«حکمت»، علم باطن قرآن و آشنایی به عوالم غیب و حقیقت هستی است. مولانا در جای دیگر از حکمت، به نور خدا تعبیر کرده و آن را غذای روح دانسته است. در این جا هم مقصود این است که تن را رها کن و به روح غذای معرفتی...

مولانا می‌گوید: عقل ما سایه‌ی آن روح آزاد است و باید پای او را ببوسد و به او احترام گذارد. «جان»، همان روح انسانی است که عقل را به کار می‌اندازد. بنابراین روح - چه روح فردی ما و چه روح مطلق - در حیطه‌ی...

انسان تا ظرفیت روحی لازم را به دست نیاورده نباید مبادرت به فهم مسائلی کند که از حیطه‌ی ادراک و تحمل او خارج است. چون در این صورت تعادل روحی و شخصیتی خود را از دست می‌دهد. مولانا برای تبیین موضوع مورد بحث،...

در این جهانِ پرتکاپو، هم اسیران قید زمان به ریسمانی خاص بسته شده‌اند و هم فارغان از قید زمان. هر انسانی - مؤمن و چه غیر مؤمن - به مرتبه‌ای از مراتب معرفت و شناخت وابسته است. در این جهان پر جنب و جوش مادی،...

مولانا غالباً دنیادوستان را کور و اهل معنا را «بینا» می‌خواند. او معتقد است که «کور را هرگام باشد ترس چاه». در این ابیات «استر» همان حالت انسان‌های ناآگاه را دارد و «شتر» کنایه از انسانی است که آگاهانه...

منظور از علم در این ابیات، علم الهی است و در مقابل این علم، مولانا غالباً «ظن» و «گمان» و کلماتی از این نوع را می‌آورد و منظورش علوم ظاهری و مباحث اهل مدرسه است که آن را «علم اهل حس» نیز می‌گوید. علم مردانِ...

من اطمینان دارم که در این نگارش حکمتی هست اما می‌خواهم این حکمت را بهتر دریابم. عیان، مشاهده حقیقت است و «رؤیت» همان رؤیت به چشم باطن یا مشاهده است. موسی در این سؤال کردن می‌خواهد علم‌الیقین خود را به...

شگفتا که چرا قوم، این جهان را که از آفتاب عالم‌تاب، روشن و درخشان شده مشاهده نمی‌کنند. این جهان مظهر شمس حقیقت و خورشید آیات ربّانی است. عجیب است که این قوم به ظاهر مردم هوشیاری هستند. چشم این قوم باز...

آن چه انسان به چشم باطن می‌بیند با آن چه از معلم و مرشد و کتاب می‌آموزد فرق دارد. گوش ما مثل کسی است که پیام‌رسان دلدادگان و نامه‌رسان عاشقان باشد و چشم باطن واسطه‌ی مستقیم وصول به حقیقت است؛ چنان که اهل...

زن اعرابی وقتی همسرش را استوار و ثابت قدم یافت و از مکنونات قلبی او در طی مراحل سلوک مطلع گشت، گریست. گریه‌ی زنانه دام آنهاست، اما به نظر می‌رسد این گریه از روی ندامت بود. همان‌گونه که نفس آدمی از اماره...