد در نوبت‌ها و با شدت بیشتری بروز می‌کند.
 

علائم سوءهاضمه از جمله سوزش معده معمولاً به دلیل تماس اسید معده با پوشش حساس محافظ یا غشای مخاطی دستگاه گوارش به وجود می‌آید. اسید معده، این پوشش محافظ را از بین می‌برد و باعث سوزش و ایجاد علائم سوءهاضمه می‌شود. سوءهاضمه در زمان بارداری بیشتر به دلیل وجود موارد زیر اتفاق می‌افتد:
- تغییرات هورمونی در بدن
- فشار آوردن رحم به معده
- بازگشت اسید معده به مری به دلیل بسته نشدن کامل ماهیچۀ حلقوی پایین مری

داشتن مشکلات هاضمه پیش از باردار شدن یا سوءهاضمه در بارداری‌های قبلی می‌تواند احتمال داشتن سوءهاضمه در بارداری فعلی را افزایش دهد. همچنین احتمال ایجاد سوءهاضمه در مادر باردار در ماه‌های آخر بارداری بیشتر می‌شود.
 

تغییر دادن رژیم غذایی و سبک زندگی در برخی موارد ممکن است برای بهبود سوءهاضمه کافی باشد، مخصوصاً اگر نشانه‌های سوءهاضمه شدید نیست. اگر سوءهاضمۀ شما شدید است و تغییر دادن رژیم غذایی و سبک زندگی کمکی نمی‌کند، پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش این علائم تجویز کند. مصرف برخی داروهای سوءهاضمه در دوران بارداری خطری ندارد، اما قبل از مصرف هر دارو باید با پزشک مشورت کنید. انواع داروهایی که در دوران بارداری برای سوءهاضمه و سوزش معده تجویز می‌شود شامل موارد زیر است:

آنتی‌اسیدها خانواده‌ای از داروهاست که سوءهاضمه را به سرعت تسکین می‌دهد. آنتی‌اسید با خنثی کردن اسید معده و کم شدن میزان آن باعث کاهش سوزش سیستم گوارشی به خاطر تخریب پوشش محافظ آن می‌شود. ممکن است فقط هنگام بروز نشانه‌ها لازم باشد از آنتی‌اسیدها استفاده کنید اما در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که پیش از بروز علائم، آنتی‌اسید مصرف کنید؛ قبل از غذا یا قبل از خواب. مصرف آنتی‌اسیدها در دوران بارداری نباید بیشتر از دُز تجویزی پزشک باشد. دستورهای روی بروشور داخل جعبۀ دارو را قبل از مصرف بخوانید تا مطمئن شوید آن را درست مصرف می‌کنید. آنتی‌اسیدها معمولاً عوارضی ندارد، اما در برخی از موارد ممکن است باعث اسهال یا یبوست شود. توجه داشته باشید اگر برای شما آنتی‌اسید تجویز شده باشد و مکمل آهن نیز می‌خورید، آنها را همزمان مصرف نکنید. آنتی‌اسید ممکن است جلوی جذب صحیح آهن توسط بدن را بگیرد. آنتی‌اسید را حداقل دو ساعت قبل یا بعد از مکمل آهن مصرف کنید.
 

اگر آنتی‌اسید، نشانه‌های سوءهاضمه را بهبود ندهد، پزشک شما ممکن است داروی دیگری تجویز کند که ترشح اسید معده را کاهش دهد. مصرف داروهایی که برای کاهش اسید معده در زیر آمده است، در دوران بارداری خطری ندارد:

- رانیتیدین: رانیتیدین معمولاً به صورت قرص و دو بار در روز تجویز می‌شود. اما قطعاً و حتماً این دارو را طبق دز تجویزی توسط پزشک مصرف کنید و از مصرف خودسرانهٔ رانیتیدین چه در بارداری و چه در دیگر مواقع خودداری کنید.

- امپرازول: امپرازول معمولاً به صورت قرص و یک بار در روز تجویز می‌شود. نشانه‌های شما باید پس از گذشت پنج روز پس از مصرف دارو بهبود یابد. اگر به این شکل نیست، شاید لازم باشد دز دارو افزایش داده شود؛ حتماً در این مورد با پزشک خود مشورت کنید. امپرازول گاهی باعث بروز عوارضی مانند سردرد، اسهال، حالت تهوع و استفراغ می‌شود.
 

