درآمدي بر کتابشناسي توصيفي کتب حديث شيعه

تشيع، با اعتقاد به عصمت امامان (عليهم السلام) و باور به استمرار نبوت در امامت، از منابع بسيار غني در دين شناسي برخوردار است. شيعيان، علاوه بر...

شنبه، 6 خرداد 1396

نوروز در روايات اسلامي

دين جهاني، با آداب و سُنن ملي چه رفتاري دارد؟ آيا آنها را کنار مي‌نهد و خود به ساختن آداب و رسوم تازه مي‌پردازد؟ يا آنها را تأييد مي‌کند و در...

شنبه، 6 خرداد 1396

تأملي در احاديث نقصان عقل زنان

در بخشي از مقاله «دفاع از حديث - 2» که در شماره‌ي سوم فصل نامه‌ي علوم حديث، درج گرديد، دفاعي از احاديث نقصان عقل زنان صورت پذيرفت. سعي نويسنده...

شنبه، 6 خرداد 1396

زن در سخن و سيره‌ي امام علي

بررسي مسئله‌ي زن در سخنان امام علي (عليه السلام)، سهلِ ممتنع است. آنچه در نهج البلاغه و ساير متون تاريخي و حديثي به ايشان منسوب است، آهنگي ملامتگر...

پنجشنبه، 4 خرداد 1396

قواعد فهم سيره‌ي سياسي اميرمؤمنان

انسان‌هاي بزرگ، به جهت بسط وجودي، عرصه‌هاي زندگي شان بسيار متنوع و گسترده است. اينان، به سبب احاطه‌ي علمي بر زواياي تاريک و ناپيداي انسان و جهان،...

پنجشنبه، 4 خرداد 1396

امام خميني و فقه الحديث

شخصيت‌هاي بزرگ که از جامعيت علمي و عملي برخوردارند، به سختي شناخته مي‌شوند؛ زيرا غالباً يک جنبه از علوم يا رفتار و خصلت‌هايشان، سبب پنهان ماندن...

پنجشنبه، 4 خرداد 1396

تعارض اخبار

يکي از شاخه‌هاي فقه الحديث، شناخت تعارض اخبار و اختلاف روايات است. در بسياري از موارد، گوناگوني آرا، ريشه در اختلاف احاديث دارد. دانستن اسباب...

پنجشنبه، 4 خرداد 1396

نقل به معنا

پيش از پرداختن به «فقه الحديث» و استنباط از روايات، پژوهش در دو حوزه ضروري است؛ يکي حوزه صحت انتساب و اطمينان به صدور حديث از پيشوايان دين، و...

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

تاريخ صدور حديث

تاريخ هر حادثه و پديده، از چگونگي وقوع آن خبر مي‌دهد، و به شناسنامه‌اي مي‌ماند که آيندگان را از هويت و چند و چون آن با خبر مي‌سازد.

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

موانع فهم حديث

بهره مندي از زلال نصوص (متون) ديني، يعني قرآن و سنت، وابسته به تحقق شرايط و فقدان موانع است. فهم کننده بايد از يک سو توانايي‌هايي را در خود حاصل...

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

اجتهاد در فهم نصوص

تحمّل حديث و بازگو کردن آن، امري سهل و روان است؛ ولي فهم، سنجش و موازنه‌ي آن، عملي سخت و دشوار. گرچه روايت و درايت، هر دو ارجمند و گران است،...

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

بازسازي متون مفقود در حوزه‌ي دانش‌هاي حديث

در آغاز دفتر نخستِ ميراث حديث شيعه، (1)و (2) گزارشي آماري از تأليفات حديثي و رجالي شيعه در قرون اوّليه (اول تا چهارم هجري) ارائه شد. در آن جا...

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

بازسازي مصادر رجالي شيعه

در جايي ديگر از همين مجموعه مقالات، (1) و (2) از ضرورت بازسازي متون، سخن به ميان آمد و در حوزه‌ي ميراث شيعي به سه عرصه اشاره گرديد: مکتوبات حديثي...

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

شيوه‌هاي ارزيابي اَسناد

سنت يا حديث، به معناي قول و فعل و تقرير معصوم، دومين منبع ديني مسلمانان است. همانگونه که «علوم قرآن» از دانش‌هاي مربوط به قرآن سخن مي‌گويد، «علم...

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

بايسته‌هاي پژوهش در حوزه‌ي حديث

حديث، دومين منبع و سند دين شناسي است و تکيه گاه عمده‌ي عالمانِ ديني به شمار مي‌رود. تکيه بر اين منبع حيات بخش در برخي حوزه‌هاي دين پژوهي بيشتر...

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

طرح پژوهشي علم الحديث

بي درنگ حديث به معناي گسترده‌ي «فعل، قول و تقرير معصوم»، جايگاهي بس مهم در دين شناسي، علوم اسلامي و فرهنگ مسلمين داشته و دارد.

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

دانش‌هاي حديثي؛ گذشته، حال، آينده

مطالعه در پيشينه‌ي علوم، نشان مي‌دهد که دانش‌ها به يکباره شکل نگرفته‌اند؛ بلکه در گذر زمان و در پرتو علل و عوامل گوناگون، به فرهنگ و معارف بشري...

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

رابطه‌ي قرآن و حديث

قرآن و حديث، دو گوهر گران بها و دو گنجينه بي پايان و دو درياي بي کران‌اند. رسول گرامي، امت اسلام را به چنگ زدن به آن دو و همراهي با آنها دعوت...

سه‌شنبه، 2 خرداد 1396

علم رجال شیعه

رجال در اصطلاح علم الحدیث به راویان احادیث و کسانی که در سلسله‌ی سند روایات قرار دارند اطلاق می‌شود و دانشی که عهده‌دار بیان حالات، اوصاف، جرح...

دوشنبه، 1 خرداد 1396

حديث شيعه

حديث در اصطلاح محدثان و متکلمان عبارت است از قول يا فعل و يا تقريري که از ناحيه‌ي معصوم (عليهم‌السلام) نسبت به حکم يا موضوعي شرعي صادر مي‌گردد،...

دوشنبه، 1 خرداد 1396