آتش عشق بتي برد آبروي دين ما

شاعر : سنايي غزنوي

سجده‌ي سوداييان برداشت از آيين ما		آتش عشق بتي برد آبروي دين ما
لاابالي داغ کرد از کبر بر تمکين ما		لن تراني نقش کرد از نار بر اطراف روي
مايه‌ي مهرش عطا دادست ما را کين ما		شربت عشقش هني کردست بر ما عيش تلخ
او ز ناگه شد ز بخت نيک ما شيرين ما		يک جهان شيرين شدند از عشق او فرهاد او
لعل خوش رنگش چو گوهر کرد حجله‌ي دين ما		خط شبرنگش معطر کرد مغز عقل را
لولو لالاست قسم چشم عالم بين ما		آن گهرهائي که بر وي بست مشاطه‌ي مزاج
هم به ساعت کرد کفر عاشقان تلقين ما		لابد اين زيبد نثار فرق ما کز راه دين
کرد گرد پاي مستان جهان بالين ما		مي در افکند از طريق عاشقي در رطل و جام
لشکرش را غارتي بر ساخت ز اسب و زين ما		آتش مي درزد اندر عالم زهد و صلاح
ضرب کرد آخر شعار جنبش و تسکين ما		مجلسي برخاست زينسان پس به پيش ننگ و نام
هر کجا عشق آمد آنجا نه خرد ماند نه مال		عشق خوبان اين چنين باشد نه مه داند نه سال
حسن او ما را ز بند عشق خويش آزاد کرد		آبروي ما فراق ماهرويي باد کرد
ياد او بر مسند اقبال ما را ياد کرد		لعل رخسار از براي آن شدم کز بهر ما
وقت ما را چون نهاد حسن خويش آباد کرد		راي هجران از پي آن کرد تا از گفتگوي
تا بدين يک مصلحت کو ديد ما را شاد کرد		يار کرد از ناز عين عشق را با غين غم
جان ما را از خرد عريان مادر زاد کرد		سنگ بر قنديل ما زد تا به هنگام صلاح
در جهان روز کوري حجره‌اي بنياد کرد		نعمتي بود آنکه ما را دوست ناگه زين بلا
دولت بيدولتي زينگونه با ما داد کرد		جوهر خودکامگي زينگونه از ما يافت کام
عشقش اندر دهر ما را جانفروشي راد کرد		مهرش اندر شهر ما را پاکبازي چست کرد
لحن او در بلخ ما را شاعري استاد کرد		اين نه بس ما را ز عشقش کز پي يک حقشناس
يادگار عمر خواجه بصره و بغداد کرد		لفظ بر ما خلعتي بخشيد بهر چاکري
کز جمال روي خوب او بود مه را جمال		آفتاب شرق و غرب آن سرور نيکو نهاد
آنکه چون شمسش نيابي در همه عالم نظير		شمسه‌ي دنيا و شمس دين ز تاثيرش منير
لفظ او جان را چنان چون طفل را در کام شير		روي او دل را چنان چون پير را در دست قوت
مدح او راند به کاغذ کلک از آن دارد صرير		عز او خواهد ز ايزد مرغ از آن سازد نوا
وعظ او جان جهان را چون خرد دارد خطير		عون او عيش پدر را چون روان دارد هني
لطف و حلمش چون به کار آيد حجر گردد حرير		تيغ و خشمش چون به زخم آيد جهان گردد جديد
يار شد با کين او زان يابي آتش در اثير		شاد گشت از مهر او زان بيني آب اندر بحار
مال را در وقت بخشش دل چشاند خير خير		راي را در وقت کوشش چشم بخشد شاخ شاخ
حاسدان را از عنا عمر جوانشان کرد پير		فاضلان را از عطا عمر کهنشان کرد نو
مهر دارد دل برو زان چشم دل باشد قرير		الف دارد جان برو زان ذات جان دارد قرار
دشمنش را کس علي هرگز نخواند بي‌صفير		لاف ما از چاکريش اين بس که اندر هيچ وقت
نيک بخت از عمر او شد حين و وقت و ماه و سال		نيک وقت از نام او شد صبح و شام و روز و شب
بخت او ز آغاز او خالي کند فرجام را		ياد او از عمر شيرين‌تر کند ايام را
نور او روشن همي دارد ره همنام را		مهتر راه شريعت اوست کاکنون چون سراج
مايه‌ي خوني نماند اندر جگر ضرغام را		تيغ خشمش تا به خون لعل دشمن يافت راه
حاصل آمد با بقاي او بقا احکام را		ضبط کرد احکام دين چندان که زو تا روز حشر
من چنان گشتم که در من ره نماند آرام را		يک خصال از وي به غزنين عقل بر من کرد ياد
دولتي مردم اگر يابم ز جودش کام را		آمدم ز آن بيش ديدم خلق و رفق و حلم او
تا که او که را نمايد لعل گوهر فام را		لاله ياقوتين برآرد فر او بر طرف که
