نبرد شواليه ها

مقايسه Typhoon با Rafale
 

قراردادي با ارزش اوليه بيش از 10 ميليارد دلار براي هيچ شرکتي قابل چشم پوشي نيست، اما وضعيت زماني حتي از اين هم حساس تر مي شود که بدانيم امکان رشد اين رقم تا دوبرابر نيز وجود دارد. اينجاست که هر کمپاني نامداري در سطح جهاني با تمام توان خود پاي به ميدان مي گذارد تا شايد بتواند در اين شرايط رکود اقتصادي، راهي براي نجات خويش پيدا کند.
نيروي هوايي ارتش هندوستان قصد دارد تا ده سال آينده 126 فروند هواپيماي متوسط چند مأموريته رزمي را به ناوگان بزرگ خود وارد کند. به همين منظور مناقصه بزرگي را با حضور تمامي بزرگان صنايع هوا و فضاي دنيا برگزار کرد، رقابت بزرگي که سرانجام در 31 ژانويه 2012 با انتخاب هواپيماي Rafale از شرکت فرانسوي Dassault به پايان رسيد. در مرحله نهايي اين مناقصه که به MMRCA معروف شده بود، دو حريف اروپايي براي به دست آوردن بازار بزرگ شبه جزيره با هم به رقابت مي پرداختند، اگرچه Rafale پيروز اين ميدان بود اما هنوز هم بسيارند افرادي که اعتقاد دارند پرنده چند مليتي Eurofighter Typhoon گزينه برتر به شمار مي آيد. در اين مقاله قصد داريم تا دو شواليه اروپايي را با يکديگر مقايسه کرده تا مشاهده کنيم برترين هواپيماي متوسط رزمي دنيا کدام يک از آنها خواهد بود؟

ريشه هاي مشترک
 

در دهه 1970 بود که فرانسه، بريتانيا و آلمان تصميم گرفتند براي رسيدن به روياي اروپاي مستقل، هواپيماي متوسط خود را توسعه دهند اما تفاوت نيازمندي ها و نيز گستردگي صنايع هوا و فضاي فرانسه که در آن زمان در حال توليد هواپيماي پيشرفته اي چون Mirage 2000 بود، پاريس را متقاعد کرد تا در سال 1986از برنامه يوروفايتر کناره گيري کند. پس از اين تصميم ايتاليا به عنوان شريک سوم وارد کنسرسيوم اروپايي شد و کم کم پاي اسپانيا و اتريش نيز به مراحل ساخت و به کارگيري Typhoon باز شد.
تحقيقات و طراحي هاي اوليه مشابه باعث شد تا در نهايت Rafale و Typhoon به شکل غير قابل انکاري مشابه يکديگر از آب درآيند. هر دو وسيله در رده هواپيماهاي متوسط چند مأموريته نسل 4/5 قرار مي گيرند و از دو موتور توربوفن براي پيشرانه استفاده مي کنند. ساختار بال ها نيز در هردو پرنده به شکل دلتا انتخاب شده و يک تک سکان عمودي بزرگ در بخش انتهاي هر دو وسيله قرار داده شده است.
گذشته از اين شباهت هاي کلي عملکرد پروازي شواليه هاي اروپايي تا اندازه زيادي با هم تفاوت دارد. ساختار کلي Typhoon براي مانورپذيري بهتر به شکل ناپايدار طراحي شده و تنها به کمک کامپيوتر پيشرفته بوده که امکان نگاه داشتن آن در آسمان به وجود آمده است.
اما در سوي ديگر Rafale براي حمله به مواضع زميني و دريايي دشمن مناسب تر به نظر مي رسد و به دليل توانايي نشست و برخاست از روي عرشه ناوهاي هواپيمابر در استاندارد M خود از برتري غير قابل انکاري نسبت به يوروفايتر برخوردار است.

نبرد پيشرانه ها
 

دهانه بال Typhoon و Rafale به ترتيب 10/95 و 10/8 متر بوده که به خوبي نشان دهنده اندازه مشابه هر دو هواگرد است، اما شواليه فرانسوي با توانايي حمل 9500 کيلوگرم تجهيزات و سوخت تقريباً مي تواند 2 هزار کيلوگرم بيشتر مهمات را روي 8 پايه حمل جنگ افزار بال هاي خود به ميدان ببرد.
موتورهاي SNECMA M88 نصب شده روي Rafale با توان خروجي 50kNاز نيروي کمتري نسبت به دو موتور جت Euro jet EJ2000 با توان خروجي ‎60kN برخوردارند، در نتيجه حداکثر سرعت هواپيماي ساخت Dassault به شكل معناداري کاهش يافته است. اگرچه با حداکثر سرعت 1/8 ماخ Rafale همچنان پرنده چالاکي به شمار مي آيد اما اين رقم در برابر سرعت بالاي 2 ماخ تايفون تا اندازه زيادي رنگ مي بازد.
در زمينه سقف پروازي نيز شواليه انگلو - ژرمن ها با 65 هزار فوت تقريباً 10 هزار فوت بيش از Rafale پرواز مي کند که اين مورد نيز برتري مهم ديگري براي Eurofighter به شمار مي آيد اما در زمينه برد عملياتي بار ديگر اين پرنده با 20 درصد برد بيشتر مي تواند تا شعاع 1800کيلومتري به انجام مأموريت بپردازد.

تالس در برابر اروپا
 

در زمينه تجهيزات راداري و الکترونيکي Rafale و Eurofighter از دو پکيج کاملاً متفاوت بهره مي برند. رادار CAPTOR كه يک رادار چند حالته مکانيکي پالس داپلر است اگرچه با برد بيش از 160 کيلومتري خود برتر از نمونه به کار رفته در هواگرد فرانسوي ها به نظر مي رسد، اما بدون شک از توانايي کلي کمتري نسبت به رادار پيشرفته RBE2-AAAESA برخوردار است.
RBE2-AA AESA يک رادار اسکن الکترونيکي آرايه اي فعال بوده که قادر است تا فاصله 150کيلومتري به شناسايي اهداف بپردازد. اين رادار مي تواند در آن واحد بيش از 40 هواگرد را شناسايي کرده و با 8 فروند از آنها درگير گردد. به گفته مهندسين تالس، اين رادار علاوه بر توانايي بالا در رهگيري هواگردهايي با سطح مقطع راداري بسيار کوچک، قادر است تا در مواجهه با اهداف زميني نيز کارايي قابل توجهي را از خود به نمايش گذارد.
کاکپيت هر دو پرنده به صورت کاملاً شيشه اي طراحي شده و مواردي مانند نمايشگرهاي سربالا (HUD) و هدفگيرهاي ليزري هم راستا با ديد خلبان مواردي بوده که در هر دو وسيله قابل مشاهده هستند. در زمينه کامپيوتر کنترل آتش نيز تالس در رقابت با ديگر بزرگان اروپايي مانند BAE Systems موفق عمل كرده و Rafale را با مجموعه اي کامل از نرم افزارها و تجهيزات نبرد الکترونيک راهي ميدان کرده است.
در زمينه تجهيزات و موشک هاي مورد استفاده Eurofighter و Rafale تقريباً مشابه هم هستند و هر دو پرنده قادرند از طيف گسترده اي از مهمات آمريکايي مانند موشک هاي هوا به هواي سايدويندر و يا موشک هاي هوا به زمين AMRAAM استفاده کنند. به نظر مي رسد اين تساوي تسليحاتي در آينده نيز ادامه داشته باشد زيرا با وارد شدن بيشتر شرکت هاي فرانسوي به داخل سازمان هوا و فضاي اروپا (EDAS) توسعه موشک ها و بمب هاي هوايي تمام کشورهاي اروپايي در قالب يک برنامه بزرگ قرار گرفته، برنامه اي که موشک هوا به هوا MBDA Metro را مي توان اولين حاصل آن به شمار آورد.

آيا Rafale بهترين انتخاب هند بود؟
 

Typhoon و Rafale شباهت هاي فراواني با يکديگر دارند ولي در يک جمع بندي کلي بايد قبول کرد که Eurofighter از توانايي هاي بيشتري نسبت به شواليه فرانسه برخورداراست، هر چند اين به معناي دست و پا بسته بودن Rafale نيست اما برتري ميداني تنها موردي نيست که بايد در انتخابي مثل اين مورد توجه قرار گيرد، نيروي هوايي هندوستان پيش از اين از هواپيماي Mirage 2000 به شكل انبوه استفاده کرده و از زيرساخت هاي فرودگاهي و نيروهاي متخصص زيادي براي کار با تجهيزات فرانسوي برخورداراست، اما اين تنها دليل دهلي براي انتخاب Rafale نيست زيرا در آن صورت MiG 35 روسي مي توانست انتخاب مناسب تري براي نيروي هوايي شرقي هندوستان باشد.
نکته مهم ديگري که باعث انتخاب Rafale شد، قراردادهايي بود که صنايع هوافضاي هندوستان با Dassault به امضا رساند. برخلاف Typhoon که تاکنون 707 سفارش قطعي براي خريد آن قطعي شده، Rafale تنها در ارتش فرانسه به خدمت گرفته شده و همين موضوع شرکت سازنده را در تنگنايي جدي قرار داده است. براي رفع اين مشکل، طرف فرانسوي موافقت کرده تا پس از تحويل 18 فروند از هواپيماها به صورت کامل، 108 هواپيماي باقي مانده را با مشارکت شرکت هاي هندي به توليد برساند و از اين راه فناوري هاي زيادي را به هند انتقال دهد. فناوري هاي پيشرفته اي که رادار RBE2-AA AESA از جايگاه خاصي در ميان آنها برخوردار است. همچنين توافق هايي براي انتقال اين تجربيات به طرح هواپيمايي سبک رزمي بومي هندوستان يعني HAL Tejas انجام گرفته که در نوع خود بسيار مهم خواهد بود.
گشاده دستي فرانسوي ها در انتقال فناوري هاي پيشرفته به دهلي باعث پيروزي Rafale در اين ميدان بزرگ شده و همکاري گسترده نظامي پاريس - دهلي را در آينده نويد مي دهد. به نظر مي رسد هر دو کشور ازاين همکاري خوشنود هستند و هر يک به نوعي به اهداف خود دست پيدا کرده اند. هندوستان در کمتر از يک دهه، گام بزرگ ديگري در زمينه فناوري هوا و فضا برمي دارد و فرانسه نيزبا تزريق اين مبلغ عظيم مي تواند همچنان در جمع برترين هاي جهان باقي بماند.
تايفون نيز مانند Rafale يک هواپيماي چند منظوره بوده که از توانايي بالايي براي درگيري با اهداف زميني برخوردار است.
منبع: ماهنامه نوآور، شماره ي 29