آشنایی با برخی علل و علائم هپاتیت سی

بیماری هپاتیت C چیست؟

حتما تا به حال چندین بار نام هپاتیت را شنیده‌اید. اما آیا می‌دانید هپاتیت چیست؟ هر نوع تخریب بافت کبد به علل مختلفی مانند مسمومیت، الکل، چاقی، عوامل ویروسی و … را هپاتیت می‌گویند.

هپاتیت C نوعی از تخریب کبد است که در اثر ویروس HCV (ویروس نوع C) بوجود می‌آید. این ویروس یک RNA کوچک پوشینه‌دار تک زنجیره‌ای مثبت است و به سختی توسط سیستم ایمنی بدن ما تشخیص داده می‌شود. به همین علت این ویروس می‌تواند به مدت طولانی در بدن به تکثیر خود بپردازد.

عفونت مزمن با این ویروس می‌تواند موجب تخریب بافت کبد شود. یعنی هپاتیت ایجاد کند. این ویروس ممکن است به سایر افراد نزدیک سرایت کند که البته با توجه و دقت در مورد نکات بهداشتی می‌توان از سرایت آن پیشگیری نمود.

در مراحل شدید بیماری هپاتیت C ممکن است کبد دچار سرطان شود. همچنین در کبد زخم‌هایی ایجاد می‌شود و خونریزی داخلی می‌تواند از عوارض آن باشد که منجر به مرگ بیمار می‌شود.

این ویروس هیچ واکسنی ندارد و تنها برخی داروها مانند اینترفرون و ریباویرین روی ۵۰% تا ۸۰% از بیماران موثر بوده و باعث بهبود آن‌ها می‌شود.1

هپاتیت C و بارداری

هنوز اثرات هپاتیت C بر بارداری به طور کامل مشخص نشده، اما جنین‌های مادران مبتلا در معرض خطر وزن کم هنگام تولد و تولد نارس هستند. احتمال دیابت بارداری در مادران مبتلا بیشتر است. احتمال ابتلای جنین درون رحم یا در هنگام زایمان بسیار کم است، اما با افزایش تعداد ویروس‌های بدن مادر یا ابتلای مادر به HIV احتمال بیشتر می‌شود.

انجام زایمان سزارین تأثیری در احتمال انتقال به نوزاد ندارد. با این حال توصیه می‌شود نوزادان متولد شده از مادران مبتلا در یک سالگی آزمایش انجام دهند، البته در اکثر مواقع نتیجه‌ی آزمایش منفی است.

مادر پس از زایمان باید به طور مداوم برخی آزمایشات را انجام دهد. اگر مادر مبتلا به HIV نباشد، شیردهی هم‌زمان با هپاتیت C بلامانع است، اما در صورت مصرف داروهای خاص، نباید شیردهی داشته باشید و بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.2

علایم هپاتیت C

هپاتیت C معمولاً تا زمانی که فرد مبتلا به اواخر عفونت مزمن رسیده باشد علامتی ندارد. در مراحل اولیه‌ی ابتلا (1 تا 3 ماه بعد از در معرض ویروس قرار گرفتن) علایم زیر در بخش کوچکی از افراد مبتلا بروز می‌کنند:

خستگی؛

تهوع یا اشتهای کم؛

درد شکم؛

ادرار تیره رنگ؛

زردی در پوست و چشم‌ها (یرقان)؛

تب؛

درد مفاصل و ماهیچه.

علایم عفونت مزمن معمولاً چند سال بعد آشکار می‌شود و در نتیجه‌ی آسیب کبد هستند که ویروس ایجاد کرده است. این علایم در ابتدا شبیه علایم عفونت حاد بوده و به تدریج علایم زیر را هم در بر می‌گیرند:

فرد به راحتی خونریزی می‌کند؛

فرد به راحتی کبود می‌شود؛

پوست دچار خارش می‌شود؛

تجمع مایع در شکم (آب‌آوردگی شکم یا آسیت)؛

تورم در پاها؛

کاهش وزن؛

گیجی، خواب‌ آلودگی و بریده بریده صحبت کردن؛

بروز رگ‌های خونی عنکبوتی شکل بر روی پوست.2

افراد در خطر ابتلا به بیماری هپاتیت C

اگر شما یکی از کارها و موارد زیر را قبلا انجام داده اید، خطر ابتلا به هپاتیت در شما C افزایش می یابد:

کارمند بیمارستان یا مراقبت های پزشکی

تزریق مواد مخدر

خال کوبی در جاهای نا امن

دریافت خون یا پیوند عضو قبل از سال ۱۹۹۲

دریافت کننده فاکتورهای لخته شدن قبل از سال ۱۹۸۷

درمان های همودیالیز برای مدت زمان طولانی

در محیط های پر خطر از قبیل زندان بودن.1

علل

عفونت هپاتیت C توسط ویروس هپاتیت C ایجاد می شود. زمانی که خون آلوده به ویروس وارد جریان خون یک فرد غیر عفونی شود عفونت گسترش می یابد. در سطح جهانی، HCV در چندین فرم متمایز وجود دارد که به عنوان ژنوتیپ شناخته می شود.

