جان نزايد به سعي چار ارکان | | چرخ نارد به حکم صدر دوران |
چون محمد تکين بغراخان | | در زمين از سخا و فضل و هنر |
بخل در دامن فنا پنهان | | آنکه شد تا سخاش پيدا گشت |
همچو خنجر شدست گنگ زبان | | آنکه از بيم خنجرش دشمن |
غرق عفوست کشتي عصيان | | آنکه تا باد امن او بوزيد |
جود بخلست و پردلي بهتان | | آنکه بر شيد و شير نزد کفش |
در يقينش نيتجهي برهان | | در يمينش نهادهي دعوي |
زنده با جود دست او احسان | | مرده با زخم پاي او زفتي |
کرده شخص نياز را قربان | | از پي چشم زخم بر در جود |
يافته از زمانه خلق امان | | اي ز تاثير حرمت گهرت |
نامهي جاه را دلت عنوان | | فلک جود را کفت انجم |
زير قدر تو جرم هفت ايوان | | زير امر تو نقش چار گهر |
دم بريده ز خاطر تو گمان | | دل کفيده ز فکرت تو يقين |
شيد و شيري به مجلس و ميدان | | ابرو تيري به بخشش و کوشش |
عقلها را گسسته شد فرمان | | تا بپيوست نهي تو بر عقل |
پاي قدر تو تارک کيوان | | از پي کين نحس سخت بکوفت |
کبر و همت پلنگ شير ژيان | | ديد چون کبر و همتت بگذاشت |
خاتم نه سپهر سرگردان | | بر يک انگشت همتت تنگست |
کز پس آن پديد نيست مکان | | به مکاني رسيد همت تو |
بوزد خيزد از گهر طوفان | | شمت جودت ار بر ابر عقيم |
بر زمين نايد از هوا باران | | باد حزم تو گر بر ابر زند |
بر هوا بر رود چو نار و دخان | | آب عزم تو گر به کوه رسد |
ايمنست از نوائب حدثان | | هر که در فر سايهي کف تست |
رو که خرم بتست طبع جهان | | رو که روشن بتست جرم فلک |
فخر بر شام و مکه ترکستان | | چه عجب گر ز گوهر تو کند |
کرد رستم ز پردلي دستان | | گر چه زين پيش بر طوايف ترک |
بر ستانهي تو رستم دستان | | گر بديديت بوسها دادي |
وي ز کف درد آز را درمان | | اي ز دل سود حرص را مايه |
تيغ بسيار مرد را افسان | | عورتي ام بکرده از شنگي |
وز همه ليتکان کشيده عنان | | بر همه مهتران فگنده رکاب |
وز کهان همچو گبر کرده کران | | با مهان بوده همچو ماه قرين |
شدي از لرزه همچو باد وزان | | هر که زين طايفه مرا ديدي |
برسانيده کار بنده به جان | | آخر اين ليتک کتاب فروش |
و آنچنان گنده ريش گنده دهان | | آنچنان کون فروش کاون بخش |
و آنچنان کون فراخک کشخان | | و آنچنان سرد پوز گنده بروت |
آنچنان باد ريش و خاک افشان | | آنچنان بادسار خاک انبوي |
از گراني به يک جهان ميزان | | آن درم سنگکي که برنايد |
سرد دمتر ز بادهاي خزان | | بينواتر ز ابرهاي تموز |
بر همه طبعها چو کوه گران | | در همه ديدهها چو کاه سبک |
بيادب مردکي و بيسامان | | بيخرد ليتکي و بد خصلت |
نام بيدولتانه در ديوان | | باد بيحميتانه در سبلت |
آب رويش بخورده خاک هوان | | جاي عقلش گرفته باد و بروت |
آبروي از براي پارهي نان | | چون سگ و گره برده از غمري |
سر و بن چون بن و سر و بنگان | | دل و تن چون تن و دل غربال |
کرده بر کير خويش عمر زيان | | کرده بر کون خويش سيم سره |
خوشهچين بوده و شده دهقان | | بيزبان بوده و شده تازي |
نيک بسيار خوار چون ثعبان | | سخت بيهوده گوي چون فرعون |
کرده سبلت ز عشق من سوهان | | زده جامه براي من صابون |
دست بر کون چو مفلس عريان | | چنگ در دل چو عاشق مفلس |
در دو چشمش ز جنسها يرقان | | در شکمش ز نوعها علت |
کپه بر کون او چو با تنگان | | پر کدو دانه گردد ار بنهي |
با چنين عشق و با چنين پيمان | | تيز سيصد قرابه در ريشش |
اوفتم زان حديث در خفقان | | گاه گويد دعات گويم من |
به دعا گادن اي مسلمانان | | زان که هرگز نخواست کس از کس |
دهد ايزد بهشت بيايمان | | نکنم بيدرم جماعش اگر |
کوه ريشا چه سود ازين و از آن | | درم آمد علاج عشق درم |