بهترين طرز برخورد با گريه کودک
دکتر فريبا عربگل، فوق‌تخصص روان‌پزشکي کودک و نوجوان
همه بچه‌ها، حتي سالم‌ترين آنها، زمان‌هايي را در طول روز گريه مي‌کنند. اين زمان ممکن است به 1 تا 3 ساعت در يک روز برسد. به نظر مي‌رسد بچه‌ها مجبورند گريه کنند؛ چرا که گريه براي آنها راهي براي برقراري ارتباط و بيان نيازهايشان است.
کودک با گريه‌اش مي‌گويد: «من گرسنه هستم... تشنه هستم... احساس سرما مي‌کنم... احساس گرما مي‌کنم و کسي بايد اين پتو را از روي من کنار بزند... من دل‌درد دارم... پوشک من بايد عوض شود، من زير پوشکم احساس سوزش و خارش دارم و....»
به تدريج و با بزرگ شدن بچه‌ها آنها ياد مي‌گيرند که راه‌هاي ديگري غير از گريه براي برقراري ارتباط با ما وجود دارد. به عنوان نمونه، نگاه کردن، صدا درآوردن از خود، لبخند زدن و ... که همگي نياز به گريه را کاهش مي‌دهند.
شايع‌ترين علل گريه شيرخواران
براي کسي که تازه مادر شده است و قبلا چنين تجربه‌اي نداشته، ممکن است سخت باشد تا پيام‌هاي مختلف گريه کودک را دريابد و بفهمد که کودکش چه مي‌گويد. آيا او گرسنه است؟ تشنه است؟ سردش است؟ آرامش مي‌خواهد؟ و ... . اگر مادر نتواند بين اين گريه‌ها افتراق ايجاد کند، ممکن است مضطرب و پريشان شود. برخي از رايج‌ترين علل گريه شيرخواران عبارتند از:
• من شير مي‌خواهم: گرسنگي شايع‌ترين دليل گريه شيرخوار است و او به اين طريق شما را متوجه مي‌کند که نياز به شير دارد.
• نياز دارم راحت باشم: بچه‌ها وقتي در شرايط نامناسبي گير مي‌کنند، خيلي زود اعتراض مي‌کنند. اگر لباس آنها تنگ و چسبان باشد و آنها را اذيت کند، اگر پوشکشان خيس باشد، اگر پوشک خيلي سفت و محکم بسته شده باشد و... البته تحمل بچه‌ها از اين نظر متفاوت است. بعضي از کودکان را بايد بلافاصله کمک کرد و پوشکشان را عوض کرد؛ به خصوص اگر پوست حساسي داشته باشند ولي بعضي‌ها مي‌توانند شرايط ناراحت‌کننده را بيشتر تحمل کنند.
• نياز به گرماي مناسبي دارم؛ نه خيلي داغ، نه خيلي سرد: بعضي از بچه‌ها در زمان تعويض پوشک از اينکه زياد باز بمانند احساس سرما و ناراحتي مي‌کنند يا وقتي هواگرم است از اينکه پوشک آنها باز شود خوشحال مي‌شوند و متنفرند که دوباره پوشک شوند. مادر پس از مدتي متوجه مي‌شود که کودکش به چه مقدار لباس نياز دارد. يک روش راحت اين است که معمولا شيرخواران به يک لايه لباس بيشتر از لباسي که شما با آن راحتيد، نياز دارند. حتي مي‌توانيم بدن کودک را لمس کنيم و ميزان سرما و گرماي بدنش را متوجه بشويم. مي‌شود ناحيه شکم کودک را لمس کرد. اگر خيلي داغ يا سرد باشد لباسش را کم يا اضافه مي‌کنيم. از دست‌ها و پاهاي کودک نبايد به اين نتيجه برسيم، چون ممکن است آنها به‌طور طبيعي کمي سردتر باشند. درجه حرارت اتاق نوزاد بايد حدود 18 درجه سانتي‌گراد باشد.
• من نياز دارم بغل گرفته شوم: بعضي از بچه‌ها بيشتر نياز به نوازش و بغل گرفتن دارند. اين موضوع به آنها اطمينان مي‌دهد. وقتي بچه‌ها بزرگ‌تر مي‌شوند از طريق نگاه کردن به شما يا شنيدن صداي شما اين توجه را مي‌گيرند ولي براي بچه‌هاي کوچک‌تر نياز به تماس بدني نزديک‌تري وجود دارد تا به اين احساس برسند. اگر شما کودک را شير مي‌دهيد، سپس پوشکش را عوض مي‌کنيد، خيلي ساده است که بعدش او مي‌خواهد که بغل گرفته شود. بعضي از والدين نگران اين هستند که کودکشان به بغل گرفتن عادت کند ولي به خصوص چند ماه اول تولد شما نمي‌توانيد اين کار را نکنيد، او را بغل کنيد و آرام‌آرام تکان دهيد. از طرف ديگر بعضي از بچه‌ها دوست ندارند که خيلي تماس بدني با آنها برقرار شود، از اينکه مرتب بوسيده شوند و از اين بغل به بغل ديگري بروند زود خسته مي‌شوند و گريه مي‌کنند. در مقابل اين کودکان بچه‌هايي هستند که دوست دارند هميشه در بغل باشند. براي اين بچه‌ها ممکن است مادر از آغوشي استفاده کند که هم کودک تماس نزديکي با مادر داشته باشد و هم دست مادر براي انجام کارهايش باز باشد. شايد اين راه‌حلي است که هم بچه و هم مادر کمي راحت‌تر شوند.
• من نياز به استراحت دارم: اين طبيعي است که کودک هر زمان که نياز به خواب دارد، بخوابد. ولي بعضي از بچه‌ها اگر زياد توجه بگيرند، سروصداي محيط زياد باشد، محيط پر از محرک‌هاي مختلف باشد و ... ممکن است به راحتي خوابشان نبرد. بچه‌هاي کوچک خيلي نمي‌توانند با محرک‌هاي مختلف در محيط سازگاري کنند. محرک‌هايي مثل روشنايي، سروصدا و از اين بغل به آن بغل رفتن آنها را آشفته مي‌کند. مثلا خيلي از والدين متوجه مي‌شوند هر زمان که اقوام به منزل آنها مي‌آيند، گريه و بي‌قراري کودک بيشتر مي‌شود يا نه وقتي به پايان روز نزديک مي‌شويم گريه کودک افزايش مي‌يابد. اين به زبان خيلي ساده يعني که من خسته شده‌ام، من نياز به خواب دارم. بايد محرک‌ها قطع شود.
• من نياز به چيزي دارم تا احساس بهتري داشته باشم: اگر کودک شما شيرش را خورده، پوشکش نيز خشک است و ظاهرا مشکلي ندارد ولي هنوز گريه مي‌کند ممکن است شما فکر کنيد او مريض شده يا درد دارد. گريه درد متفاوت از ساير گريه‌هاست و پس از مدتي مادر مي‌فهمد که کدام گريه کودک مربوط به درد است. بعضي از بچه‌ها کمي بدقلق‌تر از بقيه هستند. آنها زياد گريه مي‌کنند و جيغ مي‌کشند و کلا مديريت آنها سخت است. ما به اين کودکان مي‌گوييم کودکان سخت و دشوار.
• من به چيزي نياز دارم اما نمي‌دانم چه چيزي: بعضي مواقع ما تشخيص نمي‌دهيم چرا کودک هنوز گريه مي‌کند و چه اشتباهي رخ داده است. بعضي از بچه‌ها وقتي شروع به نق زدن و گريه مي‌کنند به راحتي آرام نمي‌شوند. از چند دقيقه تا چند ساعت با فشار گريه مي‌کنند. اين حالت را گاه تحت عنوان کوليک مي‌ناميم. کوليک يک گريه مداوم براي حداقل 3 ساعت در روز است، براي حداقل 3 روز در هفته. هيچ معجزه‌اي براي کوليک وجود ندارد. به ندرت اين پديده تا بيش از 4-3 ماهگي طول مي‌کشد. برخي از والدين اين مساله را در مورد کودک خود تجربه کرده‌اند.
وقتي کودکي به‌طور مداوم گريه مي‌کند، خيلي به خودش آسيب نمي‌رساند اما ممکن است استرس و نگراني زيادي براي والدينش ايجاد کند. گاهي اوقات والدين خودشان را سرزنش مي‌کنند که چرا نمي‌توانند کودک را آرام کنند. اگر نيازهاي کودک را برطرف کرده‌ايد و مشکل خاصي وجود ندارد شما هر کاري را که مي‌توانسته‌ايد براي او انجام داده‌ايد. ديگر وقت آن است که از خودتان مراقبت کنيد و آشفته نشويد. کودک را زمين بگذاريد تا گريه کند و سعي کنيد به خودتان آرامش بدهيد تا بتوانيد کنترل بهتري روي اوضاع به دست آوريد. از ديگران کمک بگيريد و لحظاتي کودک را به شخص ديگري بسپاريد تا خستگي را از تن خود دور کنيد. در صورتي که تمام موارد فوق را انجام داده‌ايد و اثري نداشته شايد مشورت کردن با يک پزشک يا روان‌پزشک اطفال بتواند نگراني را از شما دور کند.
منبع:www.salamat.com
/ج
همه بچه‌ها، حتي سالم‌ترين آنها، زمان‌هايي را در طول روز گريه مي‌کنند. اين زمان ممکن است به 1 تا 3 ساعت در يک روز برسد. به نظر مي‌رسد بچه‌ها مجبورند گريه کنند؛ چرا که گريه براي آنها راهي براي برقراري ارتباط و بيان نيازهايشان است.
کودک با گريه‌اش مي‌گويد: «من گرسنه هستم... تشنه هستم... احساس سرما مي‌کنم... احساس گرما مي‌کنم و کسي بايد اين پتو را از روي من کنار بزند... من دل‌درد دارم... پوشک من بايد عوض شود، من زير پوشکم احساس سوزش و خارش دارم و....»
به تدريج و با بزرگ شدن بچه‌ها آنها ياد مي‌گيرند که راه‌هاي ديگري غير از گريه براي برقراري ارتباط با ما وجود دارد. به عنوان نمونه، نگاه کردن، صدا درآوردن از خود، لبخند زدن و ... که همگي نياز به گريه را کاهش مي‌دهند.
شايع‌ترين علل گريه شيرخواران
براي کسي که تازه مادر شده است و قبلا چنين تجربه‌اي نداشته، ممکن است سخت باشد تا پيام‌هاي مختلف گريه کودک را دريابد و بفهمد که کودکش چه مي‌گويد. آيا او گرسنه است؟ تشنه است؟ سردش است؟ آرامش مي‌خواهد؟ و ... . اگر مادر نتواند بين اين گريه‌ها افتراق ايجاد کند، ممکن است مضطرب و پريشان شود. برخي از رايج‌ترين علل گريه شيرخواران عبارتند از:
• من شير مي‌خواهم: گرسنگي شايع‌ترين دليل گريه شيرخوار است و او به اين طريق شما را متوجه مي‌کند که نياز به شير دارد.
• نياز دارم راحت باشم: بچه‌ها وقتي در شرايط نامناسبي گير مي‌کنند، خيلي زود اعتراض مي‌کنند. اگر لباس آنها تنگ و چسبان باشد و آنها را اذيت کند، اگر پوشکشان خيس باشد، اگر پوشک خيلي سفت و محکم بسته شده باشد و... البته تحمل بچه‌ها از اين نظر متفاوت است. بعضي از کودکان را بايد بلافاصله کمک کرد و پوشکشان را عوض کرد؛ به خصوص اگر پوست حساسي داشته باشند ولي بعضي‌ها مي‌توانند شرايط ناراحت‌کننده را بيشتر تحمل کنند.
• نياز به گرماي مناسبي دارم؛ نه خيلي داغ، نه خيلي سرد: بعضي از بچه‌ها در زمان تعويض پوشک از اينکه زياد باز بمانند احساس سرما و ناراحتي مي‌کنند يا وقتي هواگرم است از اينکه پوشک آنها باز شود خوشحال مي‌شوند و متنفرند که دوباره پوشک شوند. مادر پس از مدتي متوجه مي‌شود که کودکش به چه مقدار لباس نياز دارد. يک روش راحت اين است که معمولا شيرخواران به يک لايه لباس بيشتر از لباسي که شما با آن راحتيد، نياز دارند. حتي مي‌توانيم بدن کودک را لمس کنيم و ميزان سرما و گرماي بدنش را متوجه بشويم. مي‌شود ناحيه شکم کودک را لمس کرد. اگر خيلي داغ يا سرد باشد لباسش را کم يا اضافه مي‌کنيم. از دست‌ها و پاهاي کودک نبايد به اين نتيجه برسيم، چون ممکن است آنها به‌طور طبيعي کمي سردتر باشند. درجه حرارت اتاق نوزاد بايد حدود 18 درجه سانتي‌گراد باشد.
• من نياز دارم بغل گرفته شوم: بعضي از بچه‌ها بيشتر نياز به نوازش و بغل گرفتن دارند. اين موضوع به آنها اطمينان مي‌دهد. وقتي بچه‌ها بزرگ‌تر مي‌شوند از طريق نگاه کردن به شما يا شنيدن صداي شما اين توجه را مي‌گيرند ولي براي بچه‌هاي کوچک‌تر نياز به تماس بدني نزديک‌تري وجود دارد تا به اين احساس برسند. اگر شما کودک را شير مي‌دهيد، سپس پوشکش را عوض مي‌کنيد، خيلي ساده است که بعدش او مي‌خواهد که بغل گرفته شود. بعضي از والدين نگران اين هستند که کودکشان به بغل گرفتن عادت کند ولي به خصوص چند ماه اول تولد شما نمي‌توانيد اين کار را نکنيد، او را بغل کنيد و آرام‌آرام تکان دهيد. از طرف ديگر بعضي از بچه‌ها دوست ندارند که خيلي تماس بدني با آنها برقرار شود، از اينکه مرتب بوسيده شوند و از اين بغل به بغل ديگري بروند زود خسته مي‌شوند و گريه مي‌کنند. در مقابل اين کودکان بچه‌هايي هستند که دوست دارند هميشه در بغل باشند. براي اين بچه‌ها ممکن است مادر از آغوشي استفاده کند که هم کودک تماس نزديکي با مادر داشته باشد و هم دست مادر براي انجام کارهايش باز باشد. شايد اين راه‌حلي است که هم بچه و هم مادر کمي راحت‌تر شوند.
• من نياز به استراحت دارم: اين طبيعي است که کودک هر زمان که نياز به خواب دارد، بخوابد. ولي بعضي از بچه‌ها اگر زياد توجه بگيرند، سروصداي محيط زياد باشد، محيط پر از محرک‌هاي مختلف باشد و ... ممکن است به راحتي خوابشان نبرد. بچه‌هاي کوچک خيلي نمي‌توانند با محرک‌هاي مختلف در محيط سازگاري کنند. محرک‌هايي مثل روشنايي، سروصدا و از اين بغل به آن بغل رفتن آنها را آشفته مي‌کند. مثلا خيلي از والدين متوجه مي‌شوند هر زمان که اقوام به منزل آنها مي‌آيند، گريه و بي‌قراري کودک بيشتر مي‌شود يا نه وقتي به پايان روز نزديک مي‌شويم گريه کودک افزايش مي‌يابد. اين به زبان خيلي ساده يعني که من خسته شده‌ام، من نياز به خواب دارم. بايد محرک‌ها قطع شود.
• من نياز به چيزي دارم تا احساس بهتري داشته باشم: اگر کودک شما شيرش را خورده، پوشکش نيز خشک است و ظاهرا مشکلي ندارد ولي هنوز گريه مي‌کند ممکن است شما فکر کنيد او مريض شده يا درد دارد. گريه درد متفاوت از ساير گريه‌هاست و پس از مدتي مادر مي‌فهمد که کدام گريه کودک مربوط به درد است. بعضي از بچه‌ها کمي بدقلق‌تر از بقيه هستند. آنها زياد گريه مي‌کنند و جيغ مي‌کشند و کلا مديريت آنها سخت است. ما به اين کودکان مي‌گوييم کودکان سخت و دشوار.
• من به چيزي نياز دارم اما نمي‌دانم چه چيزي: بعضي مواقع ما تشخيص نمي‌دهيم چرا کودک هنوز گريه مي‌کند و چه اشتباهي رخ داده است. بعضي از بچه‌ها وقتي شروع به نق زدن و گريه مي‌کنند به راحتي آرام نمي‌شوند. از چند دقيقه تا چند ساعت با فشار گريه مي‌کنند. اين حالت را گاه تحت عنوان کوليک مي‌ناميم. کوليک يک گريه مداوم براي حداقل 3 ساعت در روز است، براي حداقل 3 روز در هفته. هيچ معجزه‌اي براي کوليک وجود ندارد. به ندرت اين پديده تا بيش از 4-3 ماهگي طول مي‌کشد. برخي از والدين اين مساله را در مورد کودک خود تجربه کرده‌اند.
وقتي کودکي به‌طور مداوم گريه مي‌کند، خيلي به خودش آسيب نمي‌رساند اما ممکن است استرس و نگراني زيادي براي والدينش ايجاد کند. گاهي اوقات والدين خودشان را سرزنش مي‌کنند که چرا نمي‌توانند کودک را آرام کنند. اگر نيازهاي کودک را برطرف کرده‌ايد و مشکل خاصي وجود ندارد شما هر کاري را که مي‌توانسته‌ايد براي او انجام داده‌ايد. ديگر وقت آن است که از خودتان مراقبت کنيد و آشفته نشويد. کودک را زمين بگذاريد تا گريه کند و سعي کنيد به خودتان آرامش بدهيد تا بتوانيد کنترل بهتري روي اوضاع به دست آوريد. از ديگران کمک بگيريد و لحظاتي کودک را به شخص ديگري بسپاريد تا خستگي را از تن خود دور کنيد. در صورتي که تمام موارد فوق را انجام داده‌ايد و اثري نداشته شايد مشورت کردن با يک پزشک يا روان‌پزشک اطفال بتواند نگراني را از شما دور کند.
منبع:www.salamat.com
/ج
