معنای موافقت و مخالفت حدیث با قرآن

موافق قرآن یعنی چه و مخالف آن به چه معناست؟ از سوی دیگر، آیا هر کسی می‌تواند بگوید فلان نظر یا فلان تفسیر، موافق قرآن یا مخالف آن است؟ حتی اگر...

دوشنبه، 2 اسفند 1395

قرآن، معیار در حدیث‌شناسی

در جریان روایات عرض روایات بر قرآن، نگاه به روایات این باب به شکل فنی نشان می‌دهد که بخشی از این روایات، مطلق و عام هستند و مورد خاصی را برای...

دوشنبه، 2 اسفند 1395

عرض بر قرآن، راهکار شناخت حق و باطل

از نظر اهل بیت (علیهم‌السلام) محور صدق و کذب معارف دینی و انسانی و نفی و اثبات آنها قرآن است. روایات بسیاری تأکید کرده‌اند در تشخیص حقانیت، هر...

دوشنبه، 2 اسفند 1395

حجیت «خبر واحد» از نفی تا اثبات

اصطلاح خبر واحد و اثبات حجیت آن با تلاش محمدبن ادریس شافعی، در میان اهل سنت تثبیت شد و بر پایه‌ی آن جوامع حدیثی تدوین گردید و فقه مذاهب قوام...

يکشنبه، 12 دی 1395

نشانه‌شناسی حدیث شریف سلسلة‌الذهب

احادیث مربوط به امام رضا (علیه السلام) با توجه به موقعیت تاریخی ویژه‌ای که در آن قرار داشتند. بسیار حائز اهمیت است که در آن میان حدیث شریف سلسلة‌الذهب...

چهارشنبه، 17 آذر 1395

بررسی تاریخ و شیوه تدوین حدیث

تدوین در اصل به معنای «در دیوان نبشتن» بوده و در اصطلاح به معنای ثبت نوشته های متفرق در کنار هم به منظور حفظ آنها از نابودی است و اگر این نوشته...

شنبه، 6 آذر 1395

خاستگاه و اعتبار اِسناد احادیث

اِسناد در مطالعات اسلامى و غربى. بنابر منابع اسلامى، نقدِ سندِ روایات از قرن دوم هجرى آغاز شده است و از نظر محققان اهل سنّت، جوامع بزرگ حدیثى...

شنبه، 6 آذر 1395

روشهاى تحلیل و تاریخ‌گذارى احادیث

تاریخ‌گذارى احادیث. محققانى كه عموماً به اِسناد بدبین بوده و با این حال می‌خواسته‌اند از روایات براى رسیدن به نظریه‌اى در باب خاستگاه و تحولات...

شنبه، 6 آذر 1395

خاستگاه و نقل حدیث از منظر حدیث پژوهان غربی

مبادى مطالعات حدیثى جدید. حدیث، كیفیت روایت آن و راویان و مؤلفان جوامعِ حدیثى، دست كم از قرن یازدهم/ هفدهم در میان دانشمندان غربى شناخته شده...

شنبه، 6 آذر 1395

تجدید نظر طلبی درباره حدیث در روزگار معاصر

احساس ضرورت بازنگری در میراث حدیثی، به‌ویژه در میان اهل‌سنت و با توجه به پژوهش‌های پرسش‌برانگیز خاورشناسان، در دوره اخیر موجب پدید آمدن جریان‌ها...

شنبه، 6 آذر 1395

ریشه‌های تاریخی حجیت سنت

منظور از حجیت سنت، صحت تمسک به قول، فعل و تقریر معصوم علیه‌السلام در استنباط احکام شرعی و عمل به آن است، که لازمه آن منجّزیت در صورت مطابقت با...

شنبه، 6 آذر 1395

وضع و جعل در حدیث و حدیث نگاری

در میان پژوهش‌گران مسلمان تردیدی نیست که عده‌ای در ساختن، پرداختن و پراکندن حدیث، به انگیزه‌های گوناگون، کوشیده‌اند؛ اما درباره آغاز این جریان،...

شنبه، 6 آذر 1395

روایت و کتابت و تدوین حدیث

آنچه نزد عالمان سده‌هاى پیشین شهرت داشت، مکتوب نشدن حدیث تا آغاز قرن دوم بود این گزارشها براى خاورشناسان و برخى پژوهشگران مسلمان زمینه یا دست‌مایه‌اى...

شنبه، 6 آذر 1395

گونه‌های تألیفات حدیثی

مجموعه تألیفات حدیثی و فروع وابسته به آن دارای اشکال و انواعی است که از قرن دوم و سوم به بعد، برحسب شرایط و نیازهای اهل علم و احیاناً جامعه ،...

شنبه، 6 آذر 1395

تأثیر حدیث بر موضوع بندی علوم

موضوعات و مطالب مطرح شده در احادیث، بازتاب‌دهنده دست‌کم دو واقعیت‌اند: از یک سو نشان‌می‌دهند که اصحاب پیامبر صلی‌اللّه‌علیه‌وآله و امامان علیهم‌السلام،...

شنبه، 6 آذر 1395

تفاوت آموزه‌های حدیثی امام رضا (ع) در مدینه و مرو

دوره امامت امام رضا (علیه السلام)، بیست سال به طول انجامید. امام (علیه السلام)، ده سال از مدت یاد شده را در روزگار هارون در مدینه سپری کرد و...

پنجشنبه، 4 آذر 1395

پیوند حدیث و تاریخ

درباره پیوند حدیث و تاریخ‌نگاری در قلمرو تمدن اسلامی، دو محور اصلی وجود دارد: نخست تأثیر نحوه نقل و روایت حدیث و تدوین کتاب‌های حدیثی بر شیوه...

دوشنبه، 1 آذر 1395

حدیث و ادبیات و فرهنگ عامه

ارتباط حدیث با ادبیات و فرهنگ عامه از چند بُعد درخور بررسی است، از جمله ارتباط حدیث با صرف و نحو و لغت و علوم بلاغی، تأثیر آن بر نظم و نثر، و...

دوشنبه، 1 آذر 1395

پیوند حدیث و تصوف و عرفان

عرفان و تصوف اسلامی ، هم‌چون دیگر علوم اسلامی ، ریشه در قرآن و حدیث دارد، گرچه در ادامه حیات خود از فرهنگ‌ها و ادیان دیگر نیز استفاده کرده است.

دوشنبه، 1 آذر 1395

پیوند حدیث و علم اخلاق

خش معتنابهی از احادیث پیامبر صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم و اهل‌بیت علیهم‌السلام مطالب اخلاقی است، حتی براساس حدیثی مشهور در بین اهل‌سنت و شیعه،...

دوشنبه، 1 آذر 1395