کودک آزاری چیست؟
کودک آزاری (child abuse) عبارت است از هر گونه فعل یا ترک فعلی که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک کودک شود. هرچند به دست آوردن اطلاعات دقیق در مورد آزار کودکان ناممکن است ولی به طور تخمینی در سال بیش از یک میلیون کودک دچار نقص عضو شده، زخمی می‌شوند، به شدت کتک می‌خورند، آزار جنسی می‌بینند، گرسنگی می‌کشند، چاقو یا شلاق می‌خورند، زندانی می‌شوند و یا با آنان بدرفتاری‌های دیگری می‌شود.آزار کودکان در طبقات پایین بیشتر از طبقه متوسط گزارش شده است ولی در همه طبقات، نژادها و گروه‌های قومی مشاهده شده است.1
انواع کودک آزاری عبارت است از
آزار جسمی
مثل شلاق زدن، هل دادن، لگد زدن، پرت کردن، جراحت جسمی به کودک وارد کردن، حمله فیزیکی، بریدگی، کبودی، شکستگی استخوان و... که برای کودک قبل از سن 18 سال توسط افراد بزرگسال ایجاد گردد.آزار عاطفی
بی‌توجهی به نیازهای عاطفی کودک، طردکردن کودک، اعمال خشونت خانگی در حضور کودک، تشویق نکردن کودک، خوردن الکل و استفاده از مواد در حضور کودک و... که کودک را از نظر عاطفی مورد آسیب قرار می‌دهد.غفلت از کودک
بی‌توجهی و غفلت نسبت به کودک، فراهم نکردن بهداشت، مسکن، مراقبت طبی مناسب، و تحصیل می‌تواند مصادقی دیگر از آزار به کودکان به حساب آید.آزار جنسی
هرگونه آزار جنسی و درگیر کردن کودک در فعالیتی که باعث ارضای فرد بزرگسال گردد. لمس، بوسیدن، وادار کردن کودک به دیدن روابط دو فرد بزرگسال، اجبار به برهنه شدن، عکس گرفتن از بدن کودک، نشان دادن عکس از افراد برهنه به کودک را می‌توان از انواع کودک آزاری جنسی نام برد.1علل کودک آزاری جنسی
علل خانوادگی
مهارت های اجتماعی پایین و ندانستن مهارت های فرزندپروری والدین، تحصیلات کم و در حد پایین مادر و پدر ، سابقه بازداشت و یا سوءپیشینه کیفری والدین، سابقه بیماری های روانی در والدین ،طلاق و جدایی بین والدین همگی سبب می شود که کودکان این خانواده ها بیشتر در معرض آسیب های جنسی قرار گیرند.علل فرهنگی
زندگی در گروه های پایین و متوسط از لحاظ اجتماعی و اقتصادی سبب ایجاد آسیب جنسی بیشتر در کودکان می شود.علل روانی مربوط به کودک
ویژگی های خاص روانی برخی کودکان مانند کودکان غیرطبیعی، کودکان دشوار، کودکان طردشده سبب آزار جنسی بیشتر آنها می شود.کودکان غیرطبیعی
عواملی که در برخی مواقع احتمال آسیب جنسی در کودکان افزایش می دهد عبارتند از :نارس بودن کودک هنگام تولد، ناهنجاری های مادرزادی، نقایص هیجانی و عاطفی، اختلال تکلم، نقص در بینایی و شنوایی، فلج، عقب ماندگی .کودکان دشوار
کودکان دشوار کودکانی هستند که از نظر جسمی سالمند اما والدین آنها را غیرطبیعی می دانند مانند کودکان بدخلق، کودکان بیش فعال، کودکانی دچار بی اختیاری ادرار و مدفوع ، کودک تحریک پذیر، کودک سازش ناپذیر، این کودکان بیشتر از سایرین در معرض آسیب های جنسی هستند.کودک طرد شده
کودک طردشده کودکی است که در یک بارداری ناخواسته، پیش بینی نشده به وجود آمده است و با انتظارات والدین همسو نمی باشد، این کودک بسیار بیشتر در معرض آسیب جنسی نسبت به کودکان سالم قرار دارد.2توصیه‌هایی به والدین برای پیشگیری از آزار جنسی کودک
برخی والدین به فرزندان خود می‌آموزند که همیشه باید به حرف بزرگ‌ترها گوش کرد؛ اما کودک باید یاد بگیرد که گاهی هم به خواسته‌های دیگران «نه» بگوید. چون در غیر این صورت کودک خود را تسلیم هر نوع خواسته بیمارگونه و آزاردهنده‌ای خواهد کرد.اگر فرزند شما مساله‌ای را که آزارش می‌دهد یا باعث اضطراب او می‌شود برای شما تعریف کرد حتی اگر خیلی هم پیش‌پاافتاده بود، به او نخندید یا واکنشی نشان ندهید که او احساس حماقت کند، چون این کار شما باعث می‌شود کودک کم‌کم مشکلات خود را بروز ندهد.
به فرزندان خود تاکید کنید که هیچ رازی نباید بین آنها و افراد بزرگ‌تر دور از چشم والدین وجود داشته باشد، چون اکثر افرادی که کودک آزاری می‌کنند، به کودک می‌گویند بوسیدن یا تماس بدنی بین ما، رازی است که غیر از ما دو نفر کسی نباید آن را بفهمد.
هر کودکی باید بداند که هیچ کس حق ندارد او را به زور ببوسد یا در آغوش بگیرد. باید به فرزند خود بیاموزید که اگر فردی او را مجبور به انجام چنین کارهایی کرد، حتما به پدر و مادر یا بقیه اعضای خانواده اطلاع دهد.
چنانچه آسیب ایجاد شده است به جای سرزنش خود یا مقصر دانستن کودک در اولین فرصت بدون ترس از قضاوت به مشاورین متخصص مراجعه کرده تا از پیامدهای شدید آن جلوگیری کنید.
با توجه به اینکه امکان آسیب جنسی برای کودکان وجود دارد و خیلی اوقات آسیب جنسی توسط افراد نزدیک به کودک اتفاق می‌افتد نیاز است والدین در این خصوص حتما اطلاعات کافی داشته باشند.
به اعتقاد روانشناسان بایستی کودکان را متناسب با سن آنها در زمینه سوءاستفاده جنسی آگاه کرد. چنانچه والدین تربیت جنسی کودک را بیاموزند و از سنین 4-3 سالگی آموزش مسایل جنسی به کودکان را شروع کنند، امکان آسیب‌های جنسی در کودکان بسیار کاهش یافته و از پیامدهای آن در کودکی و بزرگسالی جلوگیری می‌شود.1
علائم کودکانی که مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند
کودکانی که مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفته‌اند، معمولاً علائم هیجانی و رفتاری خاصی را از خود نشان می‌دهند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره‌کرده‌ایم. داشتن آگاهی در مورد این علائم به شما کمک می‌کند که بتوانید برای حل مشکل کودک هرچه زودتر وارد عمل شوید.- بروز انواع مشکلات در خواب کودک، نظیر کابوس‌های مکرر شبانه
- بدخلقی و گوشه‌گیری
- پرخاشگری
- اضطراب داشتن کودک
- جویدن ناخن یا مکیدن انگشت
- بروز علائم افسردگی، برای مثال کودک کمتر بازی می‌کند یا کمتر می‌خندد
- ترس از تنها ماندن با برخی از بزرگسالان
- ترس از لمس شدن توسط بقیه
- نشان دادن برخی رفتارهای جنسی که با سن کودک تناسب ندارد
- افت تحصیلی
- خشم بی‌دلیل نسبت به والدین یا یک فرد خاص
- بروز ترس‌هایی که تاکنون نبوده است
البته گاهی اوقات علاوه بر علائم فوق نشانه‌های زیر نیز در کودکانی که مورد آسیب‌های جنسی و کودک آزاری قرار گرفته‌اند دیده می‌شود که کمتر شایع است.
- ادرار همراه با خون
- کبودی و تورم ناحیه تناسلی
- تغییر رنگ در لباس زیر
- اشکال در نشستن روی صندلی
اگرچه بسیاری از کودکانی که مورد سوءاستفاده جنسی قرار می‌گیرند علائم عاطفی و رفتاری خاصی را از خود نشان می‌دهند، با این حال بسیاری از کودکان این‌گونه نیستند.
به همین دلیل تشخیص آزار جنسی در آنها سخت‌تر خواهد بود. با توجه به این مسئله بهتر است که به جای تشخیص بر پیشگیری از این اتفاق متمرکز شوید. برقراری ارتباط مناسب و تربیت جنسی کودک در پیشگیری از آزارهای جنسی بسیار مؤثر است.3
نکات مهم هنگام برخورد با کودک آسیب دیده
در بسیاری از مواقع آسیب جنسی توسط افراد نزدیک به کودک واردمی شود پس لازم است والدین در این خصوص اطلاعات کافی داشته باشند.هنگام برخورد با کودک آسیب دیده سوال نپرسند، توضیح نخواهند، کودک را مقصر ندانند و حتما در اولین فرصت به متخصص روانشناسی کودک برای درمان مراجعه کنید.
برای پیشگیری از به وجود آمدن این مشکل والدین باید تربیت جنسی را به کودک بیاموزند و آموزش های مخصوص کودکان را از سنین 4-3 سالگی شروع کنند تا آسیب های جنسی در کودکان کاهش یابد.
متخصصین با ارزیابی دقیق از نقاشی ها، بازی ها و شیوه های تخصصی ، میزان آسیب کودک را مشخص کرده و درمان را شروع می کنند.
چنانچه برای کودکتان آسیب ایجاد شده است به جای سرزنش خود در اولین فرصت بدون ترس از قضاوت به مشاورین متخصص مراجعه کنید تا بتوانید از آسیب های شدید آن جلوگیری کنید. 2
پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.namnak.com
3.www.honarehzendegi.com
