شبح آسمان ( جنگنده اف-۴ فانتوم ) (6)

انواع فانتوم

تاکنون 16 نوع فانتوم ساخته شده است:
1- نوع اولیه: F-4A به تعداد 47 فروند با احتساب مدل F4H-1F
2- F-4B جنگنده ی اصلی نیروی دریایی ایالات متحده در دهه ی 1960 و 1970 به تعداد 649 فروند.
3- RF-4B : نوع شناسایی گر مدل B ؛ دارای دستگاههای حساس و جاسوسی به تعداد 46 فروند.
4- F-4C : مدل ساخته شده برای نیروی هوایی ایالات متحده به تعداد 583 فروند.
5- RF-4C : نوع شناسایی مدل C ؛ دارای دستگاههای حساس جهت اکتشاف وضعیت نیروهای زمینی دشمن به تعداد 505 فروند.
6- F-4D : نمونه ی اصلاح شده و پیشرفته تر مدل C به تعداد 825 فروند.
7- F-4E : جنگنده ای برای حفظ برتری هوایی و حفظ پشتیبانی نزدیک به تعداد 1370 فروند.
8- F-4EJ : مدل ساخته شده برای نیروی هوایی ژاپن مجهز به موشکهای AAM-2 (ساخت Mitsubishi) به تعداد 14 فروند.
9- RF-4E : نوع بسیار پیشرفته تر مدل RF-4C به تعداد 149 فروند.
10- F-4F : جنگنده ی سفارشی برای نیروی هوایی آلمان غربی به تعداد 175 فروند.
11- F-4G : نوع بسیار پیشرفته تری از F-4B برای نیروی دریایی ایالات متحده؛ مجهز به دستگاههای اخلال گر رادار دشمن و موشکهای HARM (موشکی که امواج رادار دشمن را دریافت کرده و با استفاده از آن، رادار دشمن را نابود می سازد) به تعداد 116 فروند.
12- RF-4CCV : نوع جاسوسی فانتوم جهت سازمان ناسا به تعداد نامعلوم.
13- F-4J : نوع بازهم پیشرفته تر مدل B جهت نیروی دریایی به تعداد 522 فروند.
14- F-4K : نوعی از مدل B مجهز به موتورهای رولزرویس ساخت انگلیس جهت نیروی دریایی انگلستان به تعداد 52 فروند.
15- F-4M : مدلی دیگر و بهتر شده ی مدل K برای انگلستان به تعداد 118 فروند.
16- F-4S : طرح تغییر داده شده ی مدل J برای نیروی دریایی. مجهز به سیستم Fly by Wire به تعداد 248 فروند.

مشخصه‌های کلی اف-۴ فانتوم

نوع هواپیما : هواپیمای رهگیر، جنگنده-بمب‌افکن، چندمنظوره کشور سازنده : ایالات متحده شرکت سازنده : مک دانل داگلاس تاریخ نخستین پرواز ۲۷ می ۱۹۵۸
تاریخ رونمایی : ۳۰ دسامبر ۱۹۶۰
وضعیت کنونی : ۶۳۱ فروند فعال در کشورهای غیر از ایالات متحده، همچنین به عنوان درون در آمریکا فعال است
بکارگیرنده ها: نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا، نیروی دریایی ایالات متحده، گارد ساحلی ایالات متحده آمریکا، نیروی هوایی ایران، اسرائیل، اسپانیا، یونان, ترکیه، انگلستان، آلمان،کره جنوبی، ژاپن، استرالیا، مصر.
آغاز ساخت: ۱۹۵۸-۱۹۸۱
تعداد ساخته‌شده: ۵۱۹۵ فروند
بهای هر فروند: ۲/۴ ملیون دلار ایالات متحده مدل اف-۴‌ای