برای بهبود سوءهاضمه همیشه نیاز به مصرف دارو ندارید. به خصوص وقتی سوءهاضمه شدید نیست و می‌توانید این عارضه را با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و شیوۀ زندگی‌تان کنترل کنید. انجام نکات زیر در بهبود نشانه‌های سوءهاضمه مؤثر است:
 

سیگار کشیدن در زمان بارداری می‌تواند باعث سوءهاضمه شود و به سلامت شما و جنین آسیب‌های جدی وارد کند. استنشاق دود حاصل از سیگار نیز می‌تواند باعث سوءهاضمه شود. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار می‌تواند باعث شل شدن ماهیچۀ حلقوی موجود در انتهای مری شود که منجر به بازگشت آسان‌تر اسید معده به مری یا ریفلاکس می‌شود. اگر سیگار می‌کشید، بهترین کار برای سلامت شما و کودک تان ترک کردن سریع این مادۀ مضر است. سیگار کشیدن خطر موارد زیر را افزایش می‌دهد:
- زایمان پیش از موعد؛ قبل از هفتۀ ۳۷ بارداری
- تولد نوزاد کم‌وزن هنگام زایمان
- سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا sids
 

هنگامی که بیش از حد غذا خورده‌اید، احتمال دچار شدن به سوءهاضمه بیشتر است. خوردن وعده‌های حجیم، نشانه‌های سوءهاضمه را بدتر می‌کند. هنگام بارداری شاید وسوسه شوید بیش از حد طبیعی غذا بخورید، اما این کار برای شما و جنین خوب نیست؛ نیازی نیست به اندازۀ دو نفر غذا بخورید. در دوران بارداری نیازی به یک رژیم غذایی خاص ندارید، مصرف روزانۀ مقدار مناسبی از انواع مختلف مواد غذایی برای دریافت مواد ضروری شما و جنین کافی است. همچنین می‌توانید با خوردن وعده‌های کوچک‌تر اما در نوبت‌های بیشتر باعث بهتر شدن سوءهاضمه شوید.
 

در برخی موارد شاید بتوانید سوءهاضمه را با انجام تغییراتی در غذا خوردن بهبود دهید. نکات زیر در رفع این مشکل به شما کمک خواهد کرد:
- سه ساعت پیش از خواب غذایی نخورید.
- به جای خوردن سه وعدۀ بزرگ غذا در روز، به صورت وعده‌های کوچک و در نوبت‌های بیشتری غذا بخورید.
- هنگام غذا خوردن صاف بنشینید، زیرا این کار فشار را از روی معدۀ شما برمی‌دارد.
- نوشیدن یک لیوان شیر بدون لاکتوز سوزش معده را تسکین می‌دهد. شاید دوست داشته باشید یک لیوان شیر کنار تخت خود بگذارید تا درصورتی‌که از سوزش معده بیدار شده‌اید آن را بنوشید.
 

ممکن است مصرف آب‌میوه، خوردن شکلات یا خم شدن، مشکل سوءهاضمه شما را بیشتر کند. بهتر است غذاها، نوشیدنی‌ها و کارهایی را که باعث بدتر شدن سوءهاضمه شما می‌شود، یادداشت و از آنها دوری کنید:
- غذاهای چرب و سنگین، پر از شکر و ادویه را کمتر مصرف کنید.
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل چای، قهوه و نوشابه را کمتر مصرف کنید.
 

هنگامی که به رختخواب می‌روید، از یک یا دو بالش برای بالا آوردن سر و شانه‌های خود استفاده کنید یا با قرار دادن چیزی زیر تشک، قسمت بالایی آن را چند سانتی‌متر بالا ببرید. این شیب کم، جلوی بازگشت اسید معده به مری را هنگام خواب می‌گیرد.
 

اگر داروی دیگری به خاطر بیماری‌هایی مثل داروهای ضدافسردگی یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین یا ایبوپروفن مصرف می‌کنید و احتمال می‌دهید که آنها باعث سوءهاضمه شما می‌شود، با پزشک خود مشورت کنید. شاید پزشک داروی جایگزینی برای شما تجویز کند. هرگز مصرف دارویی را که برای شما تجویز شده است، بدون مشورت با پزشک یا متخصص قطع نکنید.
 

نوشیدن الکل می‌تواند باعث بروز نشانه‌های سوءهاضمه شود. همچنین مصرف آن در دوران بارداری می‌تواند کودک شما را در معرض خطر نقص‌های جدی مادرزادی قرار دهد. پزشکان توصیه می‌کنند که تمام زنان باردار در دوران بارداری، الکل را کاملاً کنار بگذارند. مصرف الکل در سه ماهۀ اول بارداری باعث افزایش خطر سقط جنین می‌شود.

منبع: سایت مادرشو