ای ساده لوح! حتی حرکت بادهای جزئی و ضعیف، بدون تو و حرکت بادبزن امکان ندارد. تأثیر و دخالت جان و جسم ما نیز نفس را پدید می‌آورد و همین نفس را گاه به ستایش و پیام محبت و گاه به هجو و دشنام تبدیل می‌کند....

کسی که به حقیقتِ وجود معرفت و آگاهی دارد، هستی واحد بی‌چون و چند، می‌بیند و غرقه‌ی این بحر است. «رنگ» در این جا قیود و نشانه‌های حیات این جهانی و عوارض عالم تعین است. «فارغ از رنگ»؛ یعنی روحی که نیازهای...

سخن از اسباب ظاهری و اسباب باطنی است، مولانا می‌گوید: حرارت، آب را بخار می‌کند و سرما بخار را آب می‌کند، اما در آن جا صحبت از این علت‌ها و معلول‌ها نبود. بیرون از دانش‌های این جهانی، قدرت تکوین حق از عدم،...

مولانا می‌گوید: هر یک از کائنات به نوعی و به شیوه‌ای در اطاعت حق‌اند. به آیه 56 سوره الذاریات اشاره می‌کند: (وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ)؛ نیافردیم پریان و انسان‌ها را جز آن...

منظور مولانا این است که تو آثار عالم غیب و پدیده‌های مادی آفرینش را می‌بینی و به اصل هستی پی نمی‌بری. می‌گوید: چون ما فقط به هستی فردی و ناپایدار خود می‌اندیشیم. با هم نزاع داریم و نمی‌دانیم که بر امواج...

تأثیر معنوی موسی همیشه برجای می‌ماند و تا قیامت خواهد بود و صورت کلی این ارشادات و تأثیرات یک سراج (چراغ) عالم‌گیر است که نور آن بر همه می‌تابد. «سفال و پَلیته» کنایه از همین قصه‌هاست که شکل مادی و ظاهری...

ای خدایی که لطف و احسان تو بر آفریدگان، ازلی و همیشگی است، زیرا پیش از آن که ما را به عالم صورت بیاوری در برابر «الست بربکم» گفتم: آری تو پروردگار مایی و لطف تو را پیش از این عالم دریافته بودیم. ‌ای خدایی...

سخن از جلوه‌ی مردان حق است. آن کس که بوی خوش رحمانی را از یمن احساس می‌کند، چگونه ممکن است که بوی باطل را در وجود من نشناسد؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید: «انی لاجد نفس الرحمن من قبل الیمن»...

کوه طور محل تجلّی حق شد و بر اثر آن؛ استعداد و قابلیت فهم اسرار ربّانی را یافت، چندان که شراب شهودِ جمالِ حق را نوشید. اما باز آن چه در گلویش ریختند، بیش از تحمل او بود، کوه پاره پاره شد و از هم شکافت....

تا آن جا که می‌دانیم این گفتمان با همین جزئیات در منابع پیش از مثنوی نیست، اما در قصص صوفیه مواردی هست که شیطان، زاهدی را برای انجام وظایف دینی و روحانی ترغیب می‌کند. معاویه در تاریخ اسلام به دلیل مقابله...