همت او روز بخشش صبح بخشد شام را		سايه‌ي او روز کوشش خاره گرداند چو موم
اينت اقبال تمام از چاکريش ايام را		لاف عز و چاکري او ميزند هر جا جهان
رايت رايش شکست آرد کمان سام را		مايه‌ي فضلش به دست آورد تير چرخ را
پيش روي همچو بدرش پشت خم آمد هلال		زآنکه بر چرخ چهارم بهر خدمت آفتاب
يک سخندان را ز يک معطي نه زر بايد نه سيم		فر او گاه وزيدن گر به سنگ آرد نسيم
فضل از او قوت همي گيرد چو ارواح از نسيم		خير ازو زينت همي سازد چو اجسام از لباس
ياد او در شعر ما همچون کليم اندر گليم		روي او در چشم ما همچون به دور اندر صدور
آتش خشمش ز کم سوزي بخندد بر جحيم		آب حلمش در گران رفتن بگريد بر فرات
لعبت چينست چشم نيکخواهش را نديم		لعنت دينست گوش بدسگالش را نصيب
دوست دارد زايران را سيرتش بي‌ترس و بيم		سيم بخشد شاعران را همتش بي‌گفتگوي
جور چون دين شد غريب و بخل چون در شد يتيم		نور داد از جود او تا عکس بر گيتي فکند
يک زمان در چاکريش از بهر دال و را و ميم		تافته هرگز نبيني ميم و را و دال را
کاسمان هرگز نيارد بر زمين چون او کريم		شايد ار بر جان او لرزان شود هر شيخ و شاب
نيز يک دل را نخواهد جز دل ما را سليم		چون دلش را در سلامت دين ز دلها يافت پيش
نه به کسب مال ميل و نه ز کار دين ملال		آنچنان دل دارد اندر بر که نبود هرگزش
همچنان چون پيش ازين ملک ملکشه را نظام		اي هميشه بوده راه دين احمد را قوام
اسم تو گردن نهد آنجا که بيند يک تمام		عفو تو خط درکشد هر جا که بيند يک خطا
روزگار پخته کار حاسدت را کرد خام		آسياي فتنه فرق دشمنت را کرد آس
ابر طوفان را ز بذل وافرت کم گشت نام		لوح قسمت را ز نقش سيرتت بفزود جاه
عاميان شهر ما را از تو هست انعام عام		دوستان خاص ما را از تو هست اسباب قوت
مهرجويان را ز روي جودسازي کار و کام		يافه‌گويان را ز راه لطف بدهي آب و نان
يمن چون پاي تو گيرد يابد از دولت مقام		جود چون دست تو بيند پوشد از حيرت لباس
وعده‌ي يک بخششت را آسمان باشد غلام		نکته‌ي يک دانشت را مشتري سازد کلاه
لفظش اين باشد که: پيش آي اي امام بن امام		وقت بار اصفيا رضوان که پيش آيد ترا
يک جوان هرگز چو تو بيرون نيارد والسلام		رو که چرخ پير نيز از بهر نفع عام و خاص
در جمال و در کمال و در مقال و در خصال		در دها و در سخا و در حيا و در وفا
لفظ تو چون حاسدت بشنيد شد چون لاله لال		اي چو گل در باغ دين خشبوي و نوراني جمال
يمن در اسم صبا شد يسر در نام شمال		لشکر خلق تو تا آورد سوي خلق رخ
فکرتت را برنتابد گر جهان گيرد سوال		همتت را در نيابد گر فلک گردد بساط
يافه باشد شاعران را بي‌قبولت قيل و قال		دير پايد ز ايران را با نوالت کار و بار
آفتاب دولتت بيرون شد از خط زوال		تا ذکاء سيرتت فارغ شد از محو صفات
سيم بد زرين شود از ميم و حاء و ميم و دال		ا زجمال نام تو نشگفت اگر از مهر باز
همتت بر حاسدان چون سنگ باشد بر سفال		لعنتت بر دشمنان چون وام باشد بر گدا
اينت علمي بي‌نهايت وينت فضلي با کمال		يافتي علمي چو نفس ذات کلي بي‌کران
در تو آويزد عطا چونان که عاشق در وصال		از تو بگريزد خطا چونان که درويش از نياز
گوهرت را از سواد سود شست و ميل مال		لعل رخسار از پي آني که آب روي تو
بخل بربندد نقاب و حرص بگشايد جمال		لاجرم هر جا که دست زر فشانت روي داد
لب نيايد بوي جنت تا نيابد خوان تو		دل نگيرد بوي ايمان تا نباشد آن تو
يک جهان در گيرد از يک لفظ در باران تو		وقتها آنروز خوش گردد که بخرامي به درس
لولو شکر نثار جان کند مرجان تو		لون دشمن همچو زر گردد به غزنين چون به بلخ
آنکه روشن ديده گشت از گرد شادروان تو		تيرگي هرگز نبيند جانش از گرد فنا
روشن از مهر تو باشد جسم ما چون جان تو		يافه از کين تو ماند جرم چرخ و جسم ماه
مهر چون ماه نوست از غيرت دربان تو		نجم ديني ليکن از مهر تو بر چارم سپهر
دفتر از جان ساختست امروز مدحت خوان تو		تا قيامت ماند باقي زان که اندر مدحتت
حسن خلقت کرد چون ما چرخ را ز احسان تو		اي محمد خلق يوسف خلقت اندر صدر تو
مست احسان تو و خوان تواند اخوان تو		جام احسان تو تا گردان شد اندر وقت تو
يافت ما را در غريبي يک زمان مهمان تو		اين شرفمان در دو گيتي بس که ناگاهان طمع
کان فلان را از در بهمان گشن شد پر و بال		هم کنون بيني که آوازه درافتد در جهان
داغ احسان تو دارد هر که در گيتي اصيل		لوح انعام تو خواند هر چه در عالم نبيل
گفتهاي قايلان سستست بي تو گاه قيل		فهمهاي زير کان کندست با تو گاه علم
لب که بوي مدح خلقت يافت گردد سلسبيل		رخ که گرد سم اسبت يافت گردد مقتدا
يافت ذل تن کسي کز رشک دستت شد ذليل		يافت عز دين کسي کز خاک پايت شد عزيز
آيت مدحت همي بر سدره خواند جبرييل		قاعده‌ي کارت محمدوار باشد خلق خوب
يک شراب از لطفت و صد ربع مسکون پر غليل		يک جمال از جودت و صد فرق خاکي بر مراد
راحت کلي نباشد گر تو گويي مستحيل		نعمت دنيا نباشد چون تو بخشي مستعار
عرصه‌ي گردون به چشم همتت باشد قليل		آفت دوران ز سعي دولتت يابد رفات
يافت چشمش رود نيل و گشت جسمش کان نيل		بد سگالت را ز تاثير قضا از درد زخم
وعده‌هاي صادقت را هست بي‌صبري دليل		وقتهاي روشنت را هست بي‌طمعي قرين
باش تا خورشيد جاهت را فزون گردد جلال		اينهمه حشمت ز يک تاثير صبح بخت تست
لولو مدح ترا بر ساحت گردون نشاند		اي که تا طبع سنايي نامه‌ي مدحت بخواند
کانچه گوش از لب همي بگرفت بر جانها فشاند		لب نهال قوت جانداشت گويي آن زمان
نيز در عالم فلک را چون تو فرزندي نماند		مادحان را بس تو نيکو دار کز بهر کرم
موج احسان ترا بر مرکز کيوان رساند		فتح باب جودت اندر خشکسال آز و طمع
روز نيک و طبع خوب و بخت خوش سوي تو راند		اينک از بهر چنين نامي سنايي را ز شهر
آسمان اندر شمار ساحران نامش براند		خواند اينک لاجرم شعري که از روي شگفت
عقل را بر تارک انديشه بي‌حکمت نشاند		رحمتي کن تا نگويد دشمني کاندر دلش
من چنان دانم که محنت چون همه مردان نماند		محنت و راحت همي در حضرتت بازند نرد
ابتدا جامه‌ي تو پوشد کابتدا مدح تو خواند		حرص آن معني که تا در حضرت غزنين و بلخ
فالش از خلعت نکو گردان که نيکت باد فال		اين چنين شعري تراکاول ز روي فال گفت
لعل را پيوسته از عکس رخسار تو باد		ديده را دايم ضيا از نور ديدار تو باد
بار شکر همره الفاظ در بار تو باد		بوي عنبر همتک اخلاق خوشبوي تو شد
رحمت ايزد بهر حالي نگهدار تو باد		نعمت گيتي بهر وقتي چو نيکودار تست
آسمان را قدر کلي هم ز گفتار تو باد		مشتري را سعد کلي از نثار نظم تست
عون گردون روز و شب در کوکبه‌ي کار تو باد		حفظ ايزد سال و مه بر ساقه‌ي کام تو باد
هر چه افسردار دارد زير افسار تو باد		مسند اقبال دنياي برون از ملک دين
بر سر و فرق سنايي تاج و دستار تو باد		در غريبي از براي پادشاهي نام و ننگ
آرزوي حضرت عالي و ديدار تو باد		جان او از اين قبل پيوسته اندر روز و شب
نقش بند نام نيک و خلق و کردار تو باد		عقل او زان پس براي شکر چندين موهبت
هيت دين را بقا از خير بسيار تو باد		لعبت چين را حيات از لطف گفتار تو بود
احمد مرسل شفيع و فضل حق يار تو باد		يار دنيا نيستي پس بهر دين در آخرت
تا قيامت با تو بادا اتفاق و اتصال		دولت و اقبال دنيايي و ديني را مدام

آتش عشق بتي برد آبروي دين ما

مقالات مرتبط

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته