برنامه‌ريزي براي غذاي کمکي کودکان
نويسنده: زيبا کاوه‌يي
از پايان 6 ماهگي فرزندتان شروع کنيد
تغذيه كمكي در پايان 6 ماهگي (180 روزگي) شروع مي‌شود، هم‌زمان با شروع غذاي كمكي تغذيه با شير مادر بايد همچنان مكرر و بر حسب ميل و تقاضاي شيرخوار ادامه داشته و حتي دفعات تغذيه با شير مادر افزايش يابد. همچنين در اين زمان بايد بر اساس نياز كودك به او آب جوشيده سرد شده داد.
7 ماه
هفته اول : شروع غذاي كمكي با فرني آرد برنج است كه روز اول از يك قاشق مرباخوري يك‌بار در روز (مثلا ظهر) شروع شده و كم‌کم به مقدار و دفعات آن متناسب با اشتهاي كودك اضافه مي‌شود تا در نهايت در پايان يك هفته مقدار آن به حدود 12 قاشق مرباخوري برسد. به ياد داشته باشيد همچنان شير مادر غذاي اصلي شيرخوار شما است.
هفته دوم : در اين هفته مي‌توان حريره بادام را به رژيم غذايي كودك اضافه کرد. شروع آن نيز مانند فرني از يك قاشق مرباخوري يك‌بار در روز است تا روز ششم و هفتم به 12 قاشق مرباخوري در روز برسد. فراموش نشود كه در اين هفته به تدريج كه مقدار و دفعات تغذيه با حريره بادام افزايش مي‌يابد مقدار و دفعات تغذيه با فرني كم مي‌شود بنابراين در هر وعده و يا در تمام دفعات مي‌توان حريره بادام را جايگزين فرني کرد يا يك وعده فرني و وعده بعد حريره بادام به شيرخوار داد.
دو هفته پایانی: ضمن ادامه تغذيه با شير مادر در اين دو هفته شيرخوار با غذاي جديدي آشنا شده و سوپ به رژيم غذايي او اضافه مي‌شود. به اين صورت كه روز اول، صبح و عصر و شب از فرني يا حريره بادام استفاده مي‌كند و ظهر علاوه بر فرني يا حريره بادام، يك قاشق مرباخوري سوپ هم مي‌خورد. به اين ترتيب، هر روز بر مقدار سوپ افزوده شده و از مقدار حريره بادام يا فرني كم مي‌شود تا بر حسب اشتهاي كودك مقدار سوپ به 3 تا 6 قاشق مرباخوري در هر وعده برسد.
2- هر سه روز يك‌بار يك نوع سبزي به سوپ اضافه كنيد مانند جعفري، گشنيز، لوبيا سبز، كدو سبز، كرفس، گوجه فرنگي، كدو حلوايي.
3- به سوپ كودك نبايد نمك، شكر يا چاشني اضافه كرد.
4- بهتر است كدو، كرفس، لوبيا سبز را اول پخته و بعد به سوپ كودك اضافه کرد.
5- سبزي‌ها بايد در آخــــرين لحظات پخت سوپ اضافه شود. در ظرف نيز بايد بسته باشد تا ويتامين‌هاي آن از بين نرود.
6- استفاده از اسفناج تا پايان يك‌سالگي مجاز نبوده و نبايد به سوپ شيرخوار اضافه شود.
8 ماه
دو هفه اول : در اين دو هفته ضمن دادن سوپ، فرني يا حريره بادام، زرده تخم‌مرغ هم به رژيم غذايي شيرخوار اضافه مي‌شود. بنابراين در اين سن بايد به كودك 5 وعده غذا داده شود. به اين شکل كه صبح زرده تخم‌مرغ، ساعت 10 صبح (بين صبحانه و ناهار) فرني يا حريره بادام، ظهر سوپ، عصر مجددا فرني يا حريره بادام و در شب دوباره سوپ به كودك داده مي‌شود. در اين زمان مي‌توانيد كم‌كم از سبزي‌هاي نشاسته‌اي مثل سيب‌زميني، كدو حلوايي و نخودفرنگي (نخود سبز) به فاصله هر 3 روز به سوپ اضافه كنيد. در ضمن غلظت سوپ بايد مانند حليم باشد.براي اضافه كردن سيب‌زميني به سوپ ابتدا آن را بشوييد و با پوست بپزيد. سپس پوست آن را جدا كرده و سيب‌زميني پخته شده را به سوپ كودك اضافه كنيد دقت كنيد اگر بعد از پوست كندن سيب‌زميني، بخشي از آن سبز رنگ بود بايد آن را جدا كرده و دور بريزيد.
