تبیین در تاریخ‌نگاری (1)

آیا، چنانکه بسیاری مؤسسات فرض می‌کنند، تاریخ یکی از شاخه‌های علوم‌اجتماعی است یا نه؟ پاسخ این پرسش تا حدودی به تعریف مربوط می‌شود. اگر منظور...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

نحوه‌ی تبیین در علوم‌اجتماعی

تصور و ایده‌ی علم اجتماعی در سده‌ی هجدهم چونان بخشی از جریان روشنگری شکل گرفت. در حالی که دانشمندان سده‌ی هفدهم (کپلر، گالیله، هاروی، بویله،...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

جایگاه «تبیین» در تاریخ‌نگاری

تعریف دایرة‌المعارفی تبیین چنین خواهد بود: "توضیح دادن، آشکار کردن، روشن یا قابل درک کردن". افراد اندکی با این تعریف موافق خواهند بود. ولی اقدام...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

تبیین آماری در علوم

بسیاری افراد می‌خواهند بر ماهیت علمی علوم اجتماعی تأکید کنند. از آنجا که آمار به خادم تقریباً همه‌ی علوم تبدیل شده است، باید نخست به تبیین آماری...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

مفهوم علت در تاریخ‌نگاری

مفهوم علت و معلول در زندگی روزمره، علم تجربی و تاریخ به کار می رود. می‌توانیم علت را چیزی بدانیم که چیزی دیگر (معلول خود) تولید می‌کند یا

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

الگو، ساختار و پیوستگاری تاریخی

اکثر مردم به میزانی از ساده‌سازی نیازمند هستند و این کار را اغلب می‌توان با تشبیه یا مقایسه با چیزی ساده‌تر و شناخته شده‌تر انجام داد. با وجود...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

فرجام شناسی تاریخی

چیزی است که درجریان دگرگونی تاریخی تداوم می‌یابد؟ آیا گلدستون پیشنهاد دهنده‌ی لایحه‌ی خودگردانی همان پشتیبان محافظه کار پیل در حدود چهل سال پیش...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

تحلیلی بر مناسبات زیاریان با خلافت عباسی

زیازیان از جمله حکومت های مستقلی بودند که چند صباحی در نواحی شمالی و مرکزی ایران حاکمیت داشتند. این حکومت نسبتا کوچک در فاصله زمانی میان دولت...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

بررسی عملکرد و کارنامه محمد تقی خان پسیان در خراسان

یکی از فصول مهم تاریخی ایران قیام های پس از انقلاب مشروطه و اواخر دوره قاجار می باشد. یکی از این موارد قیام محمد تقی خان پسیان افسر ژاندارمری...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

سیر تاریخ نگاری محلی در نواحی شمال ایران

از جمله گونه های مشهور تاریخ نگاری، تاریخ نگاری محلی است که در باب اوضاع سیاسی اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی منطقه ای خاص نوشته میشود و در واقع از...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

رابطه صادق چوبک با دربار پهلوی چگونه بود؟

صادق چوبک در پانزدهم تیر ماه 1295 شمسی در بوشهر دیده به جهان گشود. پدر او آقا محمد اسماعیل، بازرگانی پر نفوذ بود و مادر او رقیه سلطان نام داشت....

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

فرآیندها و شالوده‌های اجتماعی

مورخ (از لحاظ اخلاقی و شناخت‌شناسی) با همنوعان خود سرو‌کار دارد، و مسئولیت‌های او به انسان‌های زنده محدود نمی‌شود، بلکه مردگان و انسان‌های هنوز...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

حقیقت چیست؟

نیازی نیست اکنون درباره‌ی نظریه‌های فلسفی حقیقت بحث کنیم و چندان بر خطا نخواهیم بود این گفته‌ی قدیمی را بپذیریم که: "حقیقت عبارت است از مطابقت...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

نقش شواهد در تاریخ‌نگاری عینی

باید همیشه شکافی، کوچک یا بزرگ، میان چیزها آن‌گونه که هستند و آن‌گونه که فکر می‌کنیم هستند، وجود داشته باشد: مسئله‌ی باور / واقعیت. شناخت عنوانی...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

مسئله‌ی عینیت در تاریخ و تاریخ‌نگاری

پیشخدمت گفت: "La historia es muy importante" در یکی از شهرهای کوچک اسپانیا، من وهمسرم هنگام خوردن ناهار، راجع به نمایشگاهی در موزه‌ی محلی گفت...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

نسبت فلسفه و تاریخ

در پاسخ به پرسش نخست، آشکارتر شده است که علوم اجتماعی طیفی فزاینده از هستی‌های ممکن را عرضه می‌کنند. آن هستی‌ها عبارت‌اند از چیزهایی مانند امواج...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

مفهوم و معنای سنت در حوزه های مختلف علوم انسانی

به نظر من پیشینه‌ی گرایش افراد، گروه‌ها و جوامع به تقدیس کردن و پیروی از پیشینیان خود به اندازه‌ی عمر بشر است و این کار دلیلی بسیار موجه دارد:...

سه‌شنبه، 3 شهريور 1394

برزیل؛ فراتر از یک توپ کوچک و یک جنگل بزرگ

سینه ستبر آمریکای جنوبی. کشوری بزرگ با منابع طبیعی سرشار و قدرت اقتصادی و سیاسی برتر. برزیل را می‌گوییم که بیش از هر چیز به یک توپ کوچک و یک...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

تاریخ و علم الاجتماع (2)

دیدیم که به اعتقاد بسیاری دانشمندان، زمان جایی در قوانین طبیعت ندارد. چنین قوانینی بی زمان و ابدی هستند - اگر از ترکیب اکسیژن و هیدروژن آب به...

دوشنبه، 2 شهريور 1394

تاریخ و علم‌الاجتماع (1)

دو علم مورد نظر، انسان واقع در جامعه را مطالعه می کنند، و بنابراین آشکارا از علوم طبیعت متمایز هستند. می‌توان تصور کرد که به سبب موضوع مشترک،...

دوشنبه، 2 شهريور 1394