کودکان را تشویق کنید تا با دوچرخه، اسکیت، اسکوتر ورزش کنند. در عین حال حتما به آنها توصیه کنید که از کلاه ایمنی و پدهای زانو برای این کار استفاده کنند. به کودکان خود آموزش دهید تا جایی که امکان دارد پیاده روی کنند. به خانه دوستان خود بروند، برای خرید به مغازه بروند و در پارک بدوند. برای کودکان موسیقی بگذارید تا با صدای موسیقی و موزیک حرکات موزون انجام دهند. این کار حتی برای آنها بسیار جالب و هیجان انگیز است.
برای انجام ورزش برای کودکان برنامه و ساعت خاصی را تعیین کنید. کودکان می توانند با دوستان خود در پارک هاکی و اسکیت و فوتبال بازی کنند. دقت کنید محیطی که قرار است کودک در آنجا بازی کند ایمن و پاکیزه باشد. به کودکان بزرگ تر یاد دهید که چگونه از کودکان کوچکتر محافظت کنند.
والدین همواره آرزوی داشتن فرزندانی باهوش دارند اما تحقیقات نشان میدهد تنبیه بدنی حتی از نوع خفیف باعث کاهش ضریب هوشی در کودکان می شود. براساس تحقیقات روی ۸۰۶ کودک در سنین ۲ تا ۴ و ۷۰۴ کودک ۵ تا ۹ ساله نشان داده شده است کودکان ۲ تا ۴ ساله ای که یکبار تنبیه شده بودند از کودکانی که اصلا تنبیه نشده بودند امتیاز هوشی پنج برابر پائین تری داشتند و کودکان بین ۵ تا ۹ سال که به همین گونه تنبیه خفیفی داشتند امتیاز هوشی 8.2 برابر کمتر از سایر کودکان تنبیه نشده داشتند.
بنابراین هرچه والدین تنبیه بیشتری انجام دهند رشد و پرورش روان و مغزی کودک کندتر می شود و تنبیه به میزان بسیار اندک تأثیری منفی بر ضریب هوشی کودکان می گذارد. تنبیه بدنی استرس بزرگی به کودک بخصوص آن دسته از کودکانی که دو تا سه بار در هفته تنبیه می شوند وارد می کند. پس از آن استرس ناشی از تنبیه بدنی باعث شدت یافتن علائم پس از آسیب می شود. از سوی دیگر متخصصان معتقدند تنبیه بدنی باعث افزایش خشونت در کودکان می شود.
تحقیقاتی بر گروهی از خانواده های شکننده به عنوان مثال کسانی که در شرایط فرهنگی و یا مالی بدی زندگی می کنند، آنان که دارای تنها یک والد هستند، والدینی که مشغولیاتی بسیار داشته و کودکانی که در شرایط مناسبی رشد نمی کنند. به این نتیجه رسیده اند کودکان در معرض تنبیهات بدنی به خصوص اگر تنبیهات بیشتر از دوبار در ماه انجام شده باشد، معمولا کودکانی هستند که رفتاری خشن داشته و در سالهای آتی زندگی خود، دارای رفتاری خشک، خشن، مخرب و مستعد جدال خواهند بود. این نتیجه نظریه های روانشناسان و پزشکان متخصص را ثابت می کند.
همچنین کودکانی که در سنین بسیار پائین تحت تنبیه بدنی قرار گرفته اند هنگام آغاز دوره تحصیل به دانش آموزان مشکل آفرین در مدرسه تبدیل می شوند. بنابراین تنبیه بدنی هرگز نمی تواند در رشد و شکوفایی کودک مؤثر باشد. خشونت فیزیکی راه حل مناسبی برای برقراری نظم و احترام به قوانین نیست.
راههای متفاوت دیگری برای تنبیه و تربیت کودک وجود دارند بطور مثال تنها گذاشتن او در اتاق اش و یا گوشه ای از خانه، بی توجهی به بهانه گیری های بی دلیل او و بسیاری راهکارهای دیگر می تواند به سناریوی خشونت والدین و ابراز آن به طور فیزیکی به کودک، پایان دهد. برای یافتن راه حل مناسب سومین اقدام شناخت خود و سپس شناخت کودک است. تا از این راه از موقعیتی که در انتها به بحث، عصبانیت و حتی خشونت های لفظی و شاید فیزیکی ختم می شود هر چه کوتاه تر و سریعتر خارج شد.
دوره پنج ساله دبستان، دورهای حساس و از نظر تثبیت شخصیت اخلاقی و تربیتی، دورانی مهم است؛ دوره فراگیری آموزش های زیر بنایی و اساسی، پایه گذاری عادات، روابط کودک با دیگران و آغاز پیدایش پاره ای از لغزشها و انحرافات.
به همین دلیل در نظام تربیتی اسلام، توصیه هایی در جهت آموزش و مراقبتها در این دوره به والدین و مربیان ارایه شده است؛ از جمله توصیه به تفکیک بستر، رعایت ضوابطی در معاشرت، تقویت مبانی مذهبی و اخلاقی، آموزش راه و رسم صیانت از خود، دفاع از شرف و انسانیت، ایجاد عادات مناسب در خواب و استراحت، دفع و تخلیه، پوشش و لباس و آموزش مقدمات لازم برای ورود به دنیای بلوغ. در روایات متعددی مراحل مختلف رشد، به ۳ بخش ۷ساله تقسیم شده:
هفت سال نخست: آزادی و بازی. و هفت سال دوم: تأدیب. هفت سال سوم: به خدمت گرفتن و ملازمت . در واقع، کودک از حدود ۷ سالگی، تکلیف پذیر می شود و این مرحله ادب کردن و آموزش دادن اوست. این دوره، دوران تمرین برای انجام تکالیف مورد انتظار است و باید تلاش شود کودک را به رعایت ظواهر آداب اسلامی، تمرین نماز خواندن، اجازه گرفتن به هنگام ورود به اتاق خصوصی والدین و جدا کردن بستر خواب، ترغیب و تشویق کرد.
هر چند هنوز کودک نسبت به حکمت آداب مزبور، فهمی قابل توجه پیدا نکرده است اما از باب تمرین و کوشش، وی را به انجام آنها، تکلیف می کنیم، چرا که نفس رعایت آداب مطلوب، لغزشها و آسیب ها را می کاهد. بنابراین باید توجه کرد که روایات دینی نیز به بعد تربیت جنسی بعد از هفت سالگی اشاره داشته اند. در این دوران باید قوانین احتیاطی برای مواجهه با مرحله آینده در فرآیند رشد را به کودکان آموزش داد. این گفته به این معنا نیست که فعالیت های جنسی این دوره، ناشی از احساس حقیقی جنسی است، بلکه باید گفت تمام دوران کودکی، از جهاتی دوران خواب و غفلت است اما اشاره و تأکید روایات، عمدتا جنبه پیشگیرانه و پرهیز از زودرسی فعالیت جنسی دارد.
منبع: کودکان نابغه و باهوش، فاطمه تقدسی‌نیا،صص181-177، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
