مسلمانان مسلمانان مسلماني مسلماني

شاعر : سنايي غزنوي

ازين آيين بي‌دينان پشيماني پشيماني		مسلمانان مسلمانان مسلماني مسلماني
دريغا کو مسلماني دريغا کو مسلماني		مسلماني کنون اسميست بر عرفي و عاداتي
کجا شد درد بودردا و آن اسلام سلماني		فرو شد آفتاب دين برآمد روز بي‌دينان
که يارد کرد جز اسلام و جز سنت نگهباني		جهان يکسر همه پر ديو و پر غولند و امت را
ازيرا در جهان جانها فرو نايد مسلماني		بميريد از چنين جاني کزو کفر و هوا خيزد
که محرومند ازين عشرت هوس گويان يوناني		شراب حکمت شرعي خوريد اندر حريم دين
جمال نقش آدم را نقاب نفس شيطاني		مسازيد از براي نام و دام و کام چون غولان
چنان کز علت اولا قوي شد جوهر ثاني		شود روشن دل و جانتان ز شرع و سنت احمد
ز خورشيدست نز چرخست جرم ماه نوراني		ز شرعست اين نه از تنتان درون جانتان روشن
نگشتي قابل نقش دوم نفس هيولاني		که گر تاييد عقل کل نبودي نفس کلي را
گريبان گير او نايد دمي توفيق رباني		هر آن کو گشت پرورده به زير دامن خذلان
سبکدل کي کشد هرگز دمي بار گران‌جاني		نگردد گرد دين‌داران غرور ديو نفس ايرا
ز دين حق بماندستي به نيروي سخنداني		تو اي مرد سخن پيشه که بهر دام مشتي دون
چه تقصير آمد از قرآن که گشتي گرد لاماني		چه سستي ديدي از سنت که رفتي سوي بي‌دينان
که کس نقش نبوت را نديد از چشم جسماني		نبيني غيب آن عالم درين پر عيب عالم زان
چه باشد حکمت يونان به پيش ذوق ايماني		برون کن طوق عقلاني به سوي ذوق ايمان شو
بسان کژدم بي‌دم درين پيروزه پنگاني		کي آيي همچو مار چرخ ازين عالم برون تا تو
که تا آخر چنويابي ز دين تشريف رباني		در کفر و جهودي را ز اول چون علي بر کن
پس آن گه از زبان شکر ميگو کاينت ارزاني		بجو خشنودي حق را ز جان و عقل و مال و تن
به سوي عالم جان شو که چون عيسي همه جاني		درين کهپايه چون گردي بر آخور چون خر عيسي
وگرنه ارسلان خاصست دين را نفس انساني		ز دوني و ز ناداني چنين مزدور ديوان شد
سوي سلطان سلطانان نداري اسم سلطاني		تو اي سلطان که سلطانست خشم و آرزو بر تو
بود ساسي و بي‌سامان چه ساساني چه ساماني		چه خيزد ز اول ملکي که در پيش دم آخر
چو اين پيمانه پر گردد نه ده مانده نه دهقاني		بدين ده روزه دهقاني مشو غره که ناگاهان
نيايد با تو در خاکت نه فغفوري نه خاقاني		تو ماني و بد و نيکت چو زين عالم برون رفتي
فسانه‌ي نيک و بد گشتند ساماني و ساساني		فسانه‌ي خوب شو آخر چو مي‌داني که پيش از تو
از آن کز بهر بنيت را اسير چار ارکاني		تو اي خواجه گر از ارکان اين ملکي نيي خواجه
که با دين و خرد نبود براق انسي و جاني		نيابد هيچ انس و جان نسيم انس جان هرگز
گر از لافست نيرانيست آن شيبت نه نوراني		ز بهر شربت دردست شيبت پر ز نور حق
که فربه فرث و دم گردد ز پختن يا ز برياني		به سبزه‌ي عشوه و غفلت نهاد خود مکن فربه
درين تاريکي زندان چو يوسف باش زنداني		اگر خواهي که چون يوسف به دست آري دو عالم را
صبوحي را شرابي خواه روحاني نه ريحاني		ورت بايد که همچون صبح بي خود دم زني با حق
در آن عالم سگي خيزي نه کهفي بلکه کهداني		تو اي ظالم سگي مي‌کن که چون اين پوست بشکافند
گهي دلخسته از چوبي گهي جان بسته‌ي خواني		تو مردم نيستي زيرا که دايم چون ستور و دد
وگر چند از شکيبايي خورنده همچو سنداني		اگر چند از توانايي زننده همچو خايسگي
بريزي گر همه سنگي بسايي گرچه سوهاني		مشو غره که در يک دم ز زخم چرخ ساينده
دهي دين تا يکي حبه‌ش ز روي حيله بستاني		تو اي بازاري مغبون که طفلي را ز بي‌رحمي
همه علم خدا آن گه که بنشيني بوزاني		ز روي حرص و طراري نيارد وزن در پيشت
که سگ آنجاست کابادست گنج آنجا که ويراني		ز مردان شکسته مرد خسته کم شود زيرا
که عالم قحط بر گيرد چو کيوان گشت ميزاني		تو اي نحس از پس ميزان از آن جز قحط ننديشي
بخواهد کين خويش ار چه بسازي جاي کيواني		وليکن مشتري آخر بروز دين ز شخص تو
ز بهر چشم بدبينان تو و جاي تن آساني		تو اي زاهد گر از زهدت کسي سوي ريا خواند
چو اندر شاهراه عشق بي سر چون گريباني		مترس ار در ره سنت تويي بي‌پاي چون دامن
از آن کاين کار دل باشد نباشد کار پيشاني		به وقت خدمت يزدان بنيت راست کن قبله
وليکن نزد صورت بين بود روز پريشاني		قيامت هست يوم‌الجمع سوي مرد معني دان
به پيش شاه گويي کن که نايد از تو چوگاني		اگر بي‌دست و بي‌پايي به ميدان رضاي او
تو و دوکي و تسبيحي که نز مردان ميداني		درين ره دل برند از بر درين صف سر برند از تن
تو باري کيستي زينها که نه تيغي نه افساني		فقيه ار هست چون تيغ و فقير ار هست چون افسان
به سوي خويش دردي گر به سوي خلق درماني		تو اي عالم که علم از بهر مال و جاه را خواهي
در آن ساعت چه درمان چون به عشوه‌ي خويش درماني		اگر چه از سر جلدي کني بر ما روا عشوه
نجات اندر خموشي دان زيان اندر زبان داني		زبان داني ترا مغرور خود کردست ليکن تو
به نزد ناقدان نامت نبهره و قلب و حملاني		اگر تو پاک و بي‌غشي به سوي خويشتن چون شد
هم اندر حسب آن معني ز لفظ آل سمعاني		سماعست اين سخن در مر و اندر تيم بزازان
ازين تيزي و رهواري چو باد و ابر نيساني		که جلدي زيرکي را گفت من پالانيي دارم
نبودي چون خران نامش ميان خلق پالاني		بدو گفتا مگو چونين گر او را اين هنر بودي
نشيني در پس زانو و شور فتنه بنشاني		بدان گه بوي دين آيد ز علمت کز سر دردي
نماند پيش آن جنبش حزيران را حزيراني		ور از واماندگي بادي برآري سرد پيش تو
نيارستي ز مستان کرد در پيشش زمستاني		چو در روح ايزد را صدف شد بنيت مريم
که از گوهر نيي آگه که مرد صوت و الحاني		تو اي مقري مگر خود را نگويي کاهل قرآنم
ترا گر جان بود عمري نگويم کاهل قرآني		برهنه تا نشد قرآن ز پرده‌ي حرف پيش تو
ترا رهبر بود قرآن به سوي سر يزداني		به اخماس و به اعشار و به ادغام و امالت کي
که فرمودت رسن بازي ز راه ديو نفساني		رسن دادت ز قرآن تا ز چاه تن برون آيي
تو زين چون خواجگي جويي بگو کو شرم عثماني		بدين شرمي که عثمان کرد بهر بندگي حق را
وليکن چون تو بيماري نيابي طعم مهماني		يکي خوانيست پر نعمت قران بهر غذاي جان
بدام خوبي و زشتي ببند آبي و ناني		تو اي صوفي نيي صافي اگر مانند تازيکان
ستوري بود خواهي تو بدو جهان همچو قرباني		بدانجا ميوه و حور و بدينجا لقمه و شاهد
خضروار ار غذا سازي سم‌الموت بياباني		شوي رهبر جهاني را ز بهر معني و صورت
وگر نه يوسفي کن تو نه مرد بيت احزاني		چو يعقوب از پي يوسف همه در باز و يکتا شو
ازيرا خلق و حق نبود بهم در راه رباني		اگر راه حقت بايد ز خود خود را مجرد کن
يکي زيشان اناالحق گفت و ديگر گفت سبحاني		ز بهر اين چنين راهي دو عيار از سر پاکي
ز بهر بوي بوراني چه گفت آن لال لاماني		شنيدستي که اندر مرو در مي‌رفت بي سيمي
مرا در پشت باراني و در دل عشق بوراني		بگفتا من ز بوراني به بويي کي شوم قانع
که نايد با صد آلايش ز هر گلخن گلستاني		دلي بايد ز گل خالي که تا قابل بود حق را
ترا بر چرخ ماهي به که در بازار کتاني		تو پيش خويشتن خود را چو کتان نيست کن زيرا
مبادا زين پشيمانيش يک ساعت پشيماني		پشيمان شد سنايي باز ازين آمد شد دونان
چو خواهي کرد چون دونان ثناي ايني و آني		قناعت کرد مستغني از اين و آن نهادش را
کشد چون نازکان پا را ز تري يا ز باراني		ببايد کشت گرگي را که روز برف بر صحرا

مسلمانان مسلمانان مسلماني مسلماني

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته