استرلینگ و همکاران (۲۰۰۷) درصدد تعیین این موضوع بودند که آیا افراد سالمی که از لحاظ آمادگی برای توهم یا سطح اسکیزوتایی متمایزند، در خرده مقیاس‌های پرسشنامهی باورهای فراشناختی نیز متفاوت هستند یا نه. اسکیزوتایپی خصیصه‌ای است که نشاندهنده‌ی میزان آمادگی فرد در برابر روان پریشی است. از دو نسخه ی پرسشنامهی باورهای فراشناختی استفاده شد: نسخه‌ی اصلی و مقیاس اصلاح شده ای که در آن آیتم های مربوط به نگرانی با آیتم های مربوط به تفکر یا تأمل دربارهی تفکر، جایگزین شده بود. تفاوت‌های بسیار معناداری میان افرادی که از لحاظ آمادگی برای توهمات در سطح بالا، متوسط یا پایین طبقه بندی شده بودند، در چهار خرده مقیاس پرسشنامهی باورهای فراشناختی اصلی و سه مقیاس پرسش نامه ی اصلاح شده به دست آمد. افراد دارای آمادگی بالا برای تجربه ی توهمات، نمرات بالاتری در مقیاس کنترل ناپذیری و خطر، نمرات پایین تری در اطمینان شناختی و نمرات بالاتری در مقیاس باورهای منفی دربارهی لزوم کنترل افکار کسب کردند. اسکیزوتایپی همبستگی مثبت معناداری با پنج خرده مقیاس پرسشنامهی باورهای فراشناختی داشت. بنابراین، افراد دارای سطح بالای اسکیزوتایپی، هم زمان باورهای مثبت و منفی نیرومندتری دربارهی نگرانی داشتند، دربارهی عملکرد شناختی خود تردید داشتند (اطمینان شناختی) و در مورد پیامدهای منفی کنترل نکردن افکار خود، نگران بودند.
این یافته‌ها در مورد ارتباط بین باورهای فراشناختی و علایم روان پریشی، نشان دهنده‌ی رابطهی مثبت معتبر بین این نوع علایم و حیطه های فراشناختی هستند. با این وجود، حوزه‌ی فراشناختی خاص، بسته به بالینی یا غیر بالینی بودن نمونه ی مورد مطالعه و مقیاس مورد استفاده متغیر است. این دادها با گسترش دادن یافته ها به تجربه های روان پریشی، از این عقیده که باورهای فراشناختی مثبت و منفی با آسیب پذیری روانشناختی ارتباط دارند، حمایت می کنند.
در کنار داده‌هایی که به بررسی آسیب پذیری فراشناختی در برابر اضطراب، نگرانی، سوء مصرف الکل و روان پریشی می پردازند، مطالعاتی نیز به بررسی رابطهی بین فراشناخت و افسردگی و مقیاس های خصیصه ای نشخوار فکری افسرده ساز پرداخته اند. پاپاجورجیو و ولز (۲۰۰۱) با استفاده از مصاحبه ی نیمه ساختاری، به بررسی میزان شیوع باورهای فراشناختی دربارهی نشخوار فکری، در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی عود کننده پرداختند. همه ی بیماران باورهای فراشناختی مثبت و منفی دربارهی نشخوار فکری را گزارش نمودند. محتوای باورهای مثبت، نشان دهنده ی این موضوع بود که نشخوار فکری یک راهبرد مقابله‌ای است، در حالی که باورهای منفی بر کنترل ناپذیری و آسیب زا بودن نشخوار فکری متمرکز بودند. باورهای شناسایی شده در این مطالعه، پایه و اساس دو مقیاسی که بعدها به منظور ارزیابی باورهای مثبت و منفی دربارهی نشخوار فکری طراحی شدند، را تشکیل می دادند.
مطالعاتی که به ارزیابی مدل فراشناختی افسردگی پرداخته اند، از مقیاس باورهای مثبت دربارهی نشخوار فکری Positive Beliefs about Rumination Scale (PBRS: پاپاجورجیو و ولز، ۲۰۰۱ ب) و مقیاس باورهای منفی دربارهی نشخوار فکری Negative Beliefs about Rumination Scale (NBRS: پاپا جورجیو، ولز و مینا، ۲۰۰۸) استفاده نموده اند. مقیاس باورهای مثبت دربارهی نشخوار فکری با نشخوار فکری ( 53 / 0=r) و افسردگی (45 / 0=r) در نمونه های غیر بالینی (پاپاجورجیو و ولز، ۲۰۰۱، ۲۰۰۱ ج، ۲۰۰۳) و در افراد مبتلا به افسردگی بالینی (پاپاجورجیو و ولز، ۲۰۰۳) همبستگی مثبت دارند. هم چنین باورهای فراشناختی منفی، با نشخوار فکری و افسردگی در افراد مبتلا به افسردگی غیر بالینی ( پاپاجورجیو و ولز، ۲۰۰۱ ج، ۲۰۰۳) و افسرده های بالینی (پاپاجورجیو و ولز، ۲۰۰۱ ج) رابطهی مثبت دارند. علاوه بر این، باورهای فراشناختی مثبت و منفی، بیماران مبتلا به افسردگی اساسی عود کننده را از بیماران دچار اختلال وحشت زدگی، ترس از مکان های باز یا هراس اجتماعی، متمایز می کنند (پاپا جورجیو و ولز، ۲۰۰۱ ب).
به طور کلی، این مطالعات نشان میدهند که رابطهی مثبت پایداری بین باورهای فراشناختی، آسیب پذیری هیجانی و طیف وسیعی از اختلال‌های روانشناختی وجود دارد. این روابط همان طور که در مدل فراشناختی مطرح شده است، در مورد فراشناختهای مثبت و منفی صدق می کنند. به نظر می رسد باورهای مربوط به کنترل ناپذیری و خطر افکار از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
به طور خلاصه، شواهد گسترده ای از وجود سندرم شناختی- توجهی (CAS) در اختلال روان شناختی حمایت می کنند. به علاوه، همان طور که مدل فراشناختی پیش بینی کرده است، نگرانی و نشخوار فکری اثر منفی بر خودتنظیمی دارند. سوگیری توجهی ممکن است با پردازش راهبردی و راهبرد بیمار برای پیش بینی و مقابله با تهدید مرتبط باشد، که با پیش بینی های مدل فراشناختی هماهنگ است. راهبردهای تنظیم فراشناختی با افزایش آسیب پذیری مرتبط اند و نقش علی در ایجاد علایم استرس آسیب زا ایفا می کنند. هماهنگ با اثرات پیش بینی شده توسط مدل، راهبردهای تکرار شوندهی نگرانی و تنبیه با اختلال هیجانی مرتبط هستند. سرانجام، باورهای فراشناختی مثبت و منفی خاصی در مصاحبه های نیمه ساختاری شناسایی شده اند و مقیاس های مربوط به این باورها، به طور هماهنگی و مثبت با طیف وسیعی از شاخص های آسیب پذیری در برابر اختلال هیجانی و روانشناختی ارتباط دارند.
منبع: راهنمای علمی درمان فراشناختی اضطراب و افسردگی،آدریان ولز، دکتر شهرام محمد خانی، انتشارات ورای دانش، چاپ دوم، طهران 1390
