بيماري هاي تابستان

با شروع فصل گرما و آغاز مسافرت هاي تابستاني، بيماري هاي مخصوص اين فصل هم شيوع پيدا مي کنند و باعث ايجاد مشکلاتي براي افراد مي شوند. اسهال، استفراغ و مسموميت غذايي از شايع ترين بيماري هاي فصل گرم سال هستند. وارد شدن ميکروب و ويروس به دهان از طريق غذا، منجر به عفونت دستگاه گوارش مي شود که معمولا به صورت اسهال و گاهي به صورت درد شکم، تهوع، ضعف و بي حالي خود را نشان مي دهد. از آن جا که عوامل اين بيماري از طريق دهان وارد بدن مي شوند، بهترين راه مقابله با آن ها رعايت بهداشت تغذيه يي است.

اسهال مسافرتي
 

بيماري اسهال با دردهاي شکمي، تهوع، سردرد، تب خفيف و استفراغ همراه است و کمتر از پنج درصد بيماران دچار تب بالا، مدفوع خوني يا هر دو مي شوند. اشخاصي که در معرض خطر بيشتري هستند. شامل افراد جوان، افراد داراي سيستم ايمني ضعيف شده، ديابتي ها و بيماران دريافت کننده ي آنتي اکسيدان مي شوند. منبع اوليه عفونت نيز خوردن غذا يا آب آلوده است.
در فصل تابستان به علت افزايش سفر، مصرف غذا در خارج از منزل متداول تر است و همين امر افراد را بيشتر در معرض بيماري هاي عفوني قرار مي دهد.
اين نوع مسمويت ها دو دسته اند: گروه اول علايم گوارشي فوقاني مانند درد شکم و استفراغ را به همراه دارند و گوره دوم نيز علايمي شبيه اسهال هستند. عامل اين مسموميت ها «استافيلوکوک ها» هستند که به دنبال خوردن آب، سبزي، غذا و گوشت آلوده وارد بدن مي شوند. و دوره يي سه تا پنج روزه دارند. عفونت هاي تهاجمي هم داراي علايم بيماري زاي شديدتري هستند که منجر به تشديد تب و لرز و اسهال از نوع خوني مي شوند و «شيگلا»، «سالمونلا»، «ايکولاي» و بعضي «آميب ها» ايجاد کننده ي آن ها هستند. اين نوع از عفونت ها بسيار خطرناکند و ممکن است به عوارضي نظير گشاده ي روده و سوراخ شدن آن منتهي شوند.
معمولا علت بروز اسهال هاي مسافرتي مشخص نيست اما در اغلب موارد عدم رعايت بهداشت مواد غذايي و دست آلوده، مهم ترين علت بروز اسهال هاي مسافرتي هستند. در اسهال هاي مسافرتي نيز به هيچ وجه مصرف آنتي بيوتيک توصيه نمي شود. در درمان اين بيماري نيز مصرف مايعات زياد و غذاهاي سالم کم حجم بسيار موثر است و در صورت برطرف نشدن بيماري، پس از گذشت دو تا سه روز و يا دل درد شديد بايد با نظر پزشک دارو مصرف کرد.
بعضي افراد در مسموميت هاي غذايي و اسهال ناشي از آن به اشتباه محدوديت هاي ويژه غذايي را توصيه مي کنند. اين در حالي است که هنگام بروز مسموميت هاي غذايي، سيستم گوارشي در شرايط بحراني به سر مي برد و به مواد غذايي بهتري احتياج دارد. بنابراين اگر چه مصرف هر ماده ي غذايي علايم بيماري را تشديد مي کند. اما مصرف نکردن مواد غذايي و بهره گيري از رژيم هاي تغذيه يي موقت سبب حادتر شدن شرايط مي شود.

عفونت هاي روده اي
 

بر اساس تعريف سازمان بهداشت جهاني، بيماري هاي ناشي از غذا، بيماري هايي هستند که ماهيت عفوني يا سمي دارند و عامل آن از راه غذاي مصرفي وارد بدن مي شود و هر فردي در معرض ابتلا به چنين بيماري هايي قرار دارد. به عنوان مثال، عفونت هاي روده يي و اسهال از مهم ترين علت هاي بستري شدن و حتي مرگ و مير کودکان در فصل تابستان هستند و مهم ترين دليل بروز اين نوع از بيماري ها در فصل گرما عدم رعايت موارد بهداشتي نظير مصرف آب يا غذاي آلوده مخصوص ميوه ها و سبزيجات ضد عفوني نشده است که به مسموميت غذايي منجر مي شود.
به اعتقاد کارشناسان تغذيه و رژيم درماني، از آن جا که زياد شدن باکتري ها در محيط گرم و در غذاهايي با رطوبت بالا مثل غذاهاي نشاسته يي يا غذاهاي حاوي تخم مرغ با سرعت بالا انجام مي گيرد، توجه به سلامت مواد غذايي از زمان خريد تا پخت آن، براي جلوگيري از بروز هر گونه مسموميت و عفونت روده يي بسيار ضروري است.

مسموميت هاي غذايي
 

مسموميت هاي غذايي معمولاً به دنبال مصرف غذاي آلوده ايجاد مي شود. آشنايي با علايم اين بيماري هم مهم است، زيرا ارايه شرح حال نادرست بيمار به پزشک ممکن است منجر به تجويز داروهاي اشتباه شود. مسموميت هاي غذايي به ويژه پس از مصرف فست فودها و غذاهاي حاوي مواد نگهدارنده گاهي به صورت سردرد بروز مي کند که پس از چند ساعت برطرف مي شود انواع شديد مسموميت هاي غذايي ممکن است، سردرد همراه با تهوع، استفراغ يا دل پيچه و اسهال را به دنبال داشته باشند، اين در حالي است که ممکن است همه ي اين علايم در بيمار ظاهر نشوند. بايد گفت که طعم و بوي طبيعي مواد غذايي دليلي بر سالم بودن آنها نيست، بعضي باکتري هاي موجود در غذا در روده، سبب مسموميت شده و بر سيستم گوارش تأثير مي گذارند.
احتمال مسموميت با مواد غذايي مانند ماهي و گوشت به ويژه انواع کباب ها و همچنين مسموميت به دنبال مصرف ميان وعده هايي مانند بستي، چيپس و آب ميوه که از دستفروش ها تهيه مي شود، بيشتر است. در مجموع در مسموميت با هر علتي، لازم است که غذاها با حجم کمتر و در دفعات بيشتري مصرف شود و همچنين در مصرف مايعات زياد در مسموميت هاي غذايي توصيه مي شود. در مسموميت هاي غذايي نياز فوري به مصرف آنتي بيوتيک و داروهاي خوارکي قوي نيست و بايد از اين امر پرهيز شود، زيرا مصرف داروهاي قوي در درمان مسموميت ها، ممکن است بيماري هاي بعدي را باعث مي شود. به عنوان نمونه مصرف داروهاي قوي براي درمان اسهال ناشي از مسموميت ها، مي تواند يبوست شديد و حتي خونريزي هاي يبوست را به دنبال داشته باشد. بنابراين بايد از حداقل دارو استفاده شود.
استفاده از آب هاي جوشيده يا آب معدني و جوشاندن کنسروهاي غذا قبل از مصرف در مسافرت ها، به منظور جلوگيري از بروز بيماري هاي گوارشي لازم است. هم چنين ميوه و سبزيجات قبل از مصرف بايد با مواد شوينده و ضدعفوني کننده شسته شوند.
منبع: نشريه 7 روز زندگي شماره 126