آمد هلال دلها ناگه پديد ناگه

شاعر : سنايي غزنوي

هان اي هلال خوبان «ربي و ربک الله»		آمد هلال دلها ناگه پديد ناگه
ني آسمان گذارد ني آفتاب و ني مه		زين بوالعجب هلالي گر هيچ بدر گردد
بر آفتاب خندد وقت وداع هر مه		در روي او بخنديد از بهر حال کو خود
چون روي او ببيند از شرم گم کند ره		ماهي که رهنمايست از دور رهروان را
هم فضل «تبت» آمد هم فضل «قل هو الله»		پيچ و شکنج زلفش دلهاي عاشقان را
هاروتيان دين را در زلف او سقرگه		سالوسيان دل را در کوي او مصلا
هر گه که برنشيند بر ابلق سحرگه		بر گاو برنهد رخت استاد ساحران را
زنهار تا نخواني الاهش الله الله		با آنکه بي نظيرست از روشنان گيتي
در بارگاه وصفش جز ما تقول ويله		عقل غريزتي را روح‌القدس نخواند
چون جفت ديده گردد احسنت و زه کند زه		فحلي‌ست طلعت او کاندر مشيمه‌ي دل
بيزار شو ز شاهي کو تخت دارد و گه		شاهان درگه حق بوذر شناس و سلمان
يوسف رسن بسوزد آنجا که او کند چه		موسي کله بدوزد آنجا که او برد سر
تبغي که او گذارد چه جاي اه که خه خه		زهري که او چشاند چه جاي اخ که بخ بخ
هرگز کدام عاشق در وقت خه کند اه		زخم سنان او را اه کردي اي سنايي
تعويذ و نوشدارو از مدحت شهنشه		خاصه تو کز سعادت داري به زير گردون
بهرام آسمانش از سعد مشتري شه		بهرامشاه مسعود آن شه که خواند او را
دوران مهر و مه را در ملک او سفرگه		چندانش مملکت باد اندر خضر که باشد
تو آن بي مثل و بي شبهي که دور از دانش مايي		ايا بي حد و مانندي که بي مثلي و همتايي
ز رايي کز هوا خيزد تو دور از چشم آن رايي		ز وهمي کز خرد خيزد تو زان وهم و خرد در وي
به هر جايي که جويمت اين به علم اي عالم آن جايي		پشيمانست دل زيرا که تو اسرارها داني
به هر چه ارواحها داند به خوبي هم تو اعلايي		به هرچ انفاسها داند تو آن انفاس ميداني
هر آن بندي که گردد سخت آنرا هم تو بگشايي		هر آن کاري که شد دشوار آساني ز تو جويد
ببيني هر چه پنهان تو درين اجسام پيدايي		بداني هر چه اسرارست اندر طبع هر بنده
هم خلقان بفرسايند و تو بي‌شک نفرسايي		همه ملکي زوال آيد زوالي نيست ملکت را
که بخشايد درين بيدادمان گر تو نبخشايي		که آمرزد خداوندا رهي را گر تو نامرزي
شعاعي گر فرو ميرد مر آن را هم تو افزايي		چراغي گر شود تيره مر او را هم تو افروزي
شعاع از تست مر مه را برين گردون مينايي		فروغ از تست انجم را برين ايوان مينوگون
کواکب را به گردون بر به قدرتها تو آرايي		بدايع را به گيتي در به حکمتها تو بر سازي
مر اسطقسات را پستي گهي و گاه بالايي		هيولا را تو دادستي به حکم عنصر و جوهر
بسان تاج نوشروان زمينها را بپيرايي		بسان تخت جمشيدي تو گردون را کني جلوه
به بحر ار بنده‌اي جويد همي در تو بپيمايي		ز خار ار چاکري جويد همي گل تو برون آري
تو آن فردي خداوندا که خود را هم تو مي‌شايي		تو آن حيي خداوندا که از الهامها دوري
خداوندا خداوندي که خود را مي تو بستايي		جهاندارا جهانداري که عالم مر ترا شايد
وگر يک پشه را گويي بگيرد ملک دارايي		فرستي گر يکي مرغي بگيرد ملک پرويزي
توانا را به امر تست ستارا توانايي		شکيبا را به حکم تست جبارا شکيبايي
