جایگاه و اهمیت شکیبایی و بردباری در زندگی خانوادگی
از جمله ستون های پابرجایی، دوام، استحکام و کمال زندگی خانوادگی شکیبایی و بردباری است. زندگی خانوادگی همچون دیگر عرصه های زندگی خالی از فراز و فرود، و به دور از سختی و گرفتاری، و منهای اختلاف نظر و سلیقه نیست، بلکه به دلیل تنگاتنگی روابط در زندگی خانوادگی این امور بر اعضای خانواده تأثیر جدی می گذارد، و اگر زن و مرد بخواهند فارغ از شکیبایی و بردباری راه زندگی مشترک را طی کنند، به مشکلات بسیار دچار می شوند و پیوسته در تنش و کشاکش فرو می روند. از این رو لازم است زن و مرد در زندگی خانوادگی نسبت به هم و در رویارویی با مسائلی که پیش می آید شکیبا و بردبار باشند. البته این امر به معنای زندگی اجباری و روابط تحمیلی نیست، زیرا در این صورت آسیب دیدگی حاصل از اجبار و تحمیل، در دیدگاه ها، احساسات و روابط زن و مرد شکاف های عمیق و پرناشدنی ایجاد میکند. اما شکیبایی و بردباری در موارد یاد شده لازمه زندگی انسانی، و مایه پیوند و نزدیکی، و مرکب عبور از تنگناها و دشواری هاست.«ای کسانی که ایمان آورده اید، شکیبایی کنید و با هم پایداری ورزید.»1
زندگی خانوادگی نیازمند شکیبایی و بردباری مشترک است، آن هم به دور از بی تابی و شکایت و آه و ناله.
در زندگی خانوادگی مسائلی پیش می آید که در صورت بی شکیبایی و نابردباری به معضل های بزرگ تبدیل می شود و همه در آن آسیب می بینند، ولی اگر شکیبایی و بردباری شود، همه از آسیب های بزرگ در امان می مانند. خداوند درباره مشکلات خانوادگی میان زن و شوهر، و ناخوشایندی هایی که ممکن است پیش بیاید فرموده است:
«و با زنانتان به نیکی رفتار کنید، و اگر از آنان خوشتان نیامد، پس چه بسا چیزی را خوش نمی دارید و خدا در آن مصلحت فراوان قرار می دهد.»۲
زندگی خانوادگی در پرتو شکیبایی و بردباری به ثمر می نشیند و بر و بار می دهد، وگرنه پیوسته همراه رنج کشی و تلخکامی خواهد بود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در این باره چنین نوید داده است:
«بی گمان در شکیبایی بر آنچه ناخوش میداری خیری بسیار نهفته است، و بدان که پیروزی با شکیبایی همراه است، و گشایش با گرفتاری. و بی گمان با هر دشواری، آسانی هست، با هر دشواری، آسانی هست. »3
تأکید بر شکیبایی و بردباری در زندگی خانوادگی در راه و رسم نبوی
در آموزه های نبوی تأکیدی شگفت بر شکیبایی و بردباری در زندگی خانوادگی شده است تا جایی که از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:«در بهشت درجه ای است که به آن دست نمی یابد مگر پیشوای دادگر یا خویشاوندی که زیاد صله رحم به جا آورد و یا عیالوار شکیبا»4
شکیبایی و بردباری تأکید شده در منطق نبوی شامل همه مسائل زندگی خانوادگی است، و از آن جمله است شکیبایی بر ناملایمات حاصل از تحلق و خوی ها و بردباری در برابر کج خلقی ها و بدخویی ها. ممکن است گاهی خلق و خوی یکی از دو همسر، برای دیگری ناخوشایند نماید، و یا علی رغم همه خوبی ها و نیک رفتاری های یکی از دو همسر، کج خلقی هایی نیز داشته باشد، و یا گاهی به سبب مسائل پیش آمده در زندگی یکی از دو همسر گرفتار بدخویی گردد، که در این موارد راه چاره و بهترین وسیله مقابله شکیبایی و بردباری است.
پی‌نوشت‌ها:
1. قرآن، آل عمران / ۲۰۰
۲. قرآن، نساء / ۱۹.
٣. کتاب من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۴۱۳؛ امالى الطوسی، ص ۵۳۶.
4. الخصال، ج ۱، ص ۹۳؛ أعلام الدین، ص ۱۵۲.
منبع: درسنامه اخلاق خانوادگی، مصطفی دلشاد تهرانی، انتشارات دریا، چاپ اول، 1388، صص 99-97.
