با اینکه اشکان کوچولو هنوز خواندن و نوشتن یاد نگرفته است اما وقت زیادی را هر روز صرف نگاه کردن به کتابها، ورق زدن آنها و تماشای عکس‌های مختلف می کند. خطوطی از کتاب را که با خواندن هزار باره والدینش حفظ کرده است را برای خود بلند می خواند. حتی برای خود داستان سازی هم می کند و اینها فقط نشاندهنده یک چیز است: او کم کم به یک کتاب خوان تبدیل می شود.
سر گرم رفتن به مدرسه و کتاب خواندن
بچه‌های پیش دبستانی چیزهای خیلی زیادی نسبت به زمانی که نوپا بودند بلد هستند. البته نمی توانند به تنهایی از پس خواندن کتاب برآیند اما اگر زیاد برای آنها کتاب خوانده شده باشد، چند نکته در مورد کتاب خواندن میدانند آنها میدانند که کتاب از اول به آخر خوانده می شود. عکس‌ها باید سمت چپ و بالا باشند. خواندن از راست به چپ است. زبان کتابها ممکن است فرق کند. کلمات صداهای مختلفی در خود دارند. بعضی از کلمات آشنا و بعضی نا آشنا هستند.همه اینها مهارتهای فوری زبان هستند پایه و اساسی که برای خواندن مستقل به آنها نیاز دارند. چطور می توانید پرورش بیشتر این مهارت‌ها را در فرزندتان تشویق کنید؟ فقط باید بلند بلند کتاب بخوانید. اینکه کتابهای مختلفی را برای بلند خواندن انتخاب کنید، دایره لغات فرزندتان را گسترده تر خواهد کرد و به او کمک می کند در مورد موضوعات مختلف یاد بگیرد و بفهمد که داستانها ساختاربندی دارند و شخصیت های داستان در آن چه نقشی دارند.
از فرزندتان سوال کنید که یک شخصیت خاص چرا آن عمل خاص را انجام داده است از فرزندتان بپرسید که از کدام قسمت کتاب بیشتر خوشش آمده است و چرا. در مورد قسمت های مختلف کتاب با او حرف بزنید اینکه کتاب چطور شروع شده است؟
فرزندتان این چیزها را هم یاد خواهد گرفت متن، کلماتی نوشته شده هستند. حروف، با یک ترتیب خاص کلمات را به وجود می آورند. بین کلمات فاصله وجود دارد. فهمیدن این نکات پایه به بچه ها موقع شروع خواندن دروس اصلی در مدرسه کمک خواهد کرد.
چه زمان و چطور بخوانید
بچه های زیادی در این سن فراتر از دنیای کوچک خانه، مهدکودک یا پیش دبستانی خود می روند. ممکن است حتی در کلاس ها و درسهای مختلف شرکت کنند. زمانی که صرف بلند خواندن کتاب می شود می تواند فرصتی برای با هم بودن باشد.سعی کنید هر روز زمانی را برای با هم کتاب خواندن اختصاص دهید. قبل از خواب زمان بسیار مناسبی است، همینطور اوقات بیکاری دیگر مثل اول صبح یا بعد از غذا. فرزندتان از خوابیدن در آغوش شما و شنیدن صدایتان لذت خواهد برد. بچه های بین ۳ تا ۵ سال خیلی دوست دارند چیزهایی که میدانند را نشان دهند و تحسین شوند. سعی کنید کتاب هایی با داستان هایی ساده و متن های تکرارشونده که فرزندتان قادر به درک و یادگیری و حفظ آنها باشد انتخاب کنید. فرزندتان را تشویق کنید که برایتان بخواند و تلاش او را تحسین کنید.
در زیر به چند نکته دیگر اشاره می کنیم
بله، باید یک کتاب را میلیونها بار بخوانید و سعی کنید صدایتان خسته کننده نباشد. فرزندتان با هر بار خواندن در مهارت های زیادی استاد می شود. وقتی به یک کتاب جدید نگاه می کنید، اول آن را معرفی کنید. به جلد کتاب نگاه کنید و بگویید که موضوع آن چه می تواند باشد. اسم نویسنده را هم بگویید.از فرزندتان سوال کنید که یک شخصیت خاص چرا آن عمل خاص را انجام داده است از فرزندتان بپرسید که از کدام قسمت کتاب بیشتر خوشش آمده است و چرا. در مورد قسمت های مختلف کتاب با او حرف بزنید اینکه کتاب چطور شروع شده است؟ در وسط داستان چه اتفاقی افتاده است؟ نظر فرزندتان در مورد پایان کتاب چه بوده است؟
انگشتتان را موقع خواندن زیر کلمات بکشید تا بین آنچه می خوانید و متن ارتباط ایجاد کنید.وقتی به خطهای تکراری و آشنای کتاب عادت کردید، اجازه بدهید که فرزندتان آنها را تمام کند. از فرزندتان بخواهید که به سمت حروف و کلماتی که می شناسد اشاره کند. شما هم می توانید به سمت کلمات اشاره کنید و به آرامی آنها را بخوانید.
اما حتی وقتی از فرزندتان سوالات پیچیده تری می پرسید هم هدف اصلیتان باید لذت بردن و تفریح کردن با کتاب خوانی باشد. کتاب خواندن را برای فرزندتان تبدیل به یک امتحانی که باید در آن قبول شود نکنید. به تصاویر کتاب نگاه کنید، با هم کلمات جایگزین بسازید و تا می توانید تفریح کنید.
همچنین یادتان باشد که برای بچه های مختلف کتاب خواندن زمان متفاوتی دارد. بعضی از بچه ها زودتر از بقیه عاشق کتاب می شوند. پس اگر به نظر می رسد فرزندتان چندان به کتاب علاقه ای نشان نمی دهد، باز هم به خواندن برای او ادامه دهید و به او نشان دهید که چقدر کار جالبی می تواند باشد.
بهترین کتابهای مخصوص کودکان این سن
بچه‌های پیش دبستانی عاشق کتابهایی هستند که داستان داشته باشد؛ همچنین آنها از ورق زدن کتاب های عکس دار واقعا لذت می برند، به همین دلیل هرچه کتابی عکس های بیشتری داشته باشد برای این سن مناسب تر است. به خواندن کتاب هایی که متن های قابل پیش بینی و کلمات آشنا دارند ادامه دهید اما کتابهایی که لغات سخت تر و داستانهای پیچیده تری دارند را هم در برنامه کتاب خوانی خود قرار دهید. سعی کنید کتابهای چند فصلی تهیه کنید که خواندن یک کتاب بیشتر از چند جلسه طول بکشد.منبع: روانشناسی کودک، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396
