فلاسفه پدیدارشناس و اندیشههای آنها
در علوم رفتاری آنچه را هوسرل تز «دیدگاه طبیعی» نامید، یعنی این نکته که برداشت شخص متفکر کاملا با محیط یا رفتار آشکار مأنوس است، بحث می شود.
دوشنبه، 7 بهمن 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
متفکران مسیحی مانند پل تیلیشا Paul Tillich طبیعت انسان را با همه ابهامهایش بررسی کرده اند. تیلیش این سؤال را مطرح می کند که انسان در «دوران اضطراب» چه کاری را باید انجام دهد. پاسخ وی این است که در مقابل سرنوشت، مرگ، بی معنایی و ناامیدی، باید «شجاعت بودن» داشته باشیم. «شجاعت بودن» بر اعتقاد به خدا در هر جا که خدا از صحنه محو شده استوار است و این اعتقاد متضمن ایمانی است که شک کارساز، آن را سست کرده است. بنابراین، به منظور کسب ایمان، شجاعت به مشخصهای ضروری برای مؤمن تبدیل می شود. تأثیر اگزیستانسیالیسم بر مسیحیت جدید چشمگیر است. این فلسفه پرتو جدیدی بر ابعاد عرفانی دین انداخته، تأکید بر جنبه مادی حیات را کاهش داده، و به افراد بسیاری کمک کرده تا دین را بیشتر یک تعهد شخصی و اعتقاد درونی تلقی کنند.
حتی بعضی منتقدان این سؤال را طرح کرده اند که آیا اگزیستانسیالیسم را باید یک فلسفه دانست؟ مطمئنا این رویه فکری به شیوه سنتی نظام دار نیست، ولی با این حال قویة ادعای آن دارد که فلسفه ای به شیوه سقراطی است. دقیقا همان طور که سقراط، با عذاب دادن وجدان و ضوابط اخلاقی آیینها، «خرمگس» آتن بود، اگزیستانسیالیستها هم به بررسی زندگی شخصی و ترک عقیده های بی مایه و رفتار غیر متعهدانه فرا می خوانند.
ادموند هوسرل Edmund Husserl (۱۸۵۹ - ۱۹۳۸م) در موراویای چکسلواکیه به دنیا آمد و در مدارس و دانشگاههای اتریش و آلمان تحصیل کرد. اگر چه وی به اخذ دکترای ریاضیات نایل آمد، ولی پس از تحصیلات زیر نظر فرانس برنتانو به فلسفه تمایل پیدا کرد. او فلسفه را در دانشگاههای متعددی از جمله گوتینگن و فریبرگ تدریس کرد. واژه پدیدارشناسی قبلا از سوی کانت و هگل به کار رفته بود؛ اما کاربرد امروزی این واژه به منظور نام بردن از روش فلسفی خاص، به طور کلی به هوسرل باز می گردد.
هوسرل تحت تأثیر کانت و هگل قرار داشت، اما کار خود را به عنوان ابتکار بدیعی نسبت به کار آن دو نفر ارزیابی می کرد، شبیه انتظاری که دکارت از فلسفه داشت و می خواست آن را بر بینشی فراتر از امکان تردید، مبتنی نماید. هدف هوسرل در مهمترین کتابش به نام اندیشههای این بود که با استفاده از پدیدارشناسی، فلسفه را به یک علم محض علمی که با علوم طبیعی و رفتاری تفاوت دارد) تبدیل کند. در علوم رفتاری آنچه را هوسرل تز «دیدگاه طبیعی» نامید، یعنی این نکته که برداشت شخص متفکر کاملا با محیط یا رفتار آشکار مأنوس است، بحث می شود. بنابراین، در علم سنتی فرض بر این است که بیرون از فکر بشر یک دنیای مستقل وجود دارد. در مقابل، هوسرل می خواست پیرامون نخستین شهود اشیای بیرون مطالعه کند. به عبارت دیگر، او می خواست پیرامون اولین ادراک آگاهانه ما نسبت به اشیا پیش از آن که معنا یا تفسیری را به آنها نسبت دهیم، مطالعه کند. محدوده تحقیقات وی عبارت بود از سطح پیش ادراکی آگاهی یعنی داده های ابتدایی و بلافصل اگاهی. پس پدیدار شناس تلاش می کند «نخستین تجربه» یا اولین مورد آگاهی را، پیش از آن که آموخته ها و پیشداوری های خود را برای درک معانی فرعی به کار برد، بشناسد. فراخوانی هوسرل برای بازگشت به خود اشیا به معنای برگشتن به این دادهای ابتدایی و بلافصل آگاهی است.
به نظر هوسرل اگر روش پدیدارشناختی به دقت به کار رفته جامه عمل بپوشد، فلسفه را به روشی غیر سنتی، علمی خواهد کرد. رآلیسم علمی سنتی به ما می آموزد که ما بازاهای تجربه - چوبها، سنگها و حتی وقایع زندگی - دقیقا همان چیزهایی هستند که هستند؛ یعنی مستقل از برداشت ذهنی. این واقعیت» بیرون از آگاهی است و چه بسا با توصیف دقیق روش علمی درک یا به آگاهی وارد شود. با این حال، هوسرل می گوید که توصیفهای علمی به واقع اموری انتزاعی است که از روش شناسی علمی به دست آمده وی چنین استدلال میکند که این توصیفها از نوع برداشت ذهنی اولیه نیست.
در نتیجه، اگر می خواهیم تجربۀ ذهنی اولیه را درک کنیم، باید «کاهش پدیدارشناختی» را به اجرا بگذاریم، به این معنا که باید مفروضات و پیشرفتهای فرهنگی را که علم سنتی فقط بخشی از آن است، کنار بگذاریم یا در یک طبقه جداگانه قرار دهیم و به برداشت فوری و ابتدایی بازگردیم. فلسفه هوسرل از جهات بسیار، نوعی اید آلیسم متعالی است. وی نظر دکارت مبنی بر این که فکر میکنم پس هستم» را که عقیده ای اید آلیستی راجع به تفکر ذهن گرایانه است، پذیرفت و آن را به من متعالی یعنی ذهنی که حالتهای طبیعی را پشت سر می گذارد و با وجود مطلق مواجه می گردد، تبدیل کرد. عقیده او مبنی بر طبقه بندی دنیای فرهنگی نشان دهنده همین نکته است. از طرف دیگر، در تفکرات وی یک دید رآلیستی نیز دیده می شود، چرا که پدیدارشناسی او را می توان نوعی تجربه گرایی یعنی تلاش برای دستیابی به معنا از طریق تجربه آگاهانه دانست.
منبع: مبانی فلسفی تعلیم وتربیت، هوارد آ. اوزمن و ساموئل ام. کراور،مترجمان: غلامرضا متقی فر، هادی حسین خانی، عبدالرضا ضرابی، محمدصادق موسوی نسب و هادی رزاقی، صص399-396، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمة الله علیه، قم، چاپ دوم، 1387
مقالات مرتبط
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
معرفی خوشمزه ترین غذاهای محلی هرمزگان
چگونه ماهی تازه را پاک کنیم؟
نحوه کاشت و نگهداری از کاج مطبق: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل موسی در گهواره: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل ربوتیا: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل سنبل: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از ختمی چینی گلسرخی (خیری): آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل نیلوفر: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل سرخس بوستون: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل مریم: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
بیشترین بازدید هفته
نحوه خواندن نماز امام صادق(ع) برای گرفتن حاجت
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
محل تولد امام زمان (ع)
نحوه خواندن نماز والدین
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
سمبل پرندگان و معانی آنها
اسامی پسرانه زیبا و باکلاس
متن زیارت عاشورا با خط درشت به همراه ترجمه + صوت
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
موارد بیشتر برای شما
معرفی خوشمزه ترین غذاهای محلی هرمزگان
چگونه ماهی تازه را پاک کنیم؟
نحوه کاشت و نگهداری از کاج مطبق: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل موسی در گهواره: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
روضه امام جعفر صادق علیهالسلام/مهدی رسولی
قاصدکی خبر داد که موقعه وصاله/مهدی رسولی
آتش گرفته باز زبونه/نریمان پناهی
یه زائر جامونده و تنها/میثم مطیعی
شده غرق غم، دل هر عاشق/میثم مطیعی
چشام مثه ابر بهاره/جواد مقدم
میسوزه خونه ی من همه کاشونه ی من/مجتبی رمضانی
اگر که سینه زنم من ، اگر شده دلم عاشق/جواد مقدم
روضه امام جعفر صادق علیهالسلام/مجتبی رمضانی
یه داغه،یه درده، که انگاری مثه باد خزونه/سید مهدی حسینی
تبریک روز معلم به همهی معلمان عزیزمان