اگر کسی مست معرفت حق و از نور باطن، نورانی باشد، هنگام سخن گفتن، نور آگاهی و معرفت باطنی، بازگوی آن سخن می‌شود و سخنش در شنونده اثر می‌کند. شیخ نورانی سخنش با نور همراه است و آن نور، او را از اقامه‌ی دلیل...

بی‌شک عقول و دل‌ها به عالم بالا تعلق دارند و در حجاب جسم مستورند و با نور آن عالم زندگی می‌کنند. مولانا همان‌گونه که در مثنوی به کرات اشاره کرده است، عقل و روح و دل را غیر مادی و از عالم نور می‌داند؛ حتی...

ما در گذرگاه دنیا برای رسیدن به عالم معنا و صحرای بی‌کران و بی‌چون حقیقت، در محکمه‌ی قاضیِ دادگر جمع شده‌ایم، تا دعوی «الست» و بلی گفتنم ثابت گردد و معلوم شود که آیا ما بر طریق توحید ره می‌پوییم. ما در...

شاه وجود (خداوند متعال) همیشه به طور نهانی همراه آنان بود، ولی او را آشکارا نمی‌دیدند. حضور حق تعالی در وجود انسان و جهان را می‌توان به عقل تشبیه کرد که هرچند عقل در جسم تو موجود است و بر وجود تو سیطره...

آن حالت جذبه‌ای که با ارشاد و هدایت تو به من دست داد، مانند سیلی بود که جسم مرا گرفت و تا ساحل دریای بخشایش الهی برد. من به هوای آن که از آبِ سیل بنوشم به سوی آن رفتم، اما به جای آن، دریا را دیدم و پیمانه...

تو‌ای انسان! حلقه‌ای از زنجیره خلق مدام و تبدل امثال هستی، تو در جهان کهنه پدیده تازه‌ای از آفرینشی. این پدیده‌ی تازه، مخلوقی است که می‌تواند امانت اسرار حق را بر دوش کشد. تو در مثَل مانند شاهزاده‌ای هستی...

انسان‌های عاشقِ خدا کسانی هستند که هنگام نزول بلا نیز به سوی حق می‌روند و بر قهر او هم چون لطفش می‌نگرند. چنین کسانی محبوب و مقبول درگاه احدیّتند؛ چنان که حضرت موسی به واسطه‌ی داشتن چنین خصلتی، محبوب

مولانا حکمت آفرینش را با مثال‌های ساده و محسوس بیان می‌کند. آفرینش برای آن است که از طریق آفریدگان، آفریننده را بشناسیم؛ همان طور که نقاشی، کوزه‌گری، کاسه‌گری، خطاطی و کارهای دستی و هنری هر یک، جز خود...

مولانا معتقد است که کافر و طاغی هم راهی به خدا دارند. به خصوص در مورد فرعون می‌گوید: او خود می‌دانست که حب دنیا او را به ادعای خدایی کشانده است. مولانا دوست و مشاور را در کمال یا تباهی شخصیت مؤثر می‌داند...

سخن از درگاهی است که همه‌ی هستی نیازهای خود را بدان درگاه عرضه می‌کند. این بار عرضه‌ی نیاز با طلب فهم از تفسیر کلمه‌ی الله آغاز می‌شود: سیبویه (پیشوای نحویان مکتب بصره) در مورد معنای این کلمه گفته است:...