نویسنده: رامین رامین نژاد
حضرت خالِد بن سَنان (علیه السلام) از پیامبران عرب زبان و مبلّغ دین عیسوی بوده است. نام آن حضرت در قرآن کریم و هیچ یک از کتب آسمانی نیامده اما در متون اسلامی از او یاد شده است. در زیارت «اعمال امّ داوود» به نقل از امام صادق (علیه السلام) آمده است: «اللهُمَّ صَلِّ علی... خالِدٍ». حضرت خالد (علیه السلام) فاصله ی زمانی کوتاهی تا دوران بعثت پیامبر گرامی اسلام داشته است، به گونه ای که دختر او به نام «مِحیاه» در کهولت سن به خدمت پیامبر گرامی اسلام رسید و رسول خدا در ابتدای ملاقات با او فرمود: «مَرحبا ای دخترِ برادرم... سپس ردای خود را برای او گسترد و او را نزدیک خود نشانید و فرمود: این دختر پیامبری است که قومش او را ضایع کردند».(1)
درباره ی مدفن آن حضرت اخبار متفاوتی ذکر شده است. برخی روایت ها حاکی است که حضرت خالد (علیه السلام) بر مردم سرزمین یمن مبعوث بوده و در همان جا نیز وفا یافته و مدفون گردیده است، اما مکان قبر آن حضرت در یمن بر ما معلوم نیست.
مقبره ای منسوب به آن حضرت در 90 کیلومتری شمال گنبد کاووس در ناحیه ی ترکمن صحرا قرار دارد. این بقعه در کوه های شمالی روستای «گَچی سو» و «اوقچی» و در محدوده ی دهستان «تَمران» بر فراز ارتفاعات «گُبْچه داغ» از رشته کوه های گرگان واقع شده است.(2) شیخ اسماعیل حقی بروسَوی (متوفای 1137ق) در تفسیر آیه ی 6 سوره ی یس در روح البیان چنین نوشته است: «وَ یُقالُ انَّ قَبَرَهُ بِناحیَهِ جُرجان عَلی قُلَّه جَبَلٍ یُقالُ لَهُ خُدا» (و گفته می شود که قبر او در ناحیه ی جرجان بر قله کوهی است که آن را کوه خدا می نامند).(3) مردم ناحیه ی ترکمن صحرا این کوه را به نام «کوه قدرت» نیز می شناسند. بقعه ی حضرت خالد نبی (علیه السلام) قبلاً عمارتی کوچک و خشتی بوده که حدود 30 سال پیش بازسازی شده است.
بر فراز این بقعه، گنبدی گچی به رنگ سبز دیده می شود و تابلویی بر بالای درب ورودی نصب گردیده که بر روی آن نوشته اند: «بقعه ی متبرکّه ی حضرت النَّبی خالدِ بن سَنان». داخل روضه ی مبارکه، دو ستون فلزی وجود دارد و مقبره منسوب به آن حضرت در فاصله ی بین ستون ها واقع شده است. سنگ قبری را که به تازگی تعبیه شده، در کنار آن به حالت عمومی قرار داده اند. بر روی سنگ مزار آن حضرت این عبارت ها حک کردیده است: «السَّلام علیک یا حضرت النبی
خالِدبن سَنان. خالد فرزند سنان (علیه السلام)؛ طایفه: عرب غیثی؛ اصل نسب: اسماعیل ذبیح الله؛ محل تولد: کشور یمن (عَدَن)؛ وفات: 528 میلادی، 82 سال قبل از بعثت و 42 سال قبل از تولد حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله)».
بر روی تپه های مجاور حضرت خالد نبی (علیه السلام) دو بقعه ی دیگر به نام های «مزار عالِم بابا» و «مزار چوپان آتا» قرار دارد که مورد احترام مردم آن نواحی هستند.(4) گفته می شود که این دو از یاران حضرت خالد (علیه السلام) بوده اند، اما سند قابل قبولی در این باره وجود ندارد.
آثار باستانی متعددی نیز در دشت های اطراف بقعه به چشم می خورد. این آثار سنگی که به صورت میل تراشیده شده اند، نشانگر قدمت تاریخی منطقه هستند.
درباره ی مدفن آن حضرت اخبار متفاوتی ذکر شده است. برخی روایت ها حاکی است که حضرت خالد (علیه السلام) بر مردم سرزمین یمن مبعوث بوده و در همان جا نیز وفا یافته و مدفون گردیده است، اما مکان قبر آن حضرت در یمن بر ما معلوم نیست.
مقبره ای منسوب به آن حضرت در 90 کیلومتری شمال گنبد کاووس در ناحیه ی ترکمن صحرا قرار دارد. این بقعه در کوه های شمالی روستای «گَچی سو» و «اوقچی» و در محدوده ی دهستان «تَمران» بر فراز ارتفاعات «گُبْچه داغ» از رشته کوه های گرگان واقع شده است.(2) شیخ اسماعیل حقی بروسَوی (متوفای 1137ق) در تفسیر آیه ی 6 سوره ی یس در روح البیان چنین نوشته است: «وَ یُقالُ انَّ قَبَرَهُ بِناحیَهِ جُرجان عَلی قُلَّه جَبَلٍ یُقالُ لَهُ خُدا» (و گفته می شود که قبر او در ناحیه ی جرجان بر قله کوهی است که آن را کوه خدا می نامند).(3) مردم ناحیه ی ترکمن صحرا این کوه را به نام «کوه قدرت» نیز می شناسند. بقعه ی حضرت خالد نبی (علیه السلام) قبلاً عمارتی کوچک و خشتی بوده که حدود 30 سال پیش بازسازی شده است.
بر فراز این بقعه، گنبدی گچی به رنگ سبز دیده می شود و تابلویی بر بالای درب ورودی نصب گردیده که بر روی آن نوشته اند: «بقعه ی متبرکّه ی حضرت النَّبی خالدِ بن سَنان». داخل روضه ی مبارکه، دو ستون فلزی وجود دارد و مقبره منسوب به آن حضرت در فاصله ی بین ستون ها واقع شده است. سنگ قبری را که به تازگی تعبیه شده، در کنار آن به حالت عمومی قرار داده اند. بر روی سنگ مزار آن حضرت این عبارت ها حک کردیده است: «السَّلام علیک یا حضرت النبی
خالِدبن سَنان. خالد فرزند سنان (علیه السلام)؛ طایفه: عرب غیثی؛ اصل نسب: اسماعیل ذبیح الله؛ محل تولد: کشور یمن (عَدَن)؛ وفات: 528 میلادی، 82 سال قبل از بعثت و 42 سال قبل از تولد حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله)».
بر روی تپه های مجاور حضرت خالد نبی (علیه السلام) دو بقعه ی دیگر به نام های «مزار عالِم بابا» و «مزار چوپان آتا» قرار دارد که مورد احترام مردم آن نواحی هستند.(4) گفته می شود که این دو از یاران حضرت خالد (علیه السلام) بوده اند، اما سند قابل قبولی در این باره وجود ندارد.
آثار باستانی متعددی نیز در دشت های اطراف بقعه به چشم می خورد. این آثار سنگی که به صورت میل تراشیده شده اند، نشانگر قدمت تاریخی منطقه هستند.
پی نوشت ها :
1ــ مجلسی، بحارالانوار، 450/14، صدوق کمال الدین، 370ــ371.
2ــ این اسامی، محلی و به زبان ترکمنی است.
3ــ عبدالرحمن تنگلی طانا، شرح احوال حضرت خالد نبی (علیه السلام)، ترجمه موسی جرجانی، 19 به نقل از تفسیر روح البیان، اسماعیل حقی، 375/2؛ تذکره هیئت امنای بقعه متبرکه حضرت النبی خالد بن سنان، گردآوری عبدالجلیل آخوند جعفر بای (1 برگ).
4ــ «عالم بابا» به معنای «پدر دانشمند» و «چوپان آتا» به معنای «چوپان بزرگ» است.
