شرحی بر داستان «صیاد و عفریت»

اصولاً نمادها دو وجه دارند، بعضی دلالت‌هایی هستند جهت ایضاح و بر یک مدلول نظارت دارند و بعضی از نمادها دال‌هایی با چند معنای متعدد و در مواردی...

سه‌شنبه، 25 اسفند 1394

هوشنگ و دیاکو

هردوت (کتاب یکم، بند 96-101) می‌نویسد: در ماد مرد دانایی زندگی می‌کرد به نام دیئوکس Deiokes [= دیاکو یا همان Dayaukku در کتیبه‌ی سارگن دوم پادشاه...

شنبه، 1 اسفند 1394

زمان؛ زروان

زروانیسم از قدیمی‌ترین آیین‌های باستانی است که به سبب همین قدیمی بودن، سخن در مورد چیستی آن فراوان است. صاحب‌نظران نیز در مورد آن نظریات مختلفی...

پنجشنبه، 29 بهمن 1394

قطعاتی از اسطوره‌های ایرانی

توضیح مترجم: در اواخر قرن گذشته گروگر خالاتیانتس مطالبی را که هنگام مطالعه‌ی قسمتی از نوشته‌های نویسنده ارمنی قرن یازدهم گریگور ماگیستروس درباره...

سه‌شنبه، 20 بهمن 1394

تله باورهای فراطبیعی

پدیده ها و رخدادهایی که به عنوان فراطبیعی شناخته می شوند، شمار و گوناگونی فراوانی دارند و از کشوری به کشور دیگر و از فرهنگی به فرهنگ دیگر چهره...

چهارشنبه، 30 دی 1394

اسطوره

‏اسطوره روایت مقدسی است شامل موجودات ماوراءالطبیعی، و تجسمی از آگاهی جمعی، که عقاید عامه درباره‌ی نوع بشر، دنیای اجتماعی و ماهیت و معنای جهان...

يکشنبه، 6 دی 1394

بازآفرینی اسطوره‌ی بندهشی و مزدایی آفرینش در داستان ضحاك

در این جستار از طریق مقایسه‌ی عناصر ساختاری اسطوره‌ی مزدایی آفرینش با داستان ضحاك از شاهنامه، به اثبات این فرضیه پرداخته شده است كه داستان ضحاك...

يکشنبه، 29 آذر 1394

تقدیرباوری فردوسی یک اندیشه‌ی شیعی است یا زروانی

تقدیرباوری از مباحث مهم متون ادبی فارسی و یکی از پایه‌های اندیشه در آثار حماسی است که در شاهنامه جلوه‌های متنوعی دارد و در اصطلاحاتی چون: زمانه،...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

بررسی عوامل مؤثر مرگ آفرین در فرجام افراسیاب تورانی

افراسیاب تورانی، نماینده‌ی نیروهای اهریمنی و تجلّی‌گر دیو خشک‌سالی در شاهنامه است. کارکرد ویژه‌ی او در شاهنامه و پیوند ذاتی‌اش با آب، که از نامش...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

شاهنامه نگاری؛ از کِلک نِی شاعر تا کلک مویینه‌ی نقاش

از زمانی که قلم فردوسی از نوشتن باز ایستاد، قلم‌موی نقاشان به آرایش داستان‌های شاهنامه پرداخت. مصوّرسازی شاهنامه از نخستین سال‌های پس از سروده...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

روایت اسدی توسی از تبارنامه گرشاسپ و انطباق آن با شاهنامه

گرشساپ‌نامه کهن‌ترین منظومه‌ی حماسی پس از شاهنامه است که حدود نیم قرن پس از درگذشت فردوسی به نظم درآمده، چنان که اسدی خود در پایان داستان با...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

شاهنامه فردوسی و نقش آن در تقویت و باز تولید هویّت ملی

هویت ملی به معنای احساس تعلق و وفاداری به عناصر و نمادهای مشترک در یک ملت و در میان مرزهای تعریف شده سیاسی است. هویت ملی از عناصر و مؤلفه‌های...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

برادرکُشی در شاهنامه

برادرکشی از جمله مسائل مهمی است، که فردوسی در شاهنامه بدان پرداخته است. می‌توان گفت برادرکشی در شاهنامه، نمود و جلوه‌ای از نزاع میان همان خیر...

چهارشنبه، 13 آبان 1394

ایزدان باستانیِ یونان

قبل از هر چیز و هر موجودی اختلاط عمومی عناصر یعنی توده‌ی بی‌شکل ماده که در آفرینش دنیا به کار رفت وجود داشت. از این اختلاط عناصر، خدایان اولیه...

يکشنبه، 10 آبان 1394

غزانامه‌ی روم از کاشفی و شاهنامه‌ی فردوسی

در دوره‌های مختلف برخی ایرانیان به دلایل مختلف به سرزمین‌های دیگر کوچیده‌اند. سرزمین عثمانی نیز پذیرای جمعی زیاد از بزرگان، شعرا و هنرمندان ایرانی...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

استعاره مفهومی رد در شاهنامه

استعاره، به عنوان یک ناخودآگاه جمعی بشر، از دیرباز در زبان خودکار، حوزه‌های فلسفه و ادبیات مطرح بوده است. خاستگاه نظری این بحث به متفکران یونان...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

نبرد بزرگ کیخسرو

داستان کیخسرو، به علت برجستگی خاصی که در جهان‌بینی ایران عصر ساسانی داشته است و نقش او در غایت‌گرایی حاکم بر جریان زرتشتی - زروانی حاکم بر آن...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

فردوسی و شاهنامه در گذر تاریخ

شاهنامه فردوسی به مثابه یکی از برجسته‌ترین متون ادبی، حماسی و فرهنگی ایرانیان در گذر زمان توجه بسیاری را از حکومت‌ها و عالمان و ادبا تا مردمان...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

بازتاب شاهنامه در زبده‌ی التواریخ حافظ ابرو

در این پژوهش، زبده التواریخ حافظ ابرو از منظر جلوه‌ها و نمودهای شاهنامه در آن بررسی شده است. بر این اساس، نگارنده در دو بخش به این رویکرد پرداخته...

چهارشنبه، 6 آبان 1394

اسطوره کیومرث در خدای‌نامه‌ و شاهنامه

بررسی درزمانی و هم‌زمانی، دو نگرشی هستند که از زبان‌شناسی نوین سرچشمه گرفته‌اند. در بررسی درزمانی به تحول پدیده در بستر تاریخی و در نگرش هم‌زمانی...

چهارشنبه، 6 آبان 1394