ديگر مشخصات

خدمه: ۲
طول: ۶۳ فیت ۰ اینچ (۱۹٫۲ متر)
پهنای بال: ۳۸ فیت ۴٫۵ اینچ (۱۱٫۷ متر)
ارتفاع: ۱۶ فیت ۶ اینچ (۵٫۰ متر)
بال: مساحت ۵۳۰٫۰ فیت مربع (۴۹٫۲ مترمربع)
ماهیواره: NACA ۰۰۰۶٫۴-۶۴ root, NACA ۰۰۰۳-۶۴ tip
وزن خالی: ۳۰٬۳۲۸ پوند (۱۳٬۷۵۷ کیلو)
وزن بارگیری: ۴۱٬۵۰۰ پوند (۱۸٬۸۲۵ کیلو)
بیشینه وزن برخاست: ۶۱٬۷۹۵ پوند (۲۸٬۰۳۰ کیلو)
پیشرانه: ۲× J79-GE17A توربوفن اکسیال کمپرسور, ۱۷٬۸۴۵ پوند نیرو (۷۹٫۴ کیلونیوتن) هرکدام
نسبت کشیدن بلند کردن از صفر ۰٫۰۲۲۴
مساحت کشش: ۱۱٫۸۷ ft² (۱٫۱۰ m²)
نسبت بعد بال: ۲٫۷۷
ظرفیت سوخت ۱٬۹۹۴ گالن، با سه مخزن سوخت، ۳۳۳۵ گالون.
حداکثر وزن برخواست: ۳۶٬۸۳۱ پوند

عملکرد

سرعت بیشینه: ماخ ۲٫۲۳ (۱٬۴۷۲ مایل بر ساعت, ۲٬۳۷۰ کیلومتر بر ساعت) در ۴۰۰۰۰ فیتی
سرعت پیمایش: ۵۰۶ گره (۵۸۵ مایل بر ساعت، ۹۴۰ کیلومتر بر ساعت)
شعاع عملیاتی: ۳۶۷ ۳۶۷ ناتیکال مایل (۴۲۲ مایل، ۶۸۰ کیلومتر)
برد ترابری: ۱٬۴۰۳ ناتیکال مایل (۱٬۶۱۵ مایل, ۲٬۶۰۰ کیلومتر) با سه مخزن سوخت اضافی
سقف پروازی: ۶۰٬۰۰۰ فیت (۱۸٬۳۰۰ متر)
نرخ اوج‌گیری: ۴۱٬۳۰۰ فیت بر دقیقه (۲۱۰ متر بر ثانیه)
بارگیری بال: ۷۸ پوند بر فیت مربع (۳۸۳ کیلو بر مترمربع)
نسبت بلندکردن به کشیدن: ۸٫۵۸
نسبت نیرو به وزن: ۰٫۸۶ با وزن پر
مسافت برخواست: ۴٬۴۹۰ ft (۱٬۳۷۰ m) at ۵۳٬۸۱۴ lb (۲۴٬۴۱۰ kg)
مسافت فرود: ۳٬۶۸۰ ft (۱٬۱۲۰ m) at ۳۶٬۸۳۱ lb (۱۶٬۷۰۶ kg)

جنگ‌افزار

تا ۱۸۶۵۰ پوند (۸۴۸۰ کیلو) مهمات در ۹ جایگاه خارجی، شامل بمبهای چندمنظوره، بمبهای خوشه‌ای، بمبهای هدایت لیزری و تی‌وی، پاد راکت، موشکهای هوا به زمین، مهمات ضد باندفرودگاه، موشک ضد کشتی، پادهای هدف‌گیری، پدهای شناسایی، تسلیحات هسته‌ای. پادهای حمل و مخزن سوخت هم قابل به‌کارگیری است

نکات تکمیلی

بیشتر مدلهای فانتوم در کشورمان E و تعداد کمی (حدود 20 فروند) نیز از مدل D هستند.
15 فروند RF-4E تا زمان وقوع انقلاب 1357 به ایران تحویل شده بود. بسیاری از آنان در جریان جنگ از بین رفتند و به اعتقاد کارشناسان نظامی مجله Aviation Week تنها یک یا دو فروند از آنها قادر به پرواز می باشند.
بیش از 30 فروند فانتوم خریداری شده کشورمان، پس از انقلاب هیچگاه تحویل نشدند.
آمار دقیقی از میزان فانتوم های ساقط شده در جنگ از سوی مسئولان مربوطه ارائه نشده است اما کارشناسان مجله Aviation Week به تعداد حدود 70 فروند اشاره دارند.
بنا به گفته ی یکی از خلبانان پایگاه نوژه ی همدان، در سال 1367 و در زمان اجرای آتش بس، تنها 12 فروند فانتوم (در کل کشور) قادر به پرواز بودند و این در حالی بود که رژیم صدام در آن روزها با بهره گیری از پشتیبانی بی دریغ دولتهای روسیه، فرانسه و چین، 714 فروند جنگنده ی آماده ی پرواز داشت. (از قبیل: ميگهای 21، 23، 25، 27 و 29 ؛ سوخوی20، 22، 24 و 25 ؛ توپالف16 و 22 ؛ آواکس ایلیوشین76 و F-7 ساخت چین)
رادار قدیمی هواپیماهای فانتوم در بسیار از کشورها جایگزین شده است. در آلمان رادار اف18 و در اسرائیل نیز رادار ساخت صنایع الکترونیک البیت به جای رادار قدیمی و پرهزینه ی APQ-120 نشسته است. ترکیه نیز حدود 50 فروند هواپیمای فانتوم خود را توسط صنایع هوافضای اسرائیل به روز کرده و بسیاری از ادوات آنالوگ کابین F-4E هایش توسط اسرائیل با نمونه های دیجیتال اسرائیلی، تعویض نموده است.

تصویری استثنایی از کابین F-4E ارتقا یافته با پردازشگر پنتیوم و

سنسورهای ساخت صاایران - سیستم آلتیمتر اصلاح شده و . . .
رادار اسرائیلی فانتوم (بنا به ادعای سایت مربوطه) دو برابر رادار اصلی، برد دارد.
بسیاری از کشورهای کاربر فانتوم (F4) و تایگر (F5)، هواپیماهای F-15 و F-16 را جانشين کرده اند. نیروی هوایی ترکیه در قالب قراردادی، دهها فروند از F-16C/D را در داخل ترکیه مونتاژ می کند. اردن نیز به جای F-5A/B خریداری شده از ایران (قبل از انقلاب)، هواپیماهای F-16C/D را خریداری کرده است.
اسرائیل نیز پس از درگیری های سالهای 1980 تا 1983 با لبنان، سوریه و حمله به تاسیسات ساخت بمب اتمی عراق (عملیات Opera با استفاده از جنگنده های اف15 و اف16) نقش برتری هوایی فانتوم را به اف15 (که در اسرئیل به آنها باز2000 گفته می شود) سپرده است. اف15 های اسرائیلی تاکنون دهها فروند از میگهای 21 ، 23 و 25 سوری را به راحتی و بدون حتي یک مورد تلفات، سرنگون کرده اند.
کشور ما نیز در زمان قبل از انقلاب، سفارش 300 فروند F-16A/B را به ایالات متحده داده بود. قرار بود 140 فروند F-16A به صورت آماده و 160 فروند F-16B در صنایع هسای اصفهان (هواپیماسازی ایران) مونتاژ شوند. تا سال 1357 تنها 2 فروند F-16A به ایران جهت پروازهای آزمایشی تحویل شدند و مابقی آنها پس از لغو قرارداد توسط دولت موقت، به نیروی هوایی اسرائیل فروخته شدند. (وجود دو فروند اف-۱۶ در ایران، مورد تردید برخی کارشناسان قرار دارد)
منابع تحقیق :
Fa.wikipedia.org
www.fas.org
military.blogfa.com
www.air.blogfa.com
منبع: انجمن هوافضا www.air-mag.blogsky.com
/ن