از آن شاديم ما جمله که تو آخر مکافاتي		همي ترسيم از عدلت اميد ماست بر فضلت
ز گنجت بود هر گنجي که دادي حاتم طايي		ز عدلت بود هر عدلي که آن مي‌کرد نوشروان
نهايت نيست از دشمن پديد آرند غوغايي		صبوري هست از جمعي بدي آرند بسياري
ندانستند از فضلت ز رعنايي و رسوايي		خليلت را به آتش در فکندند آزمايش را
نهان گشتند سر تا سر حسودان و تو بر جابي		فراوان ناکسي کردند هر کس در جهان از خود
چو بي حد گشت ظلم او پس آن گه جانش بربايي		پياپي تا کند ظالم فراوان ظلم بر هر کس
به خاک تيره‌شان کردي مليک‌الملک مولايي		نبودند کافي الاکبر سپهداران گيتي زان
نهان دارنده‌ي گوگرد سرخ و شخص عنقايي		پديد آرنده‌ي خورشيد و ماه و کوکب سيار
بصير و مفضل و منعم خداي دين و دنيايي		قديم حال گرداني رحيم و راحم و ارحم
وگر عصيان کند بنده به عذري باز بخشايي		اگر طاعت کند بنده خدايا بي‌نيازي تو
يکي از کرکسان آورد بر گردنت پيمايي		يکي اعدات پيل آورد زي کعبه فراوان را
ز خود برخيز يک چندي اگر مرد تولايي		تولا کرداي نهمار بر افلاک و بر گردن
بهار آري بيارايي چنان جنات حورايي		زمستان آري و حله بپوشاني جهان را در
به باغ و راغ از آن لولو نمايي لاله حمرايي		ز ابر تيره باراني به هر جايي همي لولو
چون من گريان مضطر را فراوان نعمت طايي		ز خشکي داده‌اي يارب هميشه طبع من تري
ز حکمت باغها گردد چنان چون جان ببخشايي		به فضلت کوهها گردد بسان عرش بلقيسي
ايا دستي که روز و شب بروي رطلها مايي		ايا چشمي که پيوسته طلبکار جمالي تو
اگر ارت به سر آيد گماني بر زکريايي		اگر تيغي به فرق آيد گماني بر که جرجيسي
وگر رانندت از شهرت گماني بر که تنهايي		برندت گر سوي زنداني گماني بر که صديقي
وگر بهتان سرايندت چنان مي‌دان مسيحايي		وگر در راحتي افتي گمان بر کابن ياميني
اگر مردي تو دامن را به دنيا در نيالايي		به دنيا در نگر ايدون که تا دل در نبندي هيچ
نثار درگه عالي پشيماني به هر رايي		نثار درگه آثار همه شبهت به کامه زر
کجا داند نمود از جيب هرگز يد بيضايي		کسي کو دامن از عالم کشيد اي دوست نتواند
وگرنه دوري از اقصاي عالم درد سينايي		تنت را اژدهايي کن برو بنشين تو چون مردان
همه روزت همي بينم که در مهر تجلايي		شبي نفروختي هرگز چراغي بهر يزدانت
کي آيد ناقد مردان به طبايي و طيايي		به نزد زمره‌ي آدم همي تازي پي روزي
مترس از خار و خس هرگز اگر بر طمع حلوايي		ز خلقان گر همي ترسي ز نااهلان ببر صحبت
بخايد مرگ ناچارت اگر آهن همي خايي		نماني زنده در دنيا اگر ماهي و خورشيدي
تو از مرگي شوي ايمن اگر نزديک ما آيي		اگر ترسيت از مرگت طلب کن آب حيوان را
سکندروار صحرا را شب و روز ار بپيمايي		خضروار ار همي گردي به دست آري نشان من
به پيش کهتر و مهتر سزد گر دير بستايي		ايا راوي ببر شعر من و در شهرها مي‌خوان
تو نيز از خواندن توحيد شايد گر نياسايي		چنان کاين آسمان هرگز ز کشت خود نياسايد
بدين توحيد کو کردست اندر شعر پيدايي		خداوندا جهاندارا سنايي را بيامرزي

آمد هلال دلها ناگه پديد ناگه

مقالات مرتبط

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته