نرمی استخوان

کلمه (Osteomalacia) به معنای “استخوان های نرم” است. به عبارتی این شرایط مانع از جذب شدن مواد معدنی و سفت شدن استخوان ها می شود. در نتیجه استخوان ها ضعیف شده و احتمال خم شدن و شکستگی در آن ها افزایش می یابد. فقط بزرگسالان دچار بیماری نرمی استخوان یا استئومالاسیا می شوند.

این بیماری در کودکان راشیتیسم نامیده می شود. پوکی استخوان در زنان شایع تر است و اغلب در دوران بارداری اتفاق می افتد. نرمی استخوان با پوکی استخوان را اشتباه نگیرید. هر چند هر دو باعث شکستگی استخوان هستند. اما نرمی استخوان یا استئومالاسی مانع از سفت شدن استخوان ها می شود و پوکی استخوان باعث تضعیف استخوان می شود.1

علت نرمی استخوان

استخوان ها برای قوی و محکم ماندن به مواد معدنی خاص متکی هستند.

اگر بدن شما به اندازه کافی از این مواد بهرمند نشوند، شما دچار نرمی استخوان خواهید شد.

دلایل مختلفی که باعث نرمی استخوان می شوند در زیر آمده است موارد اصلی عبارتند از:

به اندازه کافی ویتامین D مصرف نمی کنید

برای جذب کلسیم از مواد غذایی به این ویتامین نیاز دارید. می توانید آن را از نور خورشید یا برخی غذاها یا مکمل ها دریافت کنید. کمبود ویتامین D می تواند بر سلامتی استخوان شما تأثیر بگذارد.

بدن به سختی ویتامین D جذب می کند

بای پس معده که در این عمل جراحی قسمت عمده معده جراحی شده و از سیستم گوارشی حذف می گردد. سایر جراحی هایی که بخشی از معده یا روده جدا می شود، بیماری سلیاک و برخی از اختلالات کبدی یا کلیوی می تواند بر توانایی بدن شما در جذب و مصرف ویتامین D یا فعال کردن آن تأثیر بگذارد.

برخی از داروهایی که در درمان تشنج مصرف می شوند، ممکن است باعث کاهش جذب این ویتامین شوند. اگر کلیه های شما به درستی اسیدها را کنترل نکنند، باعث دفع ویتامین D خواهد شد. با گذشت زمان، اسید اضافی در مایعات بدن شما می تواند استخوان را به آرامی حل کند. البته برخی از افراد یک بیماری ژنتیکی نادر دارند که باعث پوکی استخوان می شود.1

علائم نرمی استخوان چیست؟

علائم و نشانه‌های نرمی استخوان شامل موارد زیر است:

تاخیر در رشد

تاخیر در مهارت‌های حرکتی

درد در ستون فقرات، لگن و پاها

ضعف عضلانی

از آنجا که نرمی استخوان بافت نواحی در حال رشد در انتهای استخوان کودکان (صفحات رشد) را تحت تاثیر قرار می‌دهد، می‌تواند باعث ناهنجاری‌های اسکلتی زیر شود:

پرانتزی شدن پا و زانو

ضخیم شدن مچ دست و مچ پا

سینه کبوتری و برجسته

عدم درمان بیماری نرمی استخوان می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

عدم رشد

ستون فقرات خمیده و غیرطبیعی

ناهنجاری‌های استخوانی

نقایص دندانی

تشنج.2

چه کسانی در خطر ابتلا به نرمی استخوان قرار دارند؟

برخی عوامل سبب می‌شوند که احتمال ابتلای دسته‌ای از افراد به این اختلال استخوانی بیشتر از دیگران باشد. در ادامه برخی از عواملی که اثرگذاری بیشتری دارند را بررسی می‌کنیم. برخی فاکتورها عبارتند از:

سن

نرمی استخوان در کودکان 6 تا 36 ماهه شیوع بیشتری دارد؛ در حالی‌که کودکان در طول این مدت، رشد سریعی دارند. بدن کودکان جهت تقویت و رشد استخوان‌ها در طول این دوره حساس، به بیشترین میزان کلسیم و فسفات احتیاج دارد.

رژیم غذایی

در صورتی‌که رژیم گیاه‌خواری داشته باشید و برنامه غذایی شامل ماهی، تخم‌مرغ یا شیر نشود؛ خطر ابتلا به عارضه نرم‌شدن استخوان‌ها بیشتر است. علاوه بر این، اگر با هضم شیر مشکل دارید یا به قند شیر(لاکتوز)، حساسیت دارید؛ باید بدانید که احتمال بیشتری جهت ابتلا به بیماری دارید. ممکن‌است کودکانی که تغذیه‌ آن‌ها منحصر به شیر مادر است؛ دچار کمبود ویتامین D شوند. ویتامین D شیر مادر به اندازه‌ای نیست که از بروز بیماری استخوانی جلوگیری کند.

رنگ پوست

کودکان آفریقایی، خاورمیانه‌ای و کودکان جزایر اقیانوس آرام، پوست تیره‌تری دارند. بنابراین در بیشترین خطر ابتلا به نرمی استخوان قرار می‌گیرند. واکنش پوست تیره نسبت به نور خورشید کمتر از پوست روشن است؛ بنابراین ویتامین D کمتری تولید می کند.

موقعیت جغرافیایی

بدن ما هنگام قرار گرفتن در معرض آفتاب، ویتامین D بیشتری تولید می‌کند. بنابراین اگر در منطقه‌ای کم‌نور زندگی می‌کنید یا در ساعاتی از روز در فضای بسته هستید؛ بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قرار دارید.

ژن‌ها

یکی از انواع اختلال در بافت‌های استخوانی، ارثی است و از طریق ژن‌ها منتقل می‌شود. این بیماری ارثی، مانع از جذب فسفات توسط کلیه‌های شما می‌شود.3

نرمی استخوان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در طول معاینات بالینی، پزشک به آرامی روی استخوان‌های کودک فشار می‌آورد، ناهنجاری‌ها را بررسی کرده و در حین معاینه به موارد زیر توجه می‌کند:

جمجمه

نوزادان مبتلا به نرمی استخوان دارای استخوان جمجمه‌ی نرمی هستند و در بسته شدن فونتانل یا ملاج دچار تاخیر هستند.

پاها

در حالی که حتی پاهای کودکان نوپا سالم نیز کمی حالتی پرانتزی دارد، اما این کمان در کودکان مبتلا به راشیتیسم به صورت اغراق آمیزی دیده می‌شود.

قفسه سینه

قفسه سینه در کودکان مبتلا به نرمی استخوان دچار ناهنجاری می‌شود. این ناهنجاری‌ها می‌تواند باعث صاف و تخت شدن قفسه سینه و دنده‌ها یا حتی برجستگی و حالت قفسه سینه کبوتر شود.

مچ دست و مچ پا

مچ دست و پا در کودکان مبتلا بزرگتر و ضخیم تر از حالت نرمال است.

عکس رادیوگرافی ساده از استخوان‌های آسیب دیده می‌تواند ناهنجاری استخوان را نشان دهد، آزمایش خون و ادرار می‌تواند تشخیص نرمی استخوان را تأیید کند و همچنین بر پیشرفت درمان نظارت داشته باشد.2

درمان نرمی استخوان

اگر استئومالاسیا ناشی از عدم دریافت ویتامین D کافی باشد، می توانید با دریافت بیشتر این ویتامین از طریق اضافه کردن برخی غذاها و مکمل ها در برنامه غذایی خود آن را درمان کنید.

غذاهای دارای ویتامین D شامل موارد زیر هستند:

غلات

پنیر

تخم مرغ

ماهی (ماهی تن، ماهی قزل آلا، ماهی شمشیری، ساردین)

جگر

شیر

ماست

آب پرتقال (غنی شده با ویتامین D)

همچنین می توانید این ویتامین را از طریق نور خورشید نیز دریافت کنید. اما در این مورد با پزشکتان صحبت کنید و حتما از ضد آفتاب استفاده کنید. بیش از حد در معرض نور خورشید ماندن، می تواند احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.

اگر بدن شما در جذب ویتامین D مشکل دارد، پزشک در صورت امکان باید علت این مشکل را درمان کند. همچنین باید مقدار بیشتری کلسیم و ویتامین D را نسبت به دیگران مصرف کنید. برای درمان استخوان های شکسته یا تغییر شکل از پوکی استخوان، ممکن است پزشک برای شما پابند تجویز کند.

اگر مشکل شدید باشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. با این حال کمبود ویتامین D نقش مهمی در این باره ایفا می کند، هر چند کمبود این ویتامین می تواند اثرات دیگری هم داشته باشد.1

چگونه از ابتلا به نرمی استخوان جلوگیری کنیم؟

بهترین راه پیشگیری از ابتلا به بیماری، داشتن یک رژیم غذایی دارای مقادیر کافی کلسیم، فسفر و ویتامین D است. سطح کلسیم و فسفات افراد مبتلا به اختلالات کلیوی، باید به‌طور منظم تحت نظر پزشک باشد.

همچنین با قرار گرفتن در معرض نور ملایم خورشید، از ابتلا به نرمی استخوان جلوگیری کنید. بر اساس گفته‌های سازمان ملی خدمات سلامت انگلیس(NHS)، تنها باید با قرار دادن دست و صورت خود در معرض نور آفتاب، یک الی دو بار در هفته در فصول بهار و زمستان، از ابتلا به اختلال جلوگیری کنید.

بیشتر بزرگسالان به اندازه‌ی کافی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند. فراموش نکنید که بیش از حد قرار گرفتن در معرض نور خورشید به پوست شما آسیب می‌رساند و جهت جلوگیری از آفتاب‌سوختگی و آسیب‌دیدگی پوست باید از ضد آفتاب استفاده شود.

در برخی از موارد، ممکن است که استفاده از ضد آفتاب از تولید ویتامین D توسط پوست شما جلوگیری کند، بنابراین خوردن غذاهایی که دارای ویتامین D هستند یا مصرف مکمل‌های ویتامین D توصیه می‌شود. این اقدامات پیشگیرانه، خطر ابتلا به نرمی استخوان را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.doctoreto.com
3.www.asudclinic.com