شما هنگامی که جسمی داغ را لمس می‌کنید دست خود را در یک حرکت سریع پس می‌کشید- به مانند ارسال یک سیگنال، و این ساده‌ترین نمونه از رفلکس سیستم عصبی نخاعی است. وقتی گرما در محل احساس می‌شود، دست در این وضعیت- یک سیگنال به اعصاب نخاعی به وسیله اعصاب حسی ارسال می‌کند. در پاسخ، نخاع یک سیگنال بازگشتی را از طریق مسیر برگشت ارسال می‌کند و از شما می‌خواهد دست خود را از جسم داغ دور کنید. ممکن است این فرایندی طولانی مدت با سیگنال حرکتی از دست به ستون فقرات و عقب کشیدن آن به نظر برسد، اما زمان آن بیش از یک ثانیه طول نمی‌کشد.

در آناتومی انسان، سیستم عصبی اساسأ شبکه‌ای از سلول‌های تخصصی است که فعالیت‌های یک فرد را با ارسال سیگنال از یک قسمت از بدن به قسمت دیگر هماهنگ می‌کند. این انتقال سیگنال‌ها به شکل امواج الکتروشیمیایی یا با انتشار شیمیایی صورت می‌گیرد. سیستم عصبی به دو بخش تقسیم می‌شود: سیستم عصبی مرکزی (CNS) که شامل مغز و نخاع است و سیستم عصبی محیطی (PNS) که از نورون‌های حسی و اعصابی که آنها را به یکدیگر متصل می‌کنند، تشکیل شده است.

سیستم عصبی مرکزی

اساساً سیستم عصبی مرکزی از دو عضو حیاتی تشکیل شده است: مغز و نخاع. مغز حدود 3 پوند وزن دارد و حدود 6.5 اینچ اندازه دارد، در حالی که نخاع در حدود 18-19 اینچ اندازه‌ دارد. هنگامی که ما در مورد عملکرد سیستم عصبی مرکزی صحبت می‌کنیم، اساساً به عملکرد مغز و نخاع می‌پردازیم که به عنوان یک واحد برای هماهنگ کردن فعالیت‌های بین بخش‌های مختلف بدن نقش دارند. سیستم عصبی مرکزی در همکاری با سیستم عصبی محیطی، در کنترل رفتار ما نقشی اساسی ایفا می‌کند.

عملکردهای سیستم عصبی مرکزی

سیستم عصبی مرکزی اساساً واحد پردازش سیستم عصبی ما است، که در آن تمام اطلاعات از سیستم عصبی محیطی جمع‌آوری و پردازش می‌شود. مغز و نخاع، با هم کنترل بسیاری از عملکردهای فیزیولوژیکی و روانی بدن ما، از جمله حرکت، احساس، تفکر، حافظه و سخنرانی را به عهده دارند.

مغز انسان به سه قسمت تقسیم می‌شود: پیشانی، میانی و پس سری (مخچه، پون و مدولا اوبلنگارتا).
اساساً مغز ما به سه قسمت تقسیم می‌شود: پیشانی (پروسسفالون)، میانی مغز (mesencephalon) و عقده‌های مغزی (رمبوسپالون). طناب نخاعی و نورون‌های سیستم عصبی مرکزی نیز در آن قرار دارند، وظیفه اصلی انتقال پیام‌ها به عقب و جلو بین مغز و اعصاب محیطی از طریق طناب میانی است. در عین حال، نخاع ممکن است برخی از اقدامات خود را بدون دخالت مغز انجام دهد.

لوب پیشانی

لوب پیشانی در قسمت پیشانی مغز انسان است و همچنین بزرگ‌ترین قسمت آن است. بسیاری از لوب‌های آن طوری ساخته شده است که در هماهنگی با مخچه کار می‌کند تا همه اعمال داوطلبانه بدن را کنترل کنند. مغز با یک ورقه از بافت عصبی تحت عنوان قشر مغزی پوشیده شده است. اغلب به عنوان جسم خاکستری نیز نامیده می‌شود. این تقریباً دو سوم کل جرم مغز را تشکیل می‌دهد و بیشتر پردازش اطلاعات مربوط به مغز را مدیریت می‌کند.

قشر مغزی به وسیله یک شکاف طولی به نیمکره‌های مغزی تقسیم می‌شود. دو نیمکره، اغلب به عنوان نیمکره راست مغز و نیمکره چپ مغز نامیده می‌شوند و به وسیله یک دسته از الیاف عصبی به نام corpus callosum به هم متصل می‌شوند. هر یک از این نیمکره‌ها، عملکردهای خاصی را تعیین می‌کنند. توانایی بخش راست مغز شامل مهارت‌های بصری و فضایی، ذخیره‌سازی حافظه در روش‌های شنوایی و بصری، تصویرسازی و غیره است. عملکردهای سمت چپ مغز، از سوی دیگر، شامل تجزیه و تحلیل پیوسته، ذخیره‌سازی حافظه با نظمی خاص، تفسیر منطقی و غیره می‌باشد.

لوب‌های قشر مغزی

قشر مغزی به چند منطقه تقسیم می‌شود که «لوب‌ها» نامیده می‌شوند، و هر کدام دارای وظایف خاصی هستند. مثلاً لوب پیشانی، برنامه‌ریزی و اجرای اقدامات ما را بررسی می‌کند و عواقب آن را ارزیابی می‌کند. به طور مشابه، لوب جانبی به ما در درک محرک‌ها و پردازش اطلاعات مکانی کمک می‌کند، لوب‌های پس سری با پردازش تصاویر سر و کار دارد و لوب زمانی با خاطرات، زبان، گفتار، تشخیص بصری، پردازش شنوایی و غیره همراه است.

چند مؤلفه دیگر در مغز وجود دارد که مسئول رفتار و درک ماست. به عنوان مثال، هیپوتالاموس، سیستم عصبی ما را به سیستم غدد درون ریز متصل می‌کند، که فعالیت متابولیک بدن ما را کنترل می‌کند. همچنین دمای بدن، احساسات و حتی تشنگی و گرسنگی را کنترل می‌کند. سپس قطعات دیگری مانند هیپوکامپ وجود دارد که حافظه طولانی مدت و کوتاه مدت و تالاموس که این اطلاعات و اطلاعات مربوط به حرکات را دریافت و پردازش می‌کند را به هم مرتبط می‌کند.

از میان سه قسمت اصلی مغز، بخش میانی، کمترین نقش را دارد، که وظیفه آن انتقال اطلاعات شنوایی و بصری است. و در نهایت، عقده مغز، شامل مخچه، پون (Pons) و مدولا اوبلنگادا (medulla oblongata) است که مسئول برخی از مهم‌ترین وظایف بدن ما، از جمله تنفس و ضربان قلب است. مخچه یا مغز کوچک هماهنگی حرکات ما را کنترل می‌کند.

پون (Pons) و مدولا اوبلنگادا (medulla oblongata)

این‌ها بخشی از مغز هستند که مغز را به نخاع متصل می‌کنند تا سیستم عصبی مرکزی را کامل کند. نخاع و عصب‌های واقع در سیستم عصبی مرکزی عمدتاً وظیفه انتقال پیام‌ها به جلو و عقب بین مغز و اعصاب محیطی را دارند. در عین حال، آن بخش نیز مجهز به مدارهای عصبی است که به کنترل رفلکس خاص و ژنراتورهای الگوی مرکزی (CPG) کمک می‌کند. سیستم عصبی مرکزی نقش مهمی در عملکردهای مختلف بدن ما ایفا می‌کند و حتی کوچک‌ترین آسیب ناشی از آن می‌تواند تا حد زیادی بر ما تأثیر بگذارد. اگرچه مغز و نخاع معمولأ با هم کار می‌کنند تا کنترل وظایف مختلف بدن را انجام دهند، حرکات رفلکسی می‌توانند از طریق پل‌های نخاعی، بدون اینکه مغز درگیر شود، کارشان را انجام دهند. در مورد رفلکس سیستم عصبی نخاعی، نخاع به عنوان منطقه مرکزی- بدون نیاز به مغز، جایی که اطلاعات پردازش شده و گام‌های ضروری آغاز می‌شود، مستقل عمل می‌کند. آسیب به سر و یا ستون فقرات می‌تواند منجر به اثرات جانبی بر بدن فرد شود و مانع عملکرد سیستم‌های عصبی مختلف گردد. حتی اگر مغز توسط جمجمه و نخاع توسط ستون فقرات یا مهره‌ها محافظت شود، هنوز آسیب‌پذیر هستند. در واقع، نخاع می‌تواند توسط خود مهره‌ها آسیب دیده یا سوراخ شود. آسیب به سیستم عصبی مرکزی حتی می‌تواند موجب فلج جزئی یا کامل باشد. سیستم عصبی مرکزی نقش مهمی در عملکردهای مختلف بدن ما ایفا می‌کند و حتی کوچک‌ترین آسیب ناشی از آن می‌تواند تا حد زیادی بر ما تأثیر بگذارد.

منبع: سایت بادی تومی