سبب‌شناسي تاخير رشد کودک
نويسنده:دکتر محمداسماعيل مطلق
تاخير رشد يک علامت است؛ نه يک تشخيص. عوامل ايجادکننده اين علامت عبارتند از: اختلال در ارگان‌ها، روش تغذيه‌اي و عوامل اجتماعي رواني. تاخير رشد در سال اول و بيشتر در 6 ماه دوم زندگي اتفاق مي‌افتد.
تغذيه انحصاري با شير مادر در 6 ماه اول عمر براي شيرخواران ضروري است. سپس غذاهاي کمکي از شروع 7 ماهگي به تدريج آغاز مي‌شود و بنابراين تاخير در رشد همراه با تغذيه انحصاري با شيرمادر ديده نمي‌شود؛ مگر در موارد بسيار نادري که شيرخوار تا سن 9 ماهگي به غير از شيرمادر غذاي ديگري نخورده باشد.
واژه تاخير در رشد در سطح وسيعي استفاده شده است تا تمام شيرخواراني که درجه‌‌هايي از اختلال رشد را دارند شامل شود. به عبارت ديگر اين يک طبقه‌بندي سندرميک (نشانگاني) است تا شيرخواراني را که از لحاظ وزني، قدي يا هر دو به‌طور طبيعي رشد نمي‌کنند مشخص کند.
به‌طور کلي تاخير در رشد در آنها که شيرمادر مي‌خورند نادر است و ميزان بروز آن معلوم نيست. در ضمن بايد بررسي کرد که وزن‌گيري شيرخوار آهسته است يا درست وزن نمي‌گيرد بنابراين شرح کاملي شامل جزييات شيردهي، معاينه فيزيکي، معاينه پستان مادر، مشاهده شيردهي و آزمايش‌هاي مناسب لازم است.
شيرخواري که درست ولي آهسته وزن مي‌گيرد داراي اين خصوصيات است: مکرر مي‌خورد و مکيدن او خوب است، پستان‌هاي مادر قبل از شيردهي پر است و او مي‌تواند رگ کردن پستان‌اش را در خلال شير دادن احساس کند، شيرخوار حداقل 6 کهنه خيس در روز دارد و ادرار او بي‌رنگ و رقيق و مدفوع‌اش شل و دانه‌دانه است. با اينکه خيلي کم وزن مي‌گيرد، ولي هشيار و بشاش بوده و تکامل او در حد طبيعي و مناسب است. آهسته ولي پيوسته وزن مي‌گيرد.
برعکس، شيرخواري که دچار تاخير در رشد واقعي است، معمولا بي‌توجه بوده يا ضعيف گريه مي‌کند و تونيسيته عضلاني خوبي ندارد، تورگور پوستي او طبيعي نيست. تعداد کهنه‌هاي تر کم است و هيچ‌گاه خيس نيست. بوي ادرار او تند است. دفعات مدفوع کم و مقدار آن ناچيز است. شير دادن به او طبق ساعت و هميشه کمتر از 8 بار در روز است و مادر رفلکس جهش شير را به خوبي احساس نمي‌کند.
وزن‌گيري آهسته ممکن است فاميلي يا ژنتيکي باشد (والدين کوچک) ولي هميشه بايد مطمئن شد که تغذيه با شيرمادر مطلوب است. بايد به دريافت چربي کافي شير توسط شيرخوار توجه داشت چون غالبا به مادران گفته شده است که براي توليد شير کافي شيرخوار را از يک پستان به پستان ديگر بگذارند. اگر قبل از اينکه تغذيه از يک پستان تمام شود مادر شيرخوار را جدا کرده و به پستان ديگر بگذارد اين کار مانع آزادسازي شير پرچرب پسين مي‌شود. بايد به مادر توصيه کرد که اجازه دهد شيرخوار در هر وعده ابتدا يک پستان را تخليه کند و اگر ميل به شير خوردن داشت به پستان ديگر گذاشته شود.
منبع:www.salamat.com
تغذيه انحصاري با شير مادر در 6 ماه اول عمر براي شيرخواران ضروري است. سپس غذاهاي کمکي از شروع 7 ماهگي به تدريج آغاز مي‌شود و بنابراين تاخير در رشد همراه با تغذيه انحصاري با شيرمادر ديده نمي‌شود؛ مگر در موارد بسيار نادري که شيرخوار تا سن 9 ماهگي به غير از شيرمادر غذاي ديگري نخورده باشد.
واژه تاخير در رشد در سطح وسيعي استفاده شده است تا تمام شيرخواراني که درجه‌‌هايي از اختلال رشد را دارند شامل شود. به عبارت ديگر اين يک طبقه‌بندي سندرميک (نشانگاني) است تا شيرخواراني را که از لحاظ وزني، قدي يا هر دو به‌طور طبيعي رشد نمي‌کنند مشخص کند.
به‌طور کلي تاخير در رشد در آنها که شيرمادر مي‌خورند نادر است و ميزان بروز آن معلوم نيست. در ضمن بايد بررسي کرد که وزن‌گيري شيرخوار آهسته است يا درست وزن نمي‌گيرد بنابراين شرح کاملي شامل جزييات شيردهي، معاينه فيزيکي، معاينه پستان مادر، مشاهده شيردهي و آزمايش‌هاي مناسب لازم است.
شيرخواري که درست ولي آهسته وزن مي‌گيرد داراي اين خصوصيات است: مکرر مي‌خورد و مکيدن او خوب است، پستان‌هاي مادر قبل از شيردهي پر است و او مي‌تواند رگ کردن پستان‌اش را در خلال شير دادن احساس کند، شيرخوار حداقل 6 کهنه خيس در روز دارد و ادرار او بي‌رنگ و رقيق و مدفوع‌اش شل و دانه‌دانه است. با اينکه خيلي کم وزن مي‌گيرد، ولي هشيار و بشاش بوده و تکامل او در حد طبيعي و مناسب است. آهسته ولي پيوسته وزن مي‌گيرد.
برعکس، شيرخواري که دچار تاخير در رشد واقعي است، معمولا بي‌توجه بوده يا ضعيف گريه مي‌کند و تونيسيته عضلاني خوبي ندارد، تورگور پوستي او طبيعي نيست. تعداد کهنه‌هاي تر کم است و هيچ‌گاه خيس نيست. بوي ادرار او تند است. دفعات مدفوع کم و مقدار آن ناچيز است. شير دادن به او طبق ساعت و هميشه کمتر از 8 بار در روز است و مادر رفلکس جهش شير را به خوبي احساس نمي‌کند.
وزن‌گيري آهسته ممکن است فاميلي يا ژنتيکي باشد (والدين کوچک) ولي هميشه بايد مطمئن شد که تغذيه با شيرمادر مطلوب است. بايد به دريافت چربي کافي شير توسط شيرخوار توجه داشت چون غالبا به مادران گفته شده است که براي توليد شير کافي شيرخوار را از يک پستان به پستان ديگر بگذارند. اگر قبل از اينکه تغذيه از يک پستان تمام شود مادر شيرخوار را جدا کرده و به پستان ديگر بگذارد اين کار مانع آزادسازي شير پرچرب پسين مي‌شود. بايد به مادر توصيه کرد که اجازه دهد شيرخوار در هر وعده ابتدا يک پستان را تخليه کند و اگر ميل به شير خوردن داشت به پستان ديگر گذاشته شود.
منبع:www.salamat.com
