«انکرالاصوات» خواند اندر نبي «صوت الحمير»

شاعر : سنايي غزنوي

در نعيم خلق خود را خوش سخن کن چون طبيب		«انکرالاصوات» خواند اندر نبي «صوت الحمير»
ميري از حرصست چون مور از تهور همچو مار		در جحيم خشم چون گبران چه باشي باز فير
خود همه عالم نقيري نيست پيش نيک و بد		پي به روز حشر يک رنگند مور و مار و مير
انقياد آر ار مسلماني به حکم او از آنک		چيست اين چندين نقاره و نقرکي بهر نقير
بر اميد رحم او بر زخم او زاري مکن		بر نگردد ز اضطراب بنده تقدير قدير
کز براي پخته گشتن کرد آدم را الاه		کاولت زان زد که تا آخرت بنوازد چو زير
چون ترا در دل ز بهر دوست نبود خارخار		در چهل صبح الاهي طينت پاکش خمير
فاسقت خوانم نه عاشق ار چو مردان در سماع		نيست در خير تو چيزي جان مکن بر خير خير
دين سلاح از بهر رفع دشمنان آتشيست		ذوق سمعت بازداند نغمت بم را ز زير
از براي ذکر باقي بر صحيفه‌ي روزگار		تو چرا پوشي بهر بادي زره چون آبگير
چونت عمر و زيد باشد کارساز نيک و بد		چون نکو خط نيستي زنهار تا نبوي دبير
مير ميرت بر زبان بينند پس در وقت ورد		در نبي پس کيست «نعم المولي و نعم النصير»
بامداد «اياک نعبد» گفته‌اي در فرض حق		يا مخوان «فوضت امري» يا مگو کس را امير
تنگ ميدان باش در صحراي صورت همچو قطب		چاشتگه خود را مکن در خدمت دوني حقير
اي خميرت کرده در چل صبح تاييد الاه		تا به تدبير تو باشد گشت چرخ مستدير
گويي اي اسم تو باري گويي اي فعل تو بار		چون تنورت گرم شد آن به که بربندي فطير
جان ما را عقل بخش و عقل ما را رهنماي		گويي اي مهرت سهناگويي اي لطفت هژير
مرقد توفيق تو جان را رساند بر علو		کز برون تن غفوري وز درون جان خبير
تيغها از سکر قهرت کند نبود از سليل		موقف خذلان تو تن را گدازد در سعير
هم رضا جويان همه مردانت خوش خوش در خشوع		کلکها از شکر لطفت گنگ نبود از صرير
از براي هديه‌ي معني و کديه‌ي زندگي		هم ثناگويان همه مرغانت صف صف در صفير
هم درخت از تو چو پيکان و سنان وقت بهار		بنده‌ي درگاه تو جان جوان و عقل و پير
تير چرخ ار در کمان يابد مثال حکمتت		هم غدير از تو چو شمشير و سپر در ماه تير
پيش تو يکتن نکرد از بهر خدمت قد کمان		در زمان همچون کمان کوژي پذيرد جرم تير
جان هر جاني که جفت تير حکمت بشنود		تا ندادي هم توشان از قوت و توفيق تير
تف آه عاشقان ار هيچ زي بحر آمدي		با «سمعنا» و «اطعنا» پاي کوبد پيش تير
از براي پرورش در گاهواره‌ي عدل و فضل		تا به ماهي جمله بريان گرددي بحر قعير
هر که از خود رست و عريان گشت آن کس را به فضل		عام را بستان سيري خاص را پستان شير
و آنکه او پيوسته زير پوست ماند چون پياز		حلها پوشي طرازش «ذلک الفوز الکبير»
از در کوفه‌ي وصالت تا در کعبه‌ي رجا		ميدهيش از خوانچه‌ي ابليس در لوزينه سير
از همه عالم گريزست ار همه جان و دل ست		نيست اندر باديه‌ي هجران به از خوفت خفير
اي سنايي جهد کن تا پيش سلطان ضمير		آن تويي کز کل عالم ناگريزي ناگزير
تا بدين تاج و سرير از بهر مه رويان غيب		از گريبان تاج سازي وز بن دامن سرير
با بدين تاج و سرير از بهر دارالملک سر		هر زماني نو عروسي عقد بندي بر ضمير
ديو هم کاسه بود بر سفره تا وهم و خيال		بند پاي سر شمر تاج و سرير اردشير
جان بدين و عقل ده تا پاک ماند بهر آنک		در ميان دين و عقلت در سفر باشد سفير
تا تو در زير غبار آرزو داري قرار		وزر ورزد جان چو او را عقل و دين نبود وزير
آدمي در جمله تا از نفس پر باشد چو گوز		در جهان دل نبيني چشم جان هرگز قرير
از حصار بود خود آنگاه برهي کز نياز		هر زماني آيد از وي ديو را بوي پنير
هست تا نفس نفيست باعث تعليم ديو		پايمال مسجد و ميخانه گردي چو حصير
گر خطر داري ز حق دان ور نداري زو طلب		بود هم فر فرزدق داعيه‌ي جر جرير
آفتاب نوربخش آنگاه بستاندش نور		کت زوال آيد چو از از خود سوي خود باشي خطير
هست آتش خشم و شهوت بخل و کين و طمع و آز		چون کند دعوي تمامي پيش او بدر منير
مالک خود باش همچون مالک دوزخ از آنک		وردت اين باد از چنين آتش که «اجرنا يامجير»
وز بروج اختران بگذر سوي رضوان گراي		تا نگيرد نوزده اعوانش در محشر اسير
ور نه بگريزي از اينها باز دارندت به قهر		تا نه آتش زحمت آرد مر ترا نه زمهرير
چار ميخ چار طبعي شهر بند پنج حسن		اين ده و نه در جهنم و آن ده و دو در اثير
بيخ شهوت بر کن و شاخ شره کاندر بهشت		از پي اين دو جهان سه جانت ماند اندر زحير
در مصاف خشم و شهوت چشم‌دل پوشيده‌دار		اين بخواهد مرغ و ميوه و آن دگر حور و حرير
نرم‌دار آواز بر انسان چو انسان زان که حق		کاندرين ميدان ز پيکان بي‌ضرر باشد ضرير
تو نکو کاري کن و بدهاي ما را بد مگير		کم نگردد گنج خانه‌ي فضلت از بدي‌ها ما
پاي ما در طين لازب ماند ما را دستگير		صدق ما را صبح کاذب سوخت ما را صدق بخش
رايگانمان آفريدي رايگانمان در پذير		هيچ طاعت نامد از ما همچينن بي علتي

«انکرالاصوات» خواند اندر نبي «صوت الحمير»

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته