تمدن هاي گُم شده
نويسنده:دکترعطاءا...جعفرآبادي(فرهي منش)
اسطوره هاي اقوام و ملل در سراسر جهان از روزگاري در گذشته سياره ما سخن مي گويند که طي آن، پهنه هاي وسيعي از خشکي ها، همراه با تمدن هاي بزرگي که در آنها شکوفا بودند، در کام سيلاب هاي مهيب فرورفتند و از صحنه گيتي محو شدند. مردمان اين تمدن هاي پيشرفته که اکنون ديگر نام و نشاني از آنها باقي نيست چه کساني بودند، در کجا زندگي مي کردند و زندگي آنان چگونه بود؟ بر سر شهرها و مناطق سکونت ايشان چه آمد و بازماندگانشان چه سرنوشتي يافتند؟ اين مقاله به بررسي اين موضوع جذاب مي پردازد
"گراهام هنکاک" در اثر خود با عنوان "دنياي پنهان؛ خاستگاه هاي اسرارآميز تمدن" به بررسي اسرار اين پرسش ها مي پردازد. او در اين کتاب مسيري را که در آثار قبلي خويش("اثر انگشت خدايان" و"آينه ملکوت") آغاز و پي گيري کرده بود، شرح و بسط مي دهد و مجموعه اي از شواهد و مدارک مرتبط با اسطوره شناسي مقايسه اي، آيين هاي اعتقادي، ساختارهاي سنگي غول پيکر زير دريايي و نقشه هاي باستاني را بررسي مي کند. هنکاک با استناد به اين شواهد، کاملا محتمل مي داند که در روزگاري فراتر از زمان پيدايش کهن ترين تمدن هاي شناخته شده بشري،جوامعي بسيارپيشرفته ازنظر دانش وفناوري برسياره ما مي زيسته اند، جوامعي که اکنون حافظه رسمي تاريخ چيزي از آنها به ياد نمي آورد. وي که به عنوان يک دريانورد، مناطق مختلفي از درياها و اقيانوس هاي جهان را بازديد کرده است، با درک عميقي که از علوم گوناگون نظير معماري، دانش سازه ها، نجوم و جغرافيا دارد، احتمال مي دهد که اين تمدن هاي مفقود، در زماني پيش از عصر يخبندان و در طي آن تداوم داشته اند و سپس توسط سيل سترگي که مناطق مختلف سراسر گيتي را در برگرفت، نابود شدند.
اسطوره هاي کهن از سراسر جهان درباره سيل مرگباري سخن مي گويند که روزگاري مناطق مسکوني زمين را به کام خود کشيد و همه چيز را نابود کرد. بسياري از اين داستان ها به وضوح به تمدن پيشرفته اي اشاره مي کنند که به واسطه برانگيختن خشم خدايان، دچار اين بلاي آسمان گرديد و از صحنه گيتي محو شد. طبق اين اسطوره ها، بازماندگان فاجعه ي مذکور انسان هايي تنها بودند، که با دست هاي خالي همه چيز را از نو آغاز کردند.
از يک قرن پيش عمده نظرات بر اين بوده است که اين اسطوره ها يا به کل محصول تخيلات سازندگان خود بوده اند يا حاصل بزرگ نمايي و شاخ و برگ دادن به حوادثي چون طغيان هاي محدود رودخانه اي و امواج کشندي ساحلي.
هنکاک در کتاب"دنياي پنهان" وقايع احتمالي17 هزار سال گذشته تاکنون را از نظر زمين شناسي و اقليم شناسي مورد بررسي قرار مي دهد تا شواهدي در ارتباط با وقوع سيل هاي فاجعه بار باستاني ارائه دهد. پژوهش هاي او، روي نقشه هاي تهيه شده توسط دکتر"گان ميلن" از دانشگاه دورهام انگلستان تمرکز يافته اند. دکتر ميلن در اين نقشه ها مناطقي از زمين را که طي17 هزار سال پيش به دنبال بالا آمدن سطح درياها به زير آب فرورفتند، نشان داده است. اين مناطق که اغلب در سواحل قرار داشتند، طي سه مرحله وقوع امواج فاجعه بار و سيل آسا در زير آب ها غرق شدند و مساحتي حدود25 ميليون کيلومتر مربع را که معادل5 درصد از سطح خشکي هاي زمين بود، در بر مي گرفتند. مناطق مفقود، بهترين زيستگاه هاي آن روزگار به شمار مي رفتند. گرچه اين نقشه ها نمي توانند صد در صد دقيق باشند، ولي به اعتقاد هنکاک، براي پشتيباني از نظريه وي کفايت مي کنند.
يافتن الگوي دقيق رفتار اقيانوس ها در بحبوحه دوره ذوب يخ ها که در پايان آخرين عصر يخبندان( حدود14 تا7 هزار سال پيش) روي داد، کار دشواري است و متخصصان درباره زمان سنجي، تعيين توالي وقايع، نتايج حوادث و حتي واژگان تخصصي مورد استفاده در اين باره اتفاق نظر ندارند. هنکاک در کتاب خود، اصطلاح"آخرين عصر يخبندان"(LIA) را براي ناميدن فاصله زماني 125 تا17 هزار سال پيش و اصطلاح"آخرين بيشينه يخچالي"(LGM) را در اشاره به دوره حد فاصل22 تا17 هزار سال پيش که لايه هاي يخ به حداکثر ميزان خود رسيدند، به کار برده است. در اين دوره، بخش اعظم خشکي هاي اروپا و آمريکاي شمالي در زير لايه هاي ستبري از يخ به ضخامت چندين کيلومتر مدفون بود. حجم آب هايي که در قالب اين لايه هاي يخي محبوس شده بود،آن قدر زياد بود که سطح درياهاواقيانوس هاي زمين در آن هنگام115 تا120 متر پايين تر از سطح کنوني آب هاي آزاد جهان قرار مي گرفت. پيش از وقوع سيل بزرگ، بسياري از مناطق مسکوني امروز جزو مناطق غير قابل سکونت محسوب مي شدند و بالعکس.
هفده هزار سال پيش در زمان وقوع آخرين بيشينه يخچالي، هزاران ميليارد تن يخ انباشته بر توده هاي قاره اي اروپا و آمريکاي شمالي نيروي عظيمي را بر پوسته زمين وارد مي آورند و در عين حال، تهي شدن اقيانوس ها از اين ميزان آب باعث شده بود تا بستر اقيانوس ها بار کمتري را متحمل شود.
در مقابل، اسطوره ها چيز ديگري مي گويند."سزار اميلياني " استاد فقيد علوم زمين شناختي دانشگاه ميامي، و"جان شاو"، استاد علوم زمين از دانشگاه آلبرتا نيز با وقوع سيل هاي مهيب و افزايش ناگهاني سطح درياها در پايان عصر يخبندان موافقند. هنکاک براي پايه ريزي نظريه تلفيقي خود، از آراي اين دو زمين شناس سود جسته است. به اعتقاد او، وقايعي نظير ذوب شدن لايه هاي متراکم يخ، به همراه افتادن سيل هاي بنيان کن و زمين لرزه هاي دهشتبار متعاقب آن که در آن دوران روي داده اند، از نظر شدت حوادث به هيچ وجه قابل مقايسه با نمونه هاي کنوني آنها نيستند و در تصور نمي گنجند. براي مثال، در منطقه کانادا حجم عظيمي از آب هاي حاصل از ذوب يخ، سد يخچالي غول پيکري را که مانع جريان يافتن آن بود درنورديد و با دبي در حدود10 ميليون متر مکعب بر ثانيه، به خليج هادسن، اقيانوس منجمد شمالي و خليج مکزيک تخليه شد. براي مقايسه، مي توان در نظر گرفت که اگر درياچه بزرگ اونتاريو با چنين سرعتي تخليه شود، ظرف چهار روز تمامي آب خود را از دست خواهد داد. تحقيقاتي که از دهه1970 به بعد انجام گرفت، نشان مي دهد که در آن دوران زمين سه بار دستخوش اَبَر سيل هاي عظيم جهاني شده است. اين سيل ها به ترتيب در15 تا14 هزار سال قبل، 12 تا 11 هزار سال قبل و 8 تا 7 هزار سال قبل روي داده اند. شرحي که افلاطون در اثر خود با عنوان"تيمائوس و کريتياس" درباره نابودي"آتلانتيس" بر اثر وقوع زلزله ها و سيل مي دهد، مربوط به دومين سيل جهاني است.
همچنين اسطوره "تاميلي"مربوط به غرق شدن سرزمين افسانه اي "کوماري کندام"، با همين سيل مطابقت دارد. شواهد متقني وجود دارد که نشان مي دهد تقريبا نيمي از تمامي آب هاي حاصل از ذوب يخ ها، در پايان آخرين عصر يخبندان و در طي اين سه دوره زماني نسبتا کوتاه آزاد شده اند. اين گونه حوادث در آن روزگار تاثير بزرگي بر زيستگاه هاي بشر بر جاي نهادند که مي توان رد آن را در سنت ها و اسطوره هاي کهن جست وجو کرد.
در مقابل، آن چه که باستان شناسي نوين درباره تمدن بشري در اختيار ما قرار داده است، تنها داستان ناقصي است که بر اساس نظريات متناقض و متعدد حاصل از شواهد مادي اندک تعريف شده است. اين شواهد، از مناطق باستاني کشف شده فعلي که عمدتا در نواحي محدودي از خشکي ها پراکنده اند، به دست آمده اند. طبق اين داستان، انسان تکامل يافته کنوني حدود يکصد هزار سال پيش از وقوع نخستين سيل ها و وقايع فاجعه باري که هفده هزار سال قبل روي داد، بر روي زمين مي زيسته است. اين فاصله زماني، براي پيدايش و توسعه تمدن هاي بسيار پيشرفته کفايت مي کند و مدارک ناقص فعلي هيچ گاه نبود چنين تمدن هايي را به اثبات نمي رساند. در واقع، آن چه که سد و مانع درک حقايق است، شرح و تفسير نادرست مدارک به دست آمده در خشکي هاست.
يکي از بخش هاي اصلي کتاب"دنياي پنهان" به هندوستان، ساکنان باستاني و سنت هاي معنوي آن، به ويژه تمدن دره رود سند و وداها مي پردازد. از سال هاي دهه1890 ميلادي به بعد، دانشوران بر اين اعتقاد بوده اند که وداها را مهاجمان هند و اروپايي با آريائيان در حدود سال هاي1500 قبل از ميلاد سروده و تدوين کرده اند.
اين نظريه تقريبا به طور کامل مبتني بر يک نتيجه گيري نادرست از پيدا شدن چند دوجين اسکلت در دره باستاني رود سند بوده است. يکي ديگر از مباني نظريه مورد بحث "تهاجم آريائيان"، شباهتي است که ميان زبان سانسکريت(يعني زباني که وداها را به آن سروده اند) با زبان هاي باستاني و نوين اروپايي نظير لاتين، يوناني، انگليسي، نروژي و آلماني وجود دارد. با اين حال، طي يک دهه گذشته نظريه"تهاجم آريائيان" ترديد جدي وارد شده است. اولين بار ماکس مولر در سال1890 ، تاريخ1200 پيش از ميلاد را براي زمان تدوين وداها پيشنهاد داد؛ ولي اين تاريخ در مورد وداها يا دوره پيدايش آنها صدق نمي کند. اکنون بسياري از پژوهشگران پذيرفته اند که انشاي اين سروده ها به سال ها قبل از آن و آيين هاي گفتاري هندوان باز مي گردد، و ممکن است اين سروده ها زاده تمدن سندي-ساراسواتي باشند. اين پژوهشگران چنين استنتاج مي کنند که انتقال زبان نه از اروپا به هند، که در مسير عکس و از هندوستان به اروپا صورت گرفته است. با اين حال، شرحي درباره پديد آمدن وداها در خود آنها وجود دارد. اين شرح در داستان" مانو" که در فرهنگ ودا شخصيتي شبيه به نوح نبي دارد،آمده است. هنکاک پيوستگي هاي نزديکي ميان داستان مانو با داستان سومري"زيوسودرا"، نظريه باستاني "يوگا" درباره تخريب و نوزايش چرخه اي جهان ها و "هفت خردمند" که از جمله وظايف ايشان حفظ دانش موجود در وداهاست، ترسيم مي کند.
او مي گويد در نوشته هاي کهن هندوستان مي خوانيم که مانو و هفت مرد خردمند از جايي که در زمان وقوع يک سيل اقيانوسي دهشتبار با هيماليا فاصله داشت، به کوه هاي هيماليا پناه بردند. آنان از سرزمين قبلي خود نه تنها وداها، بلکه همه بذرهايي را که براي تاسيس مجدد سکونتگاه هاي مولد غذا ضرورت داشت، همراه آوردند. هنکاک با تحليل اسطوره ها و شواهد علمي مرتبط با پيدايش يخچال ها و وقوع سيل در ناحيه هيماليا، تصور مي کند خردمنداني که دست کم برخي از ابيات وداها را سروده اند، احتمالا حدود12 هزار سال پيش در اين منطقه مي زيستند و موفق شدند پايان متاخرترين"درياها" يا موارد وقوع يخبندان هاي ناگهاني و توضيح داده نشده جهاني را مشاهده کنند. اما اين تاريخ به هيچ وجه با زماني که دانشمندان طبق عادت به زمان سرودن"ريگ ودا" نسبت مي دهند، هم خواني ندارد.
هنکاک تصورات خود را فراتر مي برد و به بررسي دلايل ژرف تري درباره ريشه هاي تمدن مي پردازد. گرچه اکنون نظريات مربوط به نقش اقتصاد و ماديت در زندگي بشر، بردنياي غرب حاکم است؛ ولي هندوستان با فرهنگ معنوي زنده وفعال خود اين احتمال را برمي انگيزد که شايد مباني راستين تمدن صورت بسيار متفاوتي داشته اند و تمدن هاي بشري به جاي منشا گرفتن از امور اقتصادي، ريشه در جست وجو سلوکي دارند که هنوز هم زاهدان و مرتاضان هندوستان در نهايت دل سپردگي،به دنبال آن هستند. از آنجا که باستان شناسان سراسر جهان متفق اند که نوعي تداوم فرهنگي فاقد گسيختگي از مهرگار(شهر پيش از تاريخ واقع در بلوچستان در فاصله پانصد کيلومتري سواحل پاکستان) در 9 هزار سال قبل تا شهرهاي بزرگ تمدن سند- ساراسواتي در حدود 4500 سال پيش وجود دارد، گراهام هنکاک اين سوال را مطرح مي کند که آيا انتظار وجود علائمي از اخلاق يوگي در آنجا انتظار گزافي است؟ او در فصول بعد، به پي گيري رد اين علائم مي پردازد.
هنکاک و غواصان موسسه ملي اقيانوس نگاري هند همچنين به کاوش در يک بناي اسرارآميز نعل اسبي شکل پرداختند. اين بنا در عمق 32 متري و به فاصله 5 کيلومتري از پومپوهار در خليج بنگال قرار دارد. نقشه مناطق فرورفته در زير آب نشان مي دهد که بناي مذکور، حدود 11 هزار سال پيش غرق شده است. شايد فرونشستن زمين عامل عمق بيش از حد اين ساختار باشد؛ ولي بدون انجام تحقيقات بيشتر، منشأ، موقعيت و هدف از ساخت آن همچنان در پرده اسرار باقي خواهد ماند.
هنکاک در بخش بعدي مطالعات خود به بررسي جزيره مالت در درياي مديترانه مي پردازد که از ميان آثار باستاني فراوان آن مي توان به معابد هيپوژيوم، ژيگانتيجا، هاگارکيم، ومناجدرا اشاره کرد. برآوردهاي معمول، سن اين آثار را حدود 5600 تا 4500 سال قبل نشان مي دهند. تمامي معابد مالت از قطعات سنگي بزرگي که وزن هريک به حدود 15 تن يا بيشتر مي رسد، ساخته شده اند. عقيده بر اين است که آثار مالت، کهن ترين يادمان هاي سنگي خودايستا در جهان هستند. مناجدرا در واقع يک نيايشگاه خورشيدي است که در طراحي و ساخت آن ترتيبات دقيقي در ارتباط با جايگاه و موقعيت کواکب در اوقات مختلف سال لحاظ شده است. بناي سازه هايي با اين درجه از ابعاد و پيچيدگي، مستلزم سوابق قديمي و تجربيات سترگ قبلي بوده است. اغلب دانشمندان معتقدند که انسان کهن، نخستين بار در فاصله زماني 5200 تا7200 سال قبل قدم به اين خشکي گذاشته است. در آن هنگام، مالت جزيره اي منفک در ميان آب هاي درياي مديترانه بود. به اين ترتيب، بايد لزوما پذيرفت که پيدايش تدريجي فرهنگ و تمدن آنجا، از اين تاريخ به بعد آغاز شده است. ولي تاريخ يابي مذکور يک مشکل اساسي دارد و آن اين که هيچ مدرک باستان شناختي ملموسي در زمينه" تاريخ تمدن" مالت در خود اين جزيره کوچک موجود نيست، و هيچ شاهد و سندي درباره آغاز معماري مالتي و پيشرفته تدريجي آن تا رسيدن به يادمان هاي عجيب و پيشرفته بازمانده، در دست نمي باشد. ساختارهاي شگفت انگيزي که در جاي جاي اين جزيره پراکنده اند، همراه با معابد زيردريايي و مجموعه شيارهايي که توسط انسان در بستري از سنگ هاي آهکي سطح جزيره و زيرآب هاي ساحلي آن حفر شده اند( آثار موسوم به جاي چرخ گاري)، همگي يک پرسش اسرارآميز را به ذهن متبادر مي کند وآن اين که چه کساني و در چه زماني اين آثار عجيب را خلق کرده اند؟
اکنون مي دانيم که بطلميوس نقشه هاي خود را از کارهاي "مارينوس طيري" اهل فينيقيه اقتباس کرده است که او هم به نوبه خود، به کارهاي نقشه برداران و مساحان قديمي تر رجوع کرده بود. هنکاک به رواج هنر ترسيم نقشه در دنياي باستان اشاره مي کند و خاطرنشان مي سازد که در طي هزاره هاي منتهي به عصر بطلميوس، اين دانش به جاي پيشرفت در جهت رفع هرچه بيشتر نقايص احتمالي، با تجمع و انباشت روزافزون خطاهايي که دست به دست و به دنبال هر بار نسخه برداري از کارهاي قبلي روي مي داده اند، مواجه بوده و روي در پسرفت و افول داشته است. شکي نيست که قابليت هاي فني کنوني که ما را در ترسيم نقشه مناطق فرورفته در زير آب ياري کرده اند، اهميت فراواني در گشوده شدن گره هاي تحقيقاتي دارند. براي مثال، اکنون مي دانيم که نقشه "رينال" که در سال 1510 ميلادي ترسيم شده است، ساحل غربي هندوستان را بدان گونه که در 15 هزار سال پيش بود، نشان مي دهد و در آن جزايري را مي توان مشاهده کرد که حدود 11500 سال پيش به زير آب فرورفتند.
هنکاک اين پرسش را مطرح مي کند که آيا ممکن است اينها خاطراتي از بناهايي عظيم با برج ها و برجک هاي بلند بوده باشند که در نهايت زيبايي بنا شده بودند؟- بناهايي که روزگاري سر بر آسمان مي سائيدند ولي اکنون در قعر دريا جاي گرفته اند.
سبک سفرنامه گونه و روايتي هنکاک در "دنياي پنهان"، به او امکان داده است تا به گونه اي دوستانه و در سطحي انساني با خواننده کتاب ارتباط برقرار کند و با وي موانع فراواني را که در کار خود با آنها روبه روست، در ميان بگذارد- موانعي نظير بوروکراسي و فقدان مراجع مرتبط با باستان شناسي زيردريايي و يادمان هاي در زير آب.
هنکاک مثال هاي زيادي از يافته هاي حاصل از جريان رايج دانش و حقايق مهم و مستدل آورده است که نتيجه گيري هاي غلطي از آنها شده است. او اسطوره شناسي، مذهب، فلسفه روحاني، نجوم، باستان شناسي، زمين شناسي و فيزيک را براي دستيابي به حقيقت و پي ريزي نظريات خود درباره بخش مفقود تمدن بشري به کار گرفته و به هم پيوسته است. اکنون با پيدا شدن آثار متعدد بازمانده از تمدن هاي بسيار کهن و کاملا ناشناخته در بستر درياهاي سراسر جهان از جمله در سواحل باهاما، کوبا، شمال اروپا، درياي سياه و...، جريان اصلي باستان شناسي چاره اي جز جدي تر تلقي کردن نظريات پژوهشگراني نظير هنکاک ندارد؛ و اين آغازي است بر کاوش در قلمرو آن سوي دانش، به اميد باز يافتن حافظه اي که هزاران سال پيش با جريان هاي عظيم سيل شسته و پاک شد.
/ج
"گراهام هنکاک" در اثر خود با عنوان "دنياي پنهان؛ خاستگاه هاي اسرارآميز تمدن" به بررسي اسرار اين پرسش ها مي پردازد. او در اين کتاب مسيري را که در آثار قبلي خويش("اثر انگشت خدايان" و"آينه ملکوت") آغاز و پي گيري کرده بود، شرح و بسط مي دهد و مجموعه اي از شواهد و مدارک مرتبط با اسطوره شناسي مقايسه اي، آيين هاي اعتقادي، ساختارهاي سنگي غول پيکر زير دريايي و نقشه هاي باستاني را بررسي مي کند. هنکاک با استناد به اين شواهد، کاملا محتمل مي داند که در روزگاري فراتر از زمان پيدايش کهن ترين تمدن هاي شناخته شده بشري،جوامعي بسيارپيشرفته ازنظر دانش وفناوري برسياره ما مي زيسته اند، جوامعي که اکنون حافظه رسمي تاريخ چيزي از آنها به ياد نمي آورد. وي که به عنوان يک دريانورد، مناطق مختلفي از درياها و اقيانوس هاي جهان را بازديد کرده است، با درک عميقي که از علوم گوناگون نظير معماري، دانش سازه ها، نجوم و جغرافيا دارد، احتمال مي دهد که اين تمدن هاي مفقود، در زماني پيش از عصر يخبندان و در طي آن تداوم داشته اند و سپس توسط سيل سترگي که مناطق مختلف سراسر گيتي را در برگرفت، نابود شدند.
از دانش و اسطوره
اسطوره هاي کهن از سراسر جهان درباره سيل مرگباري سخن مي گويند که روزگاري مناطق مسکوني زمين را به کام خود کشيد و همه چيز را نابود کرد. بسياري از اين داستان ها به وضوح به تمدن پيشرفته اي اشاره مي کنند که به واسطه برانگيختن خشم خدايان، دچار اين بلاي آسمان گرديد و از صحنه گيتي محو شد. طبق اين اسطوره ها، بازماندگان فاجعه ي مذکور انسان هايي تنها بودند، که با دست هاي خالي همه چيز را از نو آغاز کردند.
از يک قرن پيش عمده نظرات بر اين بوده است که اين اسطوره ها يا به کل محصول تخيلات سازندگان خود بوده اند يا حاصل بزرگ نمايي و شاخ و برگ دادن به حوادثي چون طغيان هاي محدود رودخانه اي و امواج کشندي ساحلي.
هنکاک در کتاب"دنياي پنهان" وقايع احتمالي17 هزار سال گذشته تاکنون را از نظر زمين شناسي و اقليم شناسي مورد بررسي قرار مي دهد تا شواهدي در ارتباط با وقوع سيل هاي فاجعه بار باستاني ارائه دهد. پژوهش هاي او، روي نقشه هاي تهيه شده توسط دکتر"گان ميلن" از دانشگاه دورهام انگلستان تمرکز يافته اند. دکتر ميلن در اين نقشه ها مناطقي از زمين را که طي17 هزار سال پيش به دنبال بالا آمدن سطح درياها به زير آب فرورفتند، نشان داده است. اين مناطق که اغلب در سواحل قرار داشتند، طي سه مرحله وقوع امواج فاجعه بار و سيل آسا در زير آب ها غرق شدند و مساحتي حدود25 ميليون کيلومتر مربع را که معادل5 درصد از سطح خشکي هاي زمين بود، در بر مي گرفتند. مناطق مفقود، بهترين زيستگاه هاي آن روزگار به شمار مي رفتند. گرچه اين نقشه ها نمي توانند صد در صد دقيق باشند، ولي به اعتقاد هنکاک، براي پشتيباني از نظريه وي کفايت مي کنند.
يافتن الگوي دقيق رفتار اقيانوس ها در بحبوحه دوره ذوب يخ ها که در پايان آخرين عصر يخبندان( حدود14 تا7 هزار سال پيش) روي داد، کار دشواري است و متخصصان درباره زمان سنجي، تعيين توالي وقايع، نتايج حوادث و حتي واژگان تخصصي مورد استفاده در اين باره اتفاق نظر ندارند. هنکاک در کتاب خود، اصطلاح"آخرين عصر يخبندان"(LIA) را براي ناميدن فاصله زماني 125 تا17 هزار سال پيش و اصطلاح"آخرين بيشينه يخچالي"(LGM) را در اشاره به دوره حد فاصل22 تا17 هزار سال پيش که لايه هاي يخ به حداکثر ميزان خود رسيدند، به کار برده است. در اين دوره، بخش اعظم خشکي هاي اروپا و آمريکاي شمالي در زير لايه هاي ستبري از يخ به ضخامت چندين کيلومتر مدفون بود. حجم آب هايي که در قالب اين لايه هاي يخي محبوس شده بود،آن قدر زياد بود که سطح درياهاواقيانوس هاي زمين در آن هنگام115 تا120 متر پايين تر از سطح کنوني آب هاي آزاد جهان قرار مي گرفت. پيش از وقوع سيل بزرگ، بسياري از مناطق مسکوني امروز جزو مناطق غير قابل سکونت محسوب مي شدند و بالعکس.
يکصد هزار سال فراموشي
هفده هزار سال پيش در زمان وقوع آخرين بيشينه يخچالي، هزاران ميليارد تن يخ انباشته بر توده هاي قاره اي اروپا و آمريکاي شمالي نيروي عظيمي را بر پوسته زمين وارد مي آورند و در عين حال، تهي شدن اقيانوس ها از اين ميزان آب باعث شده بود تا بستر اقيانوس ها بار کمتري را متحمل شود.
در مقابل، اسطوره ها چيز ديگري مي گويند."سزار اميلياني " استاد فقيد علوم زمين شناختي دانشگاه ميامي، و"جان شاو"، استاد علوم زمين از دانشگاه آلبرتا نيز با وقوع سيل هاي مهيب و افزايش ناگهاني سطح درياها در پايان عصر يخبندان موافقند. هنکاک براي پايه ريزي نظريه تلفيقي خود، از آراي اين دو زمين شناس سود جسته است. به اعتقاد او، وقايعي نظير ذوب شدن لايه هاي متراکم يخ، به همراه افتادن سيل هاي بنيان کن و زمين لرزه هاي دهشتبار متعاقب آن که در آن دوران روي داده اند، از نظر شدت حوادث به هيچ وجه قابل مقايسه با نمونه هاي کنوني آنها نيستند و در تصور نمي گنجند. براي مثال، در منطقه کانادا حجم عظيمي از آب هاي حاصل از ذوب يخ، سد يخچالي غول پيکري را که مانع جريان يافتن آن بود درنورديد و با دبي در حدود10 ميليون متر مکعب بر ثانيه، به خليج هادسن، اقيانوس منجمد شمالي و خليج مکزيک تخليه شد. براي مقايسه، مي توان در نظر گرفت که اگر درياچه بزرگ اونتاريو با چنين سرعتي تخليه شود، ظرف چهار روز تمامي آب خود را از دست خواهد داد. تحقيقاتي که از دهه1970 به بعد انجام گرفت، نشان مي دهد که در آن دوران زمين سه بار دستخوش اَبَر سيل هاي عظيم جهاني شده است. اين سيل ها به ترتيب در15 تا14 هزار سال قبل، 12 تا 11 هزار سال قبل و 8 تا 7 هزار سال قبل روي داده اند. شرحي که افلاطون در اثر خود با عنوان"تيمائوس و کريتياس" درباره نابودي"آتلانتيس" بر اثر وقوع زلزله ها و سيل مي دهد، مربوط به دومين سيل جهاني است.
همچنين اسطوره "تاميلي"مربوط به غرق شدن سرزمين افسانه اي "کوماري کندام"، با همين سيل مطابقت دارد. شواهد متقني وجود دارد که نشان مي دهد تقريبا نيمي از تمامي آب هاي حاصل از ذوب يخ ها، در پايان آخرين عصر يخبندان و در طي اين سه دوره زماني نسبتا کوتاه آزاد شده اند. اين گونه حوادث در آن روزگار تاثير بزرگي بر زيستگاه هاي بشر بر جاي نهادند که مي توان رد آن را در سنت ها و اسطوره هاي کهن جست وجو کرد.
در مقابل، آن چه که باستان شناسي نوين درباره تمدن بشري در اختيار ما قرار داده است، تنها داستان ناقصي است که بر اساس نظريات متناقض و متعدد حاصل از شواهد مادي اندک تعريف شده است. اين شواهد، از مناطق باستاني کشف شده فعلي که عمدتا در نواحي محدودي از خشکي ها پراکنده اند، به دست آمده اند. طبق اين داستان، انسان تکامل يافته کنوني حدود يکصد هزار سال پيش از وقوع نخستين سيل ها و وقايع فاجعه باري که هفده هزار سال قبل روي داد، بر روي زمين مي زيسته است. اين فاصله زماني، براي پيدايش و توسعه تمدن هاي بسيار پيشرفته کفايت مي کند و مدارک ناقص فعلي هيچ گاه نبود چنين تمدن هايي را به اثبات نمي رساند. در واقع، آن چه که سد و مانع درک حقايق است، شرح و تفسير نادرست مدارک به دست آمده در خشکي هاست.
يکي از بخش هاي اصلي کتاب"دنياي پنهان" به هندوستان، ساکنان باستاني و سنت هاي معنوي آن، به ويژه تمدن دره رود سند و وداها مي پردازد. از سال هاي دهه1890 ميلادي به بعد، دانشوران بر اين اعتقاد بوده اند که وداها را مهاجمان هند و اروپايي با آريائيان در حدود سال هاي1500 قبل از ميلاد سروده و تدوين کرده اند.
اين نظريه تقريبا به طور کامل مبتني بر يک نتيجه گيري نادرست از پيدا شدن چند دوجين اسکلت در دره باستاني رود سند بوده است. يکي ديگر از مباني نظريه مورد بحث "تهاجم آريائيان"، شباهتي است که ميان زبان سانسکريت(يعني زباني که وداها را به آن سروده اند) با زبان هاي باستاني و نوين اروپايي نظير لاتين، يوناني، انگليسي، نروژي و آلماني وجود دارد. با اين حال، طي يک دهه گذشته نظريه"تهاجم آريائيان" ترديد جدي وارد شده است. اولين بار ماکس مولر در سال1890 ، تاريخ1200 پيش از ميلاد را براي زمان تدوين وداها پيشنهاد داد؛ ولي اين تاريخ در مورد وداها يا دوره پيدايش آنها صدق نمي کند. اکنون بسياري از پژوهشگران پذيرفته اند که انشاي اين سروده ها به سال ها قبل از آن و آيين هاي گفتاري هندوان باز مي گردد، و ممکن است اين سروده ها زاده تمدن سندي-ساراسواتي باشند. اين پژوهشگران چنين استنتاج مي کنند که انتقال زبان نه از اروپا به هند، که در مسير عکس و از هندوستان به اروپا صورت گرفته است. با اين حال، شرحي درباره پديد آمدن وداها در خود آنها وجود دارد. اين شرح در داستان" مانو" که در فرهنگ ودا شخصيتي شبيه به نوح نبي دارد،آمده است. هنکاک پيوستگي هاي نزديکي ميان داستان مانو با داستان سومري"زيوسودرا"، نظريه باستاني "يوگا" درباره تخريب و نوزايش چرخه اي جهان ها و "هفت خردمند" که از جمله وظايف ايشان حفظ دانش موجود در وداهاست، ترسيم مي کند.
او مي گويد در نوشته هاي کهن هندوستان مي خوانيم که مانو و هفت مرد خردمند از جايي که در زمان وقوع يک سيل اقيانوسي دهشتبار با هيماليا فاصله داشت، به کوه هاي هيماليا پناه بردند. آنان از سرزمين قبلي خود نه تنها وداها، بلکه همه بذرهايي را که براي تاسيس مجدد سکونتگاه هاي مولد غذا ضرورت داشت، همراه آوردند. هنکاک با تحليل اسطوره ها و شواهد علمي مرتبط با پيدايش يخچال ها و وقوع سيل در ناحيه هيماليا، تصور مي کند خردمنداني که دست کم برخي از ابيات وداها را سروده اند، احتمالا حدود12 هزار سال پيش در اين منطقه مي زيستند و موفق شدند پايان متاخرترين"درياها" يا موارد وقوع يخبندان هاي ناگهاني و توضيح داده نشده جهاني را مشاهده کنند. اما اين تاريخ به هيچ وجه با زماني که دانشمندان طبق عادت به زمان سرودن"ريگ ودا" نسبت مي دهند، هم خواني ندارد.
هنکاک تصورات خود را فراتر مي برد و به بررسي دلايل ژرف تري درباره ريشه هاي تمدن مي پردازد. گرچه اکنون نظريات مربوط به نقش اقتصاد و ماديت در زندگي بشر، بردنياي غرب حاکم است؛ ولي هندوستان با فرهنگ معنوي زنده وفعال خود اين احتمال را برمي انگيزد که شايد مباني راستين تمدن صورت بسيار متفاوتي داشته اند و تمدن هاي بشري به جاي منشا گرفتن از امور اقتصادي، ريشه در جست وجو سلوکي دارند که هنوز هم زاهدان و مرتاضان هندوستان در نهايت دل سپردگي،به دنبال آن هستند. از آنجا که باستان شناسان سراسر جهان متفق اند که نوعي تداوم فرهنگي فاقد گسيختگي از مهرگار(شهر پيش از تاريخ واقع در بلوچستان در فاصله پانصد کيلومتري سواحل پاکستان) در 9 هزار سال قبل تا شهرهاي بزرگ تمدن سند- ساراسواتي در حدود 4500 سال پيش وجود دارد، گراهام هنکاک اين سوال را مطرح مي کند که آيا انتظار وجود علائمي از اخلاق يوگي در آنجا انتظار گزافي است؟ او در فصول بعد، به پي گيري رد اين علائم مي پردازد.
اسرار خليج کامباي- معماي مالت
هنکاک و غواصان موسسه ملي اقيانوس نگاري هند همچنين به کاوش در يک بناي اسرارآميز نعل اسبي شکل پرداختند. اين بنا در عمق 32 متري و به فاصله 5 کيلومتري از پومپوهار در خليج بنگال قرار دارد. نقشه مناطق فرورفته در زير آب نشان مي دهد که بناي مذکور، حدود 11 هزار سال پيش غرق شده است. شايد فرونشستن زمين عامل عمق بيش از حد اين ساختار باشد؛ ولي بدون انجام تحقيقات بيشتر، منشأ، موقعيت و هدف از ساخت آن همچنان در پرده اسرار باقي خواهد ماند.
هنکاک در بخش بعدي مطالعات خود به بررسي جزيره مالت در درياي مديترانه مي پردازد که از ميان آثار باستاني فراوان آن مي توان به معابد هيپوژيوم، ژيگانتيجا، هاگارکيم، ومناجدرا اشاره کرد. برآوردهاي معمول، سن اين آثار را حدود 5600 تا 4500 سال قبل نشان مي دهند. تمامي معابد مالت از قطعات سنگي بزرگي که وزن هريک به حدود 15 تن يا بيشتر مي رسد، ساخته شده اند. عقيده بر اين است که آثار مالت، کهن ترين يادمان هاي سنگي خودايستا در جهان هستند. مناجدرا در واقع يک نيايشگاه خورشيدي است که در طراحي و ساخت آن ترتيبات دقيقي در ارتباط با جايگاه و موقعيت کواکب در اوقات مختلف سال لحاظ شده است. بناي سازه هايي با اين درجه از ابعاد و پيچيدگي، مستلزم سوابق قديمي و تجربيات سترگ قبلي بوده است. اغلب دانشمندان معتقدند که انسان کهن، نخستين بار در فاصله زماني 5200 تا7200 سال قبل قدم به اين خشکي گذاشته است. در آن هنگام، مالت جزيره اي منفک در ميان آب هاي درياي مديترانه بود. به اين ترتيب، بايد لزوما پذيرفت که پيدايش تدريجي فرهنگ و تمدن آنجا، از اين تاريخ به بعد آغاز شده است. ولي تاريخ يابي مذکور يک مشکل اساسي دارد و آن اين که هيچ مدرک باستان شناختي ملموسي در زمينه" تاريخ تمدن" مالت در خود اين جزيره کوچک موجود نيست، و هيچ شاهد و سندي درباره آغاز معماري مالتي و پيشرفته تدريجي آن تا رسيدن به يادمان هاي عجيب و پيشرفته بازمانده، در دست نمي باشد. ساختارهاي شگفت انگيزي که در جاي جاي اين جزيره پراکنده اند، همراه با معابد زيردريايي و مجموعه شيارهايي که توسط انسان در بستري از سنگ هاي آهکي سطح جزيره و زيرآب هاي ساحلي آن حفر شده اند( آثار موسوم به جاي چرخ گاري)، همگي يک پرسش اسرارآميز را به ذهن متبادر مي کند وآن اين که چه کساني و در چه زماني اين آثار عجيب را خلق کرده اند؟
نقشه هاي شگفت انگيز
اکنون مي دانيم که بطلميوس نقشه هاي خود را از کارهاي "مارينوس طيري" اهل فينيقيه اقتباس کرده است که او هم به نوبه خود، به کارهاي نقشه برداران و مساحان قديمي تر رجوع کرده بود. هنکاک به رواج هنر ترسيم نقشه در دنياي باستان اشاره مي کند و خاطرنشان مي سازد که در طي هزاره هاي منتهي به عصر بطلميوس، اين دانش به جاي پيشرفت در جهت رفع هرچه بيشتر نقايص احتمالي، با تجمع و انباشت روزافزون خطاهايي که دست به دست و به دنبال هر بار نسخه برداري از کارهاي قبلي روي مي داده اند، مواجه بوده و روي در پسرفت و افول داشته است. شکي نيست که قابليت هاي فني کنوني که ما را در ترسيم نقشه مناطق فرورفته در زير آب ياري کرده اند، اهميت فراواني در گشوده شدن گره هاي تحقيقاتي دارند. براي مثال، اکنون مي دانيم که نقشه "رينال" که در سال 1510 ميلادي ترسيم شده است، ساحل غربي هندوستان را بدان گونه که در 15 هزار سال پيش بود، نشان مي دهد و در آن جزايري را مي توان مشاهده کرد که حدود 11500 سال پيش به زير آب فرورفتند.
معابد مفقود ژاپن؟
هنکاک اين پرسش را مطرح مي کند که آيا ممکن است اينها خاطراتي از بناهايي عظيم با برج ها و برجک هاي بلند بوده باشند که در نهايت زيبايي بنا شده بودند؟- بناهايي که روزگاري سر بر آسمان مي سائيدند ولي اکنون در قعر دريا جاي گرفته اند.
سبک سفرنامه گونه و روايتي هنکاک در "دنياي پنهان"، به او امکان داده است تا به گونه اي دوستانه و در سطحي انساني با خواننده کتاب ارتباط برقرار کند و با وي موانع فراواني را که در کار خود با آنها روبه روست، در ميان بگذارد- موانعي نظير بوروکراسي و فقدان مراجع مرتبط با باستان شناسي زيردريايي و يادمان هاي در زير آب.
هنکاک مثال هاي زيادي از يافته هاي حاصل از جريان رايج دانش و حقايق مهم و مستدل آورده است که نتيجه گيري هاي غلطي از آنها شده است. او اسطوره شناسي، مذهب، فلسفه روحاني، نجوم، باستان شناسي، زمين شناسي و فيزيک را براي دستيابي به حقيقت و پي ريزي نظريات خود درباره بخش مفقود تمدن بشري به کار گرفته و به هم پيوسته است. اکنون با پيدا شدن آثار متعدد بازمانده از تمدن هاي بسيار کهن و کاملا ناشناخته در بستر درياهاي سراسر جهان از جمله در سواحل باهاما، کوبا، شمال اروپا، درياي سياه و...، جريان اصلي باستان شناسي چاره اي جز جدي تر تلقي کردن نظريات پژوهشگراني نظير هنکاک ندارد؛ و اين آغازي است بر کاوش در قلمرو آن سوي دانش، به اميد باز يافتن حافظه اي که هزاران سال پيش با جريان هاي عظيم سيل شسته و پاک شد.
پي نوشت ها :
1-Graham Hancock/2-Underworld:The Mysterious Origins of the Civilization/3-Finger prints of The Gods/4-Heavens Mirror/5-Glen Milne/6-Durham/7-The Last Ice Age/8-Last Glocial Maximum/9-Precession of the earths axis/10-Isostasy/11-Cesare Emiliani/12-Miami/13-John shaw/14-Alberta/15-Hudson Boy/16-Lake Ontario/17-Timaeus and Critias/18-Atlantis/19-Tamil/20-Kumari Kandam/21-Vedas/22-Sanskrit/23-Max Muller/24-Indus-Sarasvati/25-Manu/26-Ziusudra/27-Yuga/28-Dryas/29-Rig veda/30-Mehrgarh/31-National Institue of oceanography/32-Dwarka/33-Krishna/34-Kali Yuga/35-Poom puhar/36-Gulf of Cambay/37-Side-Scan sonar/38-Hypogeum/39-Gigantija/40-Hagar Qim/41-Mnajdra/42-Cart-ruts/43-Gaulometin/44-Galonia leta/45-Marinus of Tyre/46-Reinal/47-Hy-Brasil/48-Porcupine bank/49-Antilia/50-Satanaze/51-Jomon/52-Yonaguni/53-Kerama/54-Aguni/55-Chatan/56-Yagio
* به حجم آب جابه جا شده از يک مقطع مشخص(رودخانه، کانال آب، دريچه سد و يا هر سازه ديگر) در يک مدت زمان مشخص "،بده" يا " دِبي" گفته مي شود. "دبي" اصطلاح فرانسوي Discharge ، معادل انگليسي و"بده" برابر فارسي اين مفهوم است.
/ج
