اي شاد که خلقستي اي خوش که جهانستي | | گر هيچ نگارينم بر خلق عيانستي |
گر هيچ پديدستي زان همگانستي | | از خلق نهان زان شد تا جمله ترا باشد |
دربان و غلامش را زو باز که دانستي | | جان ديد جمالش را ور نه به همه دانش |
گر لطف لبش ديدي انگشت زنانستي | | دل قهر و دو زلفش ديد انگشت گزان زان شد |
تنگا که زمينستي لنگا که زمانستي | | زير و زبر عالم بهر طلبست ارني |
پستي همه باغستي بالا همه کانستي | | گر نور پذيرفتي زو شش جهت عالم |
گل کعبهي چرخستي دل گشن جانستي | | گر گل نپذيرفتي زو نور تجلي کي |
من بندهي آن روزم ايکاش چنانستي | | گفت ست که يک روزي جانت ببرم چون دل |
پس گر چنينستي بيجان چو جنانستي | | جانيست سنايي را در ديده سنان او |
بر رفته و برجسته بر بسته ميانستي | | او گر نه چنينستي چون نيزهي سلطان کي |
ساقيش سپهرستي گر هيچ جوانستي | | بهرامشه مسعود آن شه که گه عشرت |
هم رايت رايستي هم خانهي خانستي | | ور هيچ کرا کردي در درگه چون خلدش |
پريدن مرغانش تا حشر ستانستي | | چرخ ار چو ملک بودي شاگرد سنانش را |
همه ساله در محنت اجتهادي | | ايا مانده بيموجب هر مرادي |
نه در حق حق مر ترا انقيادي | | نه در حق خود مر ترا انزعاجي |
چه گويي ترا چون برآيد مرادي | | چو ديوانگان دايم اندر به فکري |
به هر گوشهاي کرده ذات العمادي | | ز حرص دو روزه مقام مجازي |
که ما را جزين نيست ديگر معادي | | همانا به خواب اندري تا نداني |
که بر باطلي باشدت استنادي | | چه بيچاره مردي چه سرگشته خلقي |
ترا نيست الا بر او اعتمادي | | جماديست اين شوم دنيا که دايم |
که معبود او گشته باشد جمادي | | پس اي خواجه دعوي رسد آن کسي را |
تمني کني با چنين اعتقادي | | پس آن گه رسيدن به تحقيق معني |
که جاي دو معني نباشد فوادي | | نداني همي ويحک اينقدر باري |
طلب کرد بايد سبيل الرشادي | | تو گر راه حق را همي جويي اول |
به اعمال و افعال خويش اعتدادي | | زيادت بود مر ترا هر زماني |
کجا بهتر از نيستي هست زادي | | پس از نيستي ساز آن راه سازي |
شود در ره عشق بي چون سدادي | | صلاح سنايي در آنست دايم |
صلاحيست اين مشمر اندر فسادي | | بگفتم صلاح دل از روي معني |
ترا بي تو حاصل شود انجرادي | | شو از خود بري گرد تا بر حقيقت |
که بر باطنش چيره گردد ودادي | | نبيني که پروانهي شمع هرگز |
کند او ز خويشي خود انفرادي | | بري گردد از خويشتن چون سنايي |