در اين زمان همراه با سوپ مي‌توانيد به كودك ماست بدهيد. بهتر است ماست با سوپ مخلوط نشود تا كودك با طعم ماست آشنا شود. ولي اگر كودك مخلوط ماست با سوپ را دوست دارد اين كار بلامانع است
دو هفته پایانی : براي تنوع بخشيدن به غذاي كودك بايد هر چند روز يك‌بار مواد تشكيل دهنده سوپ را تغيير داد. هر سه روز يك‌بار مي‌توان جو، بلغور، گندم، رشته فرنگي را كه در گذشته پخته و نرم شده است به اندازه يك قاشق مرباخوري به سوپ اضافه كرد. بعد از اضافه كردن جو، گندم و بهتر است به اندازه يك قاشق مرباخوري كره يا روغن مايع به سوپ اضافه کرد. افزودن كره يا روغن مايع به غذاي شيرخوار به ويژه شيرخواراني كه رشد كافي ندارند به رشد آنان كمك مي‌كند.
9 ماه
دو هفته اول : از 9 ماهگي مي‌توان حبوبات را نيز به سوپ كودك اضافه كرد. به طور معمول از عدس و ماش كه هضم آسان‌تري دارند شروع كنيد. در صورت امكان مي‌توان از جوانه عدس يا ماش در تهيه سوپ استفاده كرد. در مورد ساير حبوبات مثل لوبيا چيتي، لوبيا قرمز و... بهتر است قبلا آنها را خيس كرده و پوستشان را جدا کرده و بعد از پختن به سوپ كودك اضافه كرد. اگر از آرد حبوبات استفاده مي‌شود يك قاشق مرباخوري سر صاف كافي است.
دو هفته پایانی: در اين سن با استفاده از ميوه‌هاي فصل آب ميوه تازه تهيه كنيد و به كودك بدهيد. ابتدا از يك قاشق مرباخوري در روز همراه با يك قاشق مرباخوري آب جوشيده سرد شده شروع كنيد تا كم‌كم به شش قاشق مرباخوري آب ميوه خالص برسد. آب ميوه را مي‌توان بعد از فرني يا حريره ساعت 10 صبح داد.
10 ماه
دو هفته اول : از ماه دهم مي‌توان به جاي آب‌ميوه، خود ميوه را به كودك داد. براي اين كار بايد از يك قاشق مرباخوري ميوه‌هاي فصل (هلو، سيب، موز، گلابي، ........) شروع کرد و مقدار آن را به سه قاشق مرباخوري رساند.
ميوه مورد نظر بايد كاملا رسيده و شسته شده باشد و بعد از جدا كردن پوست و هسته آن، ميوه را با پشت قاشق كاملا نرم كرده و سپس به كودك بدهيد. مقدار ميوه را به تدريج زياد كرده و به پنج تا شش قاشق مرباخوري در روز برسانيد.در اين زمان كم‌كم بر حسب اشتهاي كودك بر مقدار سوپ او به ميزان حــداكثر 6 تا 10 قاشق مرباخوري در ظهر و شب بيفزاييد. همچنين كودك را با غذاهايي كه خود مي‌تواند به دهان ببرد مانند نان، بيسكوئيت ساده، ماكاروني پخته، تكه‌هاي سيب‌زميني پخته، كوفته قلقلي و... آشنا كنيد.
به ياد داشته باشيد نياز كودك به ميوه در اين سن كم است اگرچه دادن ميوه و آب‌ميوه لازم است ولي بيش از حد دادن آن سبب پرشدن معده كودك مي‌شود در نتيجه وعده‌هاي اصلي غذايي را كه براي رشد وي لازم است نمي‌خورد و اين سبب كندي رشد كودك مي‌شود.
دو هفته پایانی: در اين زمان علاوه بر تنوع بخشيدن در سوپ كودك مي‌توان از كته نرم كه در آب گوشت يا آب مرغ پخته مي‌شود همراه با خود گوشت استفاده كرد. همچنين از گوشت ماهي كه تيغ‌هاي آن كاملا گرفته شده باشد و همراه با كته نرم و سبزي پخته شده باشد مي‌توان به كودك داد.
11 و 12 ماه
تنوع غذاي كودك را رعايت كنيد با توجه به اشتهاي كودك بر مقدار غذاي هر وعده او اضافه نماييد. همچنان براي كودك غذاي جداگانه تهيه كنيد و از دادن غذاي سفره خانواده به كودك به دليل داشتن نمك و چاشني اجتناب کنيد.
منبع:www.salamat.com
/ع
تغذيه كمكي در پايان 6 ماهگي (180 روزگي) شروع مي‌شود، هم‌زمان با شروع غذاي كمكي تغذيه با شير مادر بايد همچنان مكرر و بر حسب ميل و تقاضاي شيرخوار ادامه داشته و حتي دفعات تغذيه با شير مادر افزايش يابد. همچنين در اين زمان بايد بر اساس نياز كودك به او آب جوشيده سرد شده داد.
7 ماه
هفته اول : شروع غذاي كمكي با فرني آرد برنج است كه روز اول از يك قاشق مرباخوري يك‌بار در روز (مثلا ظهر) شروع شده و كم‌کم به مقدار و دفعات آن متناسب با اشتهاي كودك اضافه مي‌شود تا در نهايت در پايان يك هفته مقدار آن به حدود 12 قاشق مرباخوري برسد. به ياد داشته باشيد همچنان شير مادر غذاي اصلي شيرخوار شما است.
هفته دوم : در اين هفته مي‌توان حريره بادام را به رژيم غذايي كودك اضافه کرد. شروع آن نيز مانند فرني از يك قاشق مرباخوري يك‌بار در روز است تا روز ششم و هفتم به 12 قاشق مرباخوري در روز برسد. فراموش نشود كه در اين هفته به تدريج كه مقدار و دفعات تغذيه با حريره بادام افزايش مي‌يابد مقدار و دفعات تغذيه با فرني كم مي‌شود بنابراين در هر وعده و يا در تمام دفعات مي‌توان حريره بادام را جايگزين فرني کرد يا يك وعده فرني و وعده بعد حريره بادام به شيرخوار داد.
دو هفته پایانی: ضمن ادامه تغذيه با شير مادر در اين دو هفته شيرخوار با غذاي جديدي آشنا شده و سوپ به رژيم غذايي او اضافه مي‌شود. به اين صورت كه روز اول، صبح و عصر و شب از فرني يا حريره بادام استفاده مي‌كند و ظهر علاوه بر فرني يا حريره بادام، يك قاشق مرباخوري سوپ هم مي‌خورد. به اين ترتيب، هر روز بر مقدار سوپ افزوده شده و از مقدار حريره بادام يا فرني كم مي‌شود تا بر حسب اشتهاي كودك مقدار سوپ به 3 تا 6 قاشق مرباخوري در هر وعده برسد.
چند نكته مهم در تهيه سوپ براي كودك
2- هر سه روز يك‌بار يك نوع سبزي به سوپ اضافه كنيد مانند جعفري، گشنيز، لوبيا سبز، كدو سبز، كرفس، گوجه فرنگي، كدو حلوايي.
3- به سوپ كودك نبايد نمك، شكر يا چاشني اضافه كرد.
4- بهتر است كدو، كرفس، لوبيا سبز را اول پخته و بعد به سوپ كودك اضافه کرد.
5- سبزي‌ها بايد در آخــــرين لحظات پخت سوپ اضافه شود. در ظرف نيز بايد بسته باشد تا ويتامين‌هاي آن از بين نرود.
6- استفاده از اسفناج تا پايان يك‌سالگي مجاز نبوده و نبايد به سوپ شيرخوار اضافه شود.
8 ماه
دو هفه اول : در اين دو هفته ضمن دادن سوپ، فرني يا حريره بادام، زرده تخم‌مرغ هم به رژيم غذايي شيرخوار اضافه مي‌شود. بنابراين در اين سن بايد به كودك 5 وعده غذا داده شود. به اين شکل كه صبح زرده تخم‌مرغ، ساعت 10 صبح (بين صبحانه و ناهار) فرني يا حريره بادام، ظهر سوپ، عصر مجددا فرني يا حريره بادام و در شب دوباره سوپ به كودك داده مي‌شود. در اين زمان مي‌توانيد كم‌كم از سبزي‌هاي نشاسته‌اي مثل سيب‌زميني، كدو حلوايي و نخودفرنگي (نخود سبز) به فاصله هر 3 روز به سوپ اضافه كنيد. در ضمن غلظت سوپ بايد مانند حليم باشد.براي اضافه كردن سيب‌زميني به سوپ ابتدا آن را بشوييد و با پوست بپزيد. سپس پوست آن را جدا كرده و سيب‌زميني پخته شده را به سوپ كودك اضافه كنيد دقت كنيد اگر بعد از پوست كندن سيب‌زميني، بخشي از آن سبز رنگ بود بايد آن را جدا كرده و دور بريزيد.
در اين زمان همراه با سوپ مي‌توانيد به كودك ماست بدهيد. بهتر است ماست با سوپ مخلوط نشود تا كودك با طعم ماست آشنا شود. ولي اگر كودك مخلوط ماست با سوپ را دوست دارد اين كار بلامانع است
دو هفته پایانی : براي تنوع بخشيدن به غذاي كودك بايد هر چند روز يك‌بار مواد تشكيل دهنده سوپ را تغيير داد. هر سه روز يك‌بار مي‌توان جو، بلغور، گندم، رشته فرنگي را كه در گذشته پخته و نرم شده است به اندازه يك قاشق مرباخوري به سوپ اضافه كرد. بعد از اضافه كردن جو، گندم و بهتر است به اندازه يك قاشق مرباخوري كره يا روغن مايع به سوپ اضافه کرد. افزودن كره يا روغن مايع به غذاي شيرخوار به ويژه شيرخواراني كه رشد كافي ندارند به رشد آنان كمك مي‌كند.
9 ماه
دو هفته اول : از 9 ماهگي مي‌توان حبوبات را نيز به سوپ كودك اضافه كرد. به طور معمول از عدس و ماش كه هضم آسان‌تري دارند شروع كنيد. در صورت امكان مي‌توان از جوانه عدس يا ماش در تهيه سوپ استفاده كرد. در مورد ساير حبوبات مثل لوبيا چيتي، لوبيا قرمز و... بهتر است قبلا آنها را خيس كرده و پوستشان را جدا کرده و بعد از پختن به سوپ كودك اضافه كرد. اگر از آرد حبوبات استفاده مي‌شود يك قاشق مرباخوري سر صاف كافي است.
دو هفته پایانی: در اين سن با استفاده از ميوه‌هاي فصل آب ميوه تازه تهيه كنيد و به كودك بدهيد. ابتدا از يك قاشق مرباخوري در روز همراه با يك قاشق مرباخوري آب جوشيده سرد شده شروع كنيد تا كم‌كم به شش قاشق مرباخوري آب ميوه خالص برسد. آب ميوه را مي‌توان بعد از فرني يا حريره ساعت 10 صبح داد.
10 ماه
دو هفته اول : از ماه دهم مي‌توان به جاي آب‌ميوه، خود ميوه را به كودك داد. براي اين كار بايد از يك قاشق مرباخوري ميوه‌هاي فصل (هلو، سيب، موز، گلابي، ........) شروع کرد و مقدار آن را به سه قاشق مرباخوري رساند.
ميوه مورد نظر بايد كاملا رسيده و شسته شده باشد و بعد از جدا كردن پوست و هسته آن، ميوه را با پشت قاشق كاملا نرم كرده و سپس به كودك بدهيد. مقدار ميوه را به تدريج زياد كرده و به پنج تا شش قاشق مرباخوري در روز برسانيد.در اين زمان كم‌كم بر حسب اشتهاي كودك بر مقدار سوپ او به ميزان حــداكثر 6 تا 10 قاشق مرباخوري در ظهر و شب بيفزاييد. همچنين كودك را با غذاهايي كه خود مي‌تواند به دهان ببرد مانند نان، بيسكوئيت ساده، ماكاروني پخته، تكه‌هاي سيب‌زميني پخته، كوفته قلقلي و... آشنا كنيد.
به ياد داشته باشيد نياز كودك به ميوه در اين سن كم است اگرچه دادن ميوه و آب‌ميوه لازم است ولي بيش از حد دادن آن سبب پرشدن معده كودك مي‌شود در نتيجه وعده‌هاي اصلي غذايي را كه براي رشد وي لازم است نمي‌خورد و اين سبب كندي رشد كودك مي‌شود.
دو هفته پایانی: در اين زمان علاوه بر تنوع بخشيدن در سوپ كودك مي‌توان از كته نرم كه در آب گوشت يا آب مرغ پخته مي‌شود همراه با خود گوشت استفاده كرد. همچنين از گوشت ماهي كه تيغ‌هاي آن كاملا گرفته شده باشد و همراه با كته نرم و سبزي پخته شده باشد مي‌توان به كودك داد.
11 و 12 ماه
تنوع غذاي كودك را رعايت كنيد با توجه به اشتهاي كودك بر مقدار غذاي هر وعده او اضافه نماييد. همچنان براي كودك غذاي جداگانه تهيه كنيد و از دادن غذاي سفره خانواده به كودك به دليل داشتن نمك و چاشني اجتناب کنيد.
يك نكته مهم در تغذيه كودک کمتر از 1 سالگي
منبع:www.salamat.com
/ع
