امروزه آلزایمر به معضلی جهانی تبدیل شده است. متأسفانه مانند بسیاری از بیماری‌ها، آمار دقیقی از مبتلایان به آلزایمر در کشور ما وجود ندارد. ولی تخمین زده می‌شود بین ۵۰۰ هزار تا ۶۰۰ هزار نفر در ایران به این بیماری مبتلا باشند. در حال حاضر درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، ولی برخی غذاها می‌توانند احتمال بروز آن را افزایش بدهند یا به بهبود نسبی آن کمک کنند. با این مطلب همراه باشید تا با این غذاها بیشتر آشنا شوید.

براساس نتایج مطالعه‌ای که به‌تازگی انجام شده است، رژیم غذایی غربی که سرشار از گوشت، شیرینی و غذاهای چرب است، احتمال بروز آلزایمر را افزایش می‌دهد.

مدت‌هاست که می‌دانیم بعضی از غذاها احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند، اما مطالعه‌ی اخیر، نشان می‌دهد که غذاها می‌توانند یکی از گزینه‌های درمان طبیعی آلزایمر نیز باشند. بنابراین اینکه چه می‌خورید و چه نمی‌خورید، بسیار مهم است.

چه غذاهایی احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند؟

گوشت قرمز

مصرف زیاد گوشت قرمز می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش بدهد. گوشت قرمز یکی از مواد غذایی حاوی آهن است. اگرچه بدن‌تان برای مبارزه با کم‌خونی، غلبه بر خستگی مزمن و ضعف عضلانی به آهن نیاز دارد، ولی مقدار بیش‌ازحد آن موجب افزایش آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شود.

با مصرف بیش‌ازحد گوشت قرمز، میزان آهن در ماده‌ی خاکستری مغز افزایش می‌یابد. ماده‌ی خاکستری مغز همان محلی است که اولین علائم دژنراسیون (کاهش تدریجی عملکرد بافت‌ها و اندام‌ها) ناشی از پیری در آنجا مشاهده می‌شود. وجود مقدار زیادی آهن در ماده‌ی خاکستری، روند دژنراسیون را تسریع می‌کند.

چیزهایی که گفتیم به معنای خداحافظی با کباب و گوشت قرمز نیست، ولی باید حواس‌تان به مقدار گوشت قرمز مصرفی باشد. در ضمن باید از گوشت قرمز باکیفیت و گوشت گاوهایی که به‌طور طبیعی پرورش یافته‌اند، استفاده کنید.

کربوهیدرات تصفیه‌شده و شیرینی‌ها

رژیم‌های غذایی سرشار از کربوهیدرات‌ها و شیرینی‌ها احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند. در سال ۲۰۱۲ در این زمینه مطالعه‌ای بر روی افراد بالای ۷۰ سال صورت گرفت. نتیجه‌ی این مطالعه نشان می‌داد احتمال ابتلا به آلزایمر در کسانی که میزان زیادی کربوهیدرات مصرف می‌کنند، ۴ برابرِ کسانی است که از رژیم غذایی سالم پیروی می‌کنند. این اختلاف شدید نشان می‌دهد علاوه بر سن، غذاها نیز در بروز این بیماری نقش مهمی دارند. این موضوع صنعت قند و شکر (امریکا) را بیش‌از پیش رسوا می‌کند. در دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی صنعت شکر با حمایت مالی از تحقیقات دانشگاه هاروارد، توانست تأثیر قندها را در بیماری‌های قلبی و عروقی کمتر جلوه بدهد. امروزه دیگر همه‌ی ما از مضرات شکر و شیرینی‌ها و نقش آنها در بیماری‌های قلبی و مغزی آگاهیم.

غذاهای سرشار از محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (غذاهایی با AGE بالا)

گلیکاسیون واکنش غیر آنزیمی پروتئین‌ها با قندهاست و نتیجه‌ی آن، تغییر شکل و عملکرد پروتئین است. محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته، ترکیبات شیمیایی‌ای هستند که هم در بعضی از غذاها و هم به‌صورت طبیعی در بدن یافت می‌شوند. در گذشته دانشمندان به ارتباط میان مصرف این غذاها و افزایش خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی پی برده بودند، اکنون به نظر می‌رسد این غذاها در زوال مغز نیز مؤثرند. غذاهایی که محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته در آنها بالاست، بیشتر از سایر غذاها احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند.

در سال ۲۰۱۴، تأثیر محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته در موش‌ها مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه به موش‌ها سه نوع رژیم غذایی مختلف داده شد. یکی از این رژیم‌های غذایی سرشار از محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته، یک رژیم غذایی حاوی مقدار اندکی از آنها و رژیم غذایی سوم، یک رژیم غذایی معمولی بود. نتیجه‌ی این آزمایش نشان می‌داد موش‌هایی که رژیم غذایی‌شان محتوی مقدار کمتری محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته بود، بیشترین پیشرفت عملکرد شناختی را داشتند.1

خوراکی های موثر برای پیشگیری از آلزایمر

شـکـلات تـلـخ

تحقیقات صورت گرفته توسط محققان نشان داد که فلاوونوئید موجود در کاکائو جریان خون را به طرف مغز افزایش می‌دهد و ممکن است از بدن در برابر حالاتی که منجر به کاهش جریان خون مغز می‌گردند (مثل دیمانس و سکته مغزی) محافظت کند. برای استفاده از بیشترین خواص، شکلات با میزان شکر کم و محتوی کاکائوی بالا خریداری کنید.

در هر حال با این که کاکائو غنی از ترکیبات سودمند است، اما مقدار چربی‌های اشباع آن بالا می‌باشد و در بسیاری از مواقع همراه با مواد پر چربی نظیر خامه دردسرها استفاده می‌گردد، بنابراین بهترین راه این است که شکلات تلخ را به عنوان یک وعده کوچک یک بار در هفته استفاده کنید.

علاوه بر شکلات، فلاوونوئیدها تقریباً در همه میوه‌ها، سبزیجات، گیاهان و ادویه‌جات یافت می‌گردند. یک قانون خوب این است که هر چه میوه یا سبزی رنگی‌تر باشد میزان فلاوونوئید آن بالاتر است.

سـالـمون

طبق مطالعات انجام گرفته، افرادی که به طور متوسط ۳ وعده غذایی ماهی روغنی در هفته مصرف می‌کردند، تقریباً ۵۰ درصد کمتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری‌های آلزایمر و دیمانس قرار گرفتند. این افراد به طور قابل ملاحظه‌ای میزان اسیدهای چرب امگا۳ خونشان بیشتر از کسانی بود که ماهی کمتری مصرف کرده بودند.

سالمون منبع غنی اسیدهای چرب ضروری امگا-۳ و نیز دیگر مواد غذایی مهم مثل ویتامین D و ویتامین B12 است که به جلوگیری از برخی اختلالات عصبی کمک می‌کنند. استفاده از حداقل ۲ یا ۳ وعده ماهی روغنی در هفته به تأمین ترکیبات ضدالتهاب کمک می‌کند.ماهی کولی و ساردین نیز منابع خوب اسیدهای چرب امگا-۳ هستند.

برای افرادی که ماهی نمی‌خورند، گردو، تخم کتان و سبزیجات برگ‌دار تیره رنگ منابع غنی امگا- ۳ گیاهی و اسید آلفالینولنیک (ALA) هستند، اما آن‌ها کمبود اسید ایکوزاپنتانوئیک (EPA) و اسید دکوزاهگزانوئیک (DHA) دارند که دو امگا -۳ عمده به حساب می‌آیند.

با اینکه ALA به صورت خودکار توسط بدن به EPA و DHA تبدیل می‌شود، اما در واقعیت سرعت این تبدیل بسیار پایین است (تقریباً ۱ تا ۲ درصد) و اگر جذب امگا-۶ شما بالا باشد، این میزان بسیار کاهش می‌یابد، بنابراین صرفاً اتکا کردن به گردو، دانه کتان و سبزیجات تیره برگ‌دار ممکن است مقدار کافی اسیدهای چرب امگا-۳ بدن شما را تأمین نکند.

زردچوبه

به نظر می‌رسد پلاک‌های تجمع یافته در مغز به گسترش یافتن زوال سلول‌های مغزی کمک کنند و منجر به بیماری آلزایمر شوند.یک مطالعه نشان داد کورکومین موجود در زردچوبه ماده مؤثری است که پلاک‌های مغزی را از بین می‌برد.

زردچوبه به عنوان یک غذای ضدالتهاب عالی از قدیم استفاده می‌شده است و به طور معمول به عنوان یک چاشنی و ادویه در غذاها استفاده می‌گردد. در کشورهایی که از ادویه کاری (حاوی زردچوبه) به طور متداول استفاده می‌کنند میزان کمتری گزارش ابتلا به دیمانس دیده شده است. این ادویه ارزان‌قیمت و فراوان را حداقل یک بار در هفته به غذای خود اضافه کنید تا میزان التهاب کاهش یابد و دیمانس به وجود نیاید.

زنجبیل نیز مانند زردچوبه دارای خواص ضدالتهابی مشابه است. با اینکه تحقیقات انجام گرفته بر روی اثر زنجبیل بر فعالیت مغز محدود است، اما توانایی زنجبیل در کاهش التهاب ممکن است به طور غیرمستقیم برخی اثرات جلوگیری کننده از دیمانس را داشته باشد.2

سبزیجات سبز

سبزیجات سبز حاوی ویتامین هستند که عملکرد مغز را تقویت می کنند. در مطالعه ای بزرگسالانی که 58 سال تا 99 ساله بودند خوردن کلم پیچ حدود 11 سال جوان تر سن شناختی مرتبط بود. مطالعات دیگر باعث کاهش خطر جنون در افراد مبتلا به اسید فولیک (ویتامین ب9)شده است که در سبزیجات سبز یافت می شود.

آجیل

مطالعات متعددی مصرف آجیل را به خطر پایین تر جنون مرتبط کرده اند. در حالی که برخی تحقیقات، حافظه بهبود یافته را نشان می دهند و افرادی را به یاد می آورند که عملکرد شناختی آن ها طبیعی است تحقیقات دیگری نشان داده است که ممکن است مغز قادر به بهبود حافظه در افرادی باشد که مبتلا به بیماری آلزایمر هستند.

میوه توت مانند

توت فرنگی، قره قاط، و توت ها فواید چندگانه ای برای مغز دارند و مطالعات نشان می دهند کودکانی که 8 تا 10 سال سن دارند یا در سنین بالاتر از سن بلوغ هستند حافظه را بهبود می دهد.

مثالا مطالعات نشان داد شرکت کنندگانی که مقدار بیشتری از توت را می خوردند کاهش شناختی کندتر را تجربه کردند که تا 2.5 سال تفاوت دارد در افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف، مطالعه دیگر نشان داد توت ها با عملکرد شناختی بهبود یافته مرتبط هستند.

ویتامین ب 12

ویتامین ب 12 به حمایت از عملکرد عصبی بدن کمک می کند و نقص آن می تواند موجب علائم مختلفی از جمله از دست رفتن حافظه شود. با این حال، مصرف ویتامین ب 12 در صورت کمبود آن، ممکن است باعث افزایش حافظه در بیماران آلزایمری نشود. غذاهای حاوی ویتامین ب 12 مانند گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ، شیر، پنیر، لوبیا خشک، آووکادو، غلات و شیر سویا بخورید.

روغن نارگیل

روغن نارگیل می تواند به جلوگیری از آلزایمر و دیگر مشکلات مغزی کمک کند. براساس تحقیقی که در سال 2014 در ژورنال بیماری آلزایمر منتشر شد روغن نارگیل اثرات آمیولید بر روی نورون های قشری را کاهش می دهد.

پپتید یکی از اجزای تشکیل دهنده این بیماری است. علاوه بر این، تری گلیسرید در روغن نارگیل به بازیابی آستر اعصاب و بهبود عملکرد شناختی کمک می کند برای سلامت کلی مغز، روغن نارگیل سرد و خالص را به کار ببرید. برای پیشگیری و جلوگیری از بروز آلزایمر 1 تا 2 قاشق چای خوری روغن ارگانیک، سرد و فشرده، روزانه دو بار به طور منظم مصرف کنید.

دارچین

مطالعات متعدد نشان داده اند که دارچین، وقتی به موش ها داده شد، با بهبود توانایی تجمع پروتیین در مغز که با بیماری آلزایمر مرتبط است همچنین به بهبود حافظه و دیگر کارکردهای شناختی ارتباط داشت.

مطالعه کوچک در انسان ها نشان داد که حتی بوی دارچین با بهبود حافظه مرتبط است علاوه بر این، دارچین با فواید آنتی اکسیدان و ضد التهابی همراه با قلب و فشار خون پایین همراه بوده است که همه آن ها به سلامتی مغز کمک می کند.

دارچین نیز در پیش گیری یا به تاخیر انداختن علایم آلزایمر نیز موثر است. مطالعه ای که در سال 2009 در ژورنال بیماری آلزایمر منتشر شد نشان داد عصاره دارچین به جلوگیری از تجمع و تشکیل رشته و دو نشانه بیماری آلزایمر کمک کرده است.

دارچین نیز جریان خون را به مغز بهتر و همچنین در بهبود حافظه و تشخیص نیز تسهیل می کند. علاوه بر این، آن به کنترل سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت، یکی از عوامل خطر آلزایمر کمک می کند.دارچین را در چای، نان برشته، بلغور، بلغور جو دو سر، سالاد میوه و غیره قرار دهید همچنین می توانید دارچین را به شکل مکمل مصرف کنید.3

سبزیجات برگ دار و سبز رنگ ( Green Leafy Vegetables )

رژیم غذایی ذهن توصیه می کند که سبزیجات برگ دار و سبز رنگ مثل کلم پیچ، اسفناج و بروکلی که حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین A و C می باشند هر روز یا حداقل دو بار در هفته در رژیم غذایی روزانه گنجانده شوند. البته محققان دریافتند که مصرف شش وعده سبزیجات در هفته بیشترین تاثیر مثبت را بر روی مغز انسان می گذارد. یکی از بهترین راه های رعایت این توصیه در رژیم غذایی، مصرف روزانه سالاد و سبزیجات می باشد.

غلات کامل (Whole Grains)

این گروه از مواد غذایی نقش کلیدی را در رژیم غذایی ذهن باز می کنند. مصرف سه وعده از غلات کامل مانند نان کامل گندم در روز توصیه می شود.

مرغ (poultry)

مصرف مرغ به داشتن ذهن قوی و حافظه خوب کمک می نماید. رژیم غذایی ذهن خوردن مرغ حداقل دو تا سه بار در هفته را توصیه می کند.

روغن زیتون (Olive Oil)

مصرف روغن زیتون برای پخت و پز روزانه به مصرف سایر روغن های دیگر در بازار ارجحیت دارد. روغن زیتون از کاهش حافظه جلوگیری می کند.

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.rastineh.com
3.www.namnak.com
4.www.seebmagazine.com