شایع ترین نوع ژنوتیپ HCV در آمریکای شمالی و اروپا نوع 1 است. نوع 2 همچنین در ایالات متحده و اروپا رخ می دهد، اما کمتر از نوع معمولی است. هر دو نوع 1 و نوع 2 نیز در سراسر جهان گسترش یافته اند، هرچند دیگر ژنوتیپ ها اکثریت عفونت را در خاورمیانه، آسیا و آفریقا ایجاد می کنند.3

تشخیص بیماری

اطمینان از ابتلا به هپاتیت C نیازمند دو مرحله آزمایش است: مرحله اول آزمایش « آنتی بادی HCV » است که در این مرحله، ۲۵ درصد کسانی که نتیجه آزمایش آنها مثبت بوده است،‌ در شش ماه اول ابتلا به بیماری، ویروس به مرور از بدنشان پاک می‌شود و خودبخود بهبود می‌یابند. اما باقی افراد پس از مثبت بودن تست هپاتیت C وارد مرحله آزمایش «PCR» (ویروس شناسی) می‌شوند که در صورت مثبت بودن تست تحت درمان با دارو قرار می گیرند.3

درمان و دارو هپاتیت سی

بعد از بروز علائم هپاتیت C و مراجعه به پزشک، اگر تشخیص داده شود که فرد به این ویروس مبتلا شده یکی از روش های زیر بسته به شدت و مرحله بیماری مورد استفاده قرار می دهند:

داروهای ضد ویروسی

عفونت هپاتیت C با داروهای ضد ویروسی می توان از بدن پاک کرد. هدف درمان این است که ویروس هپاتیت C در بدن شما حداقل 12 هفته پس از اتمام درمان، تشخیص داده نشود. اخیرا پژوهشگران پیشرفت قابل توجهی در درمان هپاتیت C با استفاده از داروهای جدید ضد ویروسی پیدا کرده اند. به عنوان نتیجه، افراد نتایج بهتر، عوارض جانبی کمتر و زمان درمان کمتر را تجربه می کنند.

انتخاب داروها و طول درمان بستگی به ژنوتیپ هپاتیت C، وجود آسیب های موجود کبد، سایر شرایط پزشکی و درمان های قبلی دارد. با توجه به سرعت تحقیق، توصیه های مربوط به داروها و رژیم های درمان به سرعت در حال تغییر است؛ بنابراین بهترین است که در مورد گزینه های درمان خود را با یک متخصص صحبت کنید.

پیوند کبد

اگر عوارض جدی را از عفونت مزمن هپاتیت C ایجاد کرده باشید، پیوند کبدی ممکن است یک گزینه باشد. در طی پیوند کبد، جراح کبد آسیب دیده را برداشته و آن را با یک کبد سالم جایگزین می کند.

در اکثر موارد پیوند کبدی به تنهایی هپاتیت C را درمان نمی کند. احتمال دارد که این عفونت مجددا بازگشت یابد و درمان با داروهای ضد ویروسی برای جلوگیری از آسیب به کبد پیوند داده شده ادامه می یابد. مطالعات متعدد نشان داده است که رژیم های جدید ضد ویروسی مستقیم مستقیم در درمان پس از پیوند هپاتیت C موثر هستند.

واکسیناسیون

اگر چه واکسن برای هپاتیت C وجود ندارد، پزشک شما احتمالا توصیه می کند که واکسن ها را در برابر ویروس های هپاتیت A و B دریافت کنید. اینها ویروس های جداگانه هستند که همچنین می توانند آسیب کبدی را ایجاد کرده و دوره هپاتیت مزمن C را پیچیده تر کنند.2

راه های پیشگیری از هپاتیت C چیست؟

هپاتیت C واکسن ندارد اما می توان با اقداماتی از ابتلا به آن پیشگیری نمود:

عدم استفاده از سوزن تزریقی مشترک

استفاده از دستکش پلاستیکی جهت پرسـنل شاغل در مراکز بهداشتی-درمانی

اطمینان از تمیز بودن وسـایل در صورت تاتوکردن یــا خــالکوبی، درمان بـا طـب سوزنی

پرهیز از بی بند و باری جنسی

استفاده از لوازم شخصی خصوصا در آرایشگاهها می تواند در جلوگیری از هپاتیت C موثر باشد.3

پینوشتها
1.www.darmankade.com
2.www.mom.ir
3.www.gums.